Cơ quan tình báo đối ngoại Mossad cho thấy vai trò then chốt trong chiến dịch 'Sư tử Trỗi dậy', với tầm ảnh hưởng vượt ra ngoài biên giới Israel.
Rạng sáng 13/6, khi chiến đấu cơ Israel bay qua không phận Iran để không kích các cơ sở hạt nhân và quân sự, đồng thời dưới mặt đất, hàng loạt đội biệt kích, máy bay không người lái (UAV) vũ trang và chất nổ giấu trong xe dân sự cũng được kích hoạt từ bên trong lãnh thổ Iran.
Đến khi trời sáng, nhiều quan chức cấp cao và chuyên gia chủ chốt trong chương trình hạt nhân của Iran đã thiệt mạng, một số người "thậm chí còn đang say giấc trên giường", theo tiết lộ của một quan chức an ninh Israel với Washington Post.
Các hệ thống phòng không và tên lửa đạn đạo của Iran không thể đánh chặn chiến đấu cơ Israel cũng như phản công hiệu quả.
Washington Post cũng dẫn lời vị quan chức an ninh cấp cao cho biết, các vụ ám sát là “làn sóng đầu tiên” trong chiến dịch nhằm loại bỏ bộ máy đầu não của Iran. Mang tên “Sư tử Trỗi dậy”, chiến dịch này do Mossad - cơ quan tình báo đối ngoại Israel - phối hợp cùng quân đội thực hiện với các đội biệt kích và kho vũ khí đã được âm thầm cài cắm trên lãnh thổ Iran từ nhiều tuần, thậm chí nhiều tháng trước đó.
Ảnh cắt màn hình từ video do cơ quan tình báo Mossad của Israel chia sẻ cho thấy các điệp viên Israel tuồn vũ khí vào Iran trước cuộc tấn công hôm 13/6. Ảnh: Mossad.
Trong giai đoạn chuẩn bị cho chiến dịch, các đơn vị biệt kích Mossad đã triển khai “hệ thống vũ khí dẫn đường chính xác tại các khu vực trống” gần các tổ hợp tên lửa đất đối không của Iran, nhằm vô hiệu hóa năng lực phòng không trong những giờ đầu tiên của đợt tấn công.
Mossad cũng thiết lập “căn cứ máy bay không người lái gắn chất nổ” sâu trong lãnh thổ Iran từ trước khi tấn công, một quan chức an ninh khác của Israel tiết lộ. Những UAV này sau đó được kích hoạt và nhắm vào các vị trí phóng tên lửa đất đối đất tại căn cứ Esfajabad, gần Tehran.
Để vô hiệu hóa các hệ thống phòng không Iran, Mossad bí mật triển khai các hệ thống tấn công và công nghệ tiên tiến trên các phương tiện cơ giới nhằm tiêu diệt các xe tải chuyên chở tên lửa Iran.
“Mỗi chiếc xe tải bị loại bỏ là tương đương với việc loại bỏ bốn quả tên lửa”, vị quan chức an ninh Israel thứ nhất nói.
Khởi đầu tuyệt mật
Mossad chính thức ra đời vào năm 1949 theo lệnh của Thủ tướng David Ben-Gurion, nhằm thực hiện hoạt động tình báo bên ngoài lãnh thổ Israel. Cơ quan này được ông Ben-Gurion chỉ thị: “Đối với quốc gia của chúng ta, từ khi ra đời đã luôn bị kẻ thù vây hãm, tình báo chính là tuyến phòng thủ đầu tiên”.
Ban đầu, cái tên Mossad được giữ bí mật tuyệt đối. Việc nhắc đến cái tên Mossad trước công chúng Israel từng bị cấm cho đến những năm 1960. Phải tới năm 1996, danh tính lãnh đạo Mossad mới được công bố, theo tổ chức Liên hiệp Các nhà khoa học Mỹ (FAS).
Các cựu điệp viên từng được yêu cầu không được tiết lộ với ngay cả gia đình rằng họ từng làm việc cho Mossad và cơ quan này chưa bao giờ công khai thừa nhận vai trò trong bất kỳ chiến dịch nào.
Khói bốc cao ở Tehran sau khi Israel tuyên bố phá hủy trụ sở cảnh sát Những cột khói lớn bốc lên tại thủ đô Tehran trong ngày 18/6, sau khi Israel thông báo không quân nước này đã phá hủy trụ sở cảnh sát quốc gia của Iran. Israel hiện tiến hành loạt cuộc không kích quy mô lớn nhằm vào Iran, trong đó có nhiều mục tiêu được cho là các cơ sở hạt nhân quan trọng hàng đầu của nước này.
Từ khi thành lập, Mossad đã trở thành nỗi ám ảnh của các quốc gia đối địch. Nhưng thường chỉ những chiến dịch táo bạo nhất mới gây chú ý và phần lớn hoạt động của Mossad không bao giờ được ai biết đến.
“Mọi thứ Mossad làm đều âm thầm, không ai biết cả. Cái tên Mossad đơn giản là không được nhắc đến. Khi tôi gia nhập, bạn phải quen biết ai đó mới có thể được đưa vào”, Yossi Alpher, người từng tham gia một số chiến dịch nổi tiếng nhất của Mossad trong thập niên 1970, chia sẻ với Guardian.
Bức ảnh do Văn phòng Thủ tướng Israel công bố cho thấy các giấy tờ tùy thân thuộc về điệp viên Eli Cohen của Mossad, người thâm nhập sâu vào trung tâm quyền lực của Syria. Ông bị xử tử sau khi bị phát hiện truyền tin cho Israel. Ảnh: Văn phòng Thủ tướng Israel.
