David Sacks - nhân vật được mệnh danh là “sa hoàng” phụ trách trí tuệ nhân tạo (AI) và tiền mã hóa trong chính quyền Trump - đang trở thành tâm điểm tranh luận tại Washington.
Tháng 7 vừa qua, trong khán phòng trang nhã gần Nhà Trắng, David Sacks tươi cười bước lên sân khấu để chủ trì diễn đàn về tương lai AI - một sân chơi tập hợp các lãnh đạo công nghệ hàng đầu từ Thung lũng Silicon với khách mời đặc biệt là Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Tại đây, ông Trump công bố “Kế hoạch Hành động AI” - văn kiện mà Sacks được cho là đóng vai trò then chốt trong quá trình soạn thảo.
Tổng thống ca ngợi AI là “một trong những cuộc cách mạng công nghệ vĩ đại nhất lịch sử loài người”, đồng thời ký loạt sắc lệnh mở rộng cửa cho ngành công nghệ đang bùng nổ.
Điều trớ trêu là phần lớn khách mời trong khán phòng như CEO Nvidia, lãnh đạo AMD, các doanh nhân công nghệ và rất nhiều bạn bè, đối tác của Sacks... đều là những người được hưởng lợi trực tiếp từ chính sách vừa ban hành.
Chỉ trong thời gian ngắn từ khi vào Nhà Trắng, vị doanh nhân - nhà đầu tư kỳ cựu của Thung lũng Silicon này đã góp phần định hình hàng loạt chính sách mang lại lợi ích trực tiếp cho những người bạn trong ngành công nghệ.
Và người hưởng lợi lớn nhất, theo New York Times, có thể chính là David Sacks với danh mục đầu tư đồ sộ của ông.
Vai trò “hai trong một” hiếm thấy
Sự nghiệp của Sacks gắn với mạng lưới quyền lực thân cận với Peter Thiel và Elon Musk. Sau thương vụ bán PayPal năm 2002, họ xây dựng một hệ sinh thái đầu tư chéo có ảnh hưởng sâu rộng.
Tới năm 2017, David Sacks lập quỹ Craft Ventures, bơm vốn cho hàng trăm start-up. Năm 2020, ông cùng một nhóm nhà đầu tư nổi tiếng lập podcast “All-In”, nhanh chóng trở thành một trong những podcast quyền lực nhất giới công nghệ.
Năm 2022, Sacks công khai bước vào chính trường khi đóng góp 1 triệu USD cho siêu PAC của JD Vance - một gương mặt thuộc “hệ sinh thái Thiel”. Năm 2023, ông dùng dinh thự ở San Francisco để tổ chức buổi gây quỹ trị giá 12 triệu USD cho ông Trump - sự kiện khiến Trump đặc biệt ấn tượng.
Sau chiến thắng của ông Trump, ông được mời vào Nhà Trắng và đặt điều kiện được tiếp tục điều hành Craft Ventures.
“Đó chính xác là những gì tôi yêu cầu”, ông David Sacks nói về vai trò kép của mình.
Ông David Sacks và Elon Musk vào năm 2006 tại New York. Họ từng làm việc cùng nhau tại PayPal và là bạn bè. Ảnh: New York Times.
Từ tháng 1, Sacks chính thức giữ vị trí đặc biệt trong chính quyền liên bang: Vừa tham gia hoạch định chính sách AI và tiền mã hóa tại Nhà Trắng, vừa tiếp tục hoạt động đầu tư tư nhân tại Thung lũng Silicon.
Và cũng từ đây, những tranh cãi nổ ra. Ông mở ra một “đường bay thẳng” từ Thung lũng Silicon vào Nhà Trắng, đưa bạn bè và đồng minh công nghệ đến gặp các quan chức cấp cao, thúc đẩy việc nới lỏng quy định cho ngành AI - điều mang lại hàng trăm tỉ USD cho các tập đoàn như Nvidia.
Ông thúc đẩy những chính sách trái ngược khuyến nghị an ninh quốc gia, khiến một số quan chức lo ngại liệu ông ưu tiên lợi ích quốc gia hay lợi ích ngành công nghệ.
Hiện David Sacks có 708 khoản đầu tư, trong đó 449 khoản liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến AI
Nhiều công ty AI bị ông xếp vào nhóm “phần mềm - phần cứng”, giúp ông dễ dàng vượt qua rào cản xung đột lợi ích.
Podcast “All-In” của ông - vốn rất nổi tiếng trong giới công nghệ - bỗng được hưởng lợi từ sức ảnh hưởng tại chính quyền Trump, mở rộng tầm ảnh hưởng và mang về lợi nhuận lớn.
Không có sự kiện nào cho thấy rõ hơn những mâu thuẫn đạo đức cũng như cách các mối quan hệ của Sacks đan cài vào nhau hơn hội nghị AI tháng 7.
Ban đầu, ông David Sacks dự định để podcast “All-In” của mình làm đơn vị tổ chức. “All-In” thậm chí kêu gọi các nhà tài trợ đóng 1 triệu USD để được tham dự tiệc riêng và nhiều hoạt động có mặt Tổng thống Trump cùng các nhà lãnh đạo AI, theo một đề xuất mà NYT thu thập được.