Một trong những dấu ấn đầu tiên của Mossad là chiến dịch bắt giữ tên phát xít khét tiếng Adolf Eichmann tại Argentina năm 1960, bị cáo buộc là kiến trúc sư của chiến dịch giết hại người Do Thái ở châu Âu.
Trong thập niên 1960, điệp viên Eli Cohen của Mossad thâm nhập sâu vào trung tâm quyền lực của Syria, trở thành cố vấn bộ trưởng Quốc phòng nước này và cung cấp thông tin tình báo tối mật, giúp Israel chiến thắng chóng vánh trong cuộc chiến 1967.
Sau năm 2000, Mossad được cho là đứng sau hàng loạt vụ ám sát các nhà khoa học hạt nhân Iran và thủ lĩnh Hamas tại Gaza và các nước Trung Đông. Trong đó có vụ đánh bom xe tại Damascus năm 2008 giết chết Imad Mughniyeh, thủ lĩnh cấp cao của Hezbollah.
Một trong những chiến dịch hiếm hoi được công khai là vào năm 2018, khi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu công bố hàng chục nghìn tài liệu về chương trình hạt nhân Iran do Mossad đột kích lấy được từ nhà kho bí mật giữa lòng Tehran.
Cựu giám đốc tình báo quân sự Amos Yadlin gọi đây là “chiến công cực kỳ ấn tượng”, chứng minh Mossad có thể tiếp cận những bí mật sâu kín nhất của Tehran”.
Tên lửa Israel rơi xuống đất phát nổ dữ dội Hình ảnh ghi lại tại thành phố Tel Aviv vào ngày 17/6 cho thấy quả tên lửa được phóng từ bệ phóng, bay vút lên cao, sau đó bất ngờ mất kiểm soát và lao thẳng xuống mặt đất. Tên lửa vỡ làm hai phần trước khi phát nổ, tạo nên một đám cháy lớn giữa khu vực đông dân cư.
Bên cạnh những chiến thắng lẫy lừng, Mossad cũng có những cú vấp. Vụ ám sát hụt thủ lĩnh Hamas Khaled Mashaal ở Jordan năm 1997 buộc Israel phải xin lỗi và thả thủ lĩnh tinh thần Hamas. Hay vụ giết nhầm một bồi bàn Morocco ở Na Uy năm 1973 đã khiến danh tiếng Mossad bị tổn hại nghiêm trọng.
Gần đây hơn, Mossad và các cơ quan tình báo khác chịu nỗi xấu hổ lớn khi không dự báo trước cuộc tấn công của lực lượng Hamas nhằm vào Israel, gây ra nhiều thương vong cho nước này.
Nỗi ám ảnh tại Trung Đông
Phần lớn công việc của Mossad từ trước đến nay vẫn là những nhiệm vụ tình báo tẻ nhạt, một cựu điệp viên nói với Guardian. Lãnh đạo cấp cao của Mossad thường dành phần lớn thời gian cho các nhiệm vụ ngoại giao nhạy cảm, báo cáo cho các nhà lãnh đạo cấp cao của Israel về những biến động chính trị trong khu vực, hoặc xây dựng quan hệ với đối tác ở nước ngoài.
Nhưng Mossad đã không ít lần thể hiện năng lực tác động tới địa chính trị Trung Đông, qua nhiều chiến dịch táo bạo ngay trên lãnh thổ đối phương, đặc biệt là Iran, theo Telegraph.
Năm 2020, cơ quan này hỗ trợ Mỹ ám sát tướng Qassim Suleimani, chỉ huy an ninh và tình báo hàng đầu của Iran. Năm 2024, Israel tiếp tục ám sát Ismail Haniyeh, thủ lĩnh chính trị của Hamas, tại Tehran bằng cách cài thuốc nổ bên trong nhà khách của IRGC.
Cũng năm 2024, Israel làm tê liệt Hezbollah, lực lượng vũ trang mạnh nhất do Iran hậu thuẫn trong khu vực, bằng cách phối hợp với quân đội để tiêu diệt gần như toàn bộ lãnh đạo cấp cao của đối phương.
Hàng nghìn máy nhắn tin và bộ đàm của Hezbollah cũng bị kích nổ từ xa, khiến hàng chục người thiệt mạng và hàng nghìn người bị thương. Mossad đã có thể thâm nhập vào chuỗi cung ứng của Hezbollah và cài thuốc nổ bên trong các thiết bị này từ 10 năm trước, chỉ chờ thời điểm kích hoạt.
Tác động chiến lược của chiến dịch Sư tử Trỗi dậy chưa thể được đánh giá ngay lập tức. Nhưng với việc hạ sát đồng loạt nhiều nhân vật đầu não của quân đội và chương trình hạt nhân Iran, Mossad đã phát đi thông điệp răn đe sâu sắc.
Hôm 13/6, phía Israel đã cảnh báo rằng chiến dịch “đập đầu rắn” nhằm vào giới lãnh đạo Iran sẽ còn tiếp diễn. Theo một quan chức an ninh, Mossad đã gửi thông điệp đến các chỉ huy cấp trung và quan chức trong chính quyền Iran - những người có thể sẽ được bổ nhiệm thay thế nhóm đã bị hạ sát.
“Họ nhận được thư nhét dưới cửa, hoặc nhận được cuộc gọi điện thoại; một số thì bị gọi đến số của vợ hoặc chồng họ”, quan chức này nói về những thông điệp nhằm gửi đi lời cảnh báo rõ ràng rằng: “Chúng tôi biết họ đang ở đâu”.