Kế hoạch này khiến một số quan chức lo lắng đến mức Chánh văn phòng Nhà Trắng Susie Wiles phải can thiệp, yêu cầu không để “All-In” trở thành đơn vị tổ chức duy nhất.
Steve Bannon, cựu cố vấn của Trump và lâu nay là người chỉ trích giới tỷ phú công nghệ, nhận định: Sacks là ví dụ điển hình cho xung đột lợi ích trong một chính quyền nơi “giới tech bros đang mất kiểm soát”.
“Họ đang dẫn Nhà Trắng đi vào con đường nguy hiểm của một tầng lớp tài phiệt công nghệ ngày càng thống trị”, ông Bannon nói.
Liên minh với Nvidia
Kể từ khi bước chân vào Nhà Trắng, David Sacks nhanh chóng xây dựng mối quan hệ thân thiết với CEO Nvidia Jensen Huang, dù trước đó hai người chưa từng gặp. Trong mùa xuân năm nay, họ thiết lập một liên minh dựa trên lợi ích chung: mở rộng thị trường chip AI ra toàn cầu.
Ông Huang muốn nới lỏng các quy định xuất khẩu để Nvidia có thể bán dòng chip A.I. đang cực kỳ khan hiếm cho nhiều quốc gia, bất chấp lo ngại điều này có thể giúp Trung Quốc tăng cường năng lực công nghệ và quân sự.
Theo lập luận của ông, việc siết xuất khẩu chỉ thúc đẩy Trung Quốc tự phát triển sản phẩm thay thế mạnh mẽ hơn, trong khi phổ cập công nghệ của Nvidia ra toàn cầu sẽ giúp ngành A.I. tăng tốc, qua đó gián tiếp đem lại lợi ích cho các khoản đầu tư công nghệ của David Sacks.
Trong các cuộc họp tại Nhà Trắng, Sacks nhiều lần nhấn mạnh quan điểm này: muốn vượt Trung Quốc, Mỹ cần để cả thế giới sử dụng công nghệ Mỹ. Ông thúc đẩy việc gỡ bỏ các hạn chế thời ông Biden đối với Nvidia và các hãng chip khi bán cho nước ngoài, đồng thời phản đối quy định siết mua chip Mỹ tại các trung tâm dữ liệu quốc tế, theo lời 5 nguồn tin am hiểu thảo luận nội bộ.
Khi rào cản được nới lỏng, David Sacks lập tức sang Trung Đông tháng 5 và đạt thỏa thuận bán 500.000 chip AI - phần lớn của Nvidia - cho Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE). Quy mô giao dịch khiến một số quan chức lo ngại Trung Quốc, đối tác thân cận của UAE, có thể tiếp cận công nghệ. Tuy nhiên, đây lại là một thắng lợi lớn của Nvidia, với doanh thu có thể lên tới 200 tỷ USD.
Người phát ngôn của Hoffman khẳng định quan điểm của Sacks được hình thành từ nhiều nguồn, không chỉ từ ông Huang, và các khoản đầu tư của Sacks không hưởng lợi từ thương vụ UAE. Phía Nvidia cũng cho biết Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick mới là đầu mối chính phụ trách các thương vụ chip AI ở nước ngoài.
Xuất hiện trong podcast “All-In” hồi tháng 5, David Sacks ca ngợi thỏa thuận với UAE và tuyên bố: “Chiến thắng là khi cả thế giới xoay quanh hệ sinh thái A.I. của Mỹ”.
Tuy nhiên, một rào cản lớn vẫn tồn tại: lệnh cấm bán chip trực tiếp cho Trung Quốc. David Sacks cho rằng chính sách này vô tình tạo lợi thế cho Huawei - đối thủ trực tiếp của Nvidia.
Tháng 7, ông cùng CEO Nvidia trình bày quan điểm này ngay tại Phòng Bầu dục. Kết quả, trước khi cuộc họp kết thúc, Tổng thống Trump đồng ý cho phép Nvidia bán chip vào thị trường Trung Quốc.
Nhà Trắng cho biết David Sacks đã giảm đáng kể nguy cơ xung đột lợi ích khi bán hơn 200 triệu USD tài sản tiền mã hóa và thoái vốn khỏi nhiều tập đoàn liên quan AI như Meta, Amazon hay xAI.
Ông được yêu cầu rút khỏi mọi vấn đề có thể ảnh hưởng đến lợi ích tài chính cho đến khi việc thoái vốn hoàn tất. Tuy nhiên, tài liệu công khai không nêu rõ thời điểm ông bán cổ phần tại các công ty lớn.
Dù vậy, nhiều chính sách Sacks thúc đẩy lại tạo điều kiện cho danh mục của ông tăng trưởng. “Kế hoạch Hành động AI” mở rộng đầu tư vào drone và công nghệ quân sự - lĩnh vực ông đã rót vốn vào Anduril, Firestorm Labs hay Swarm Aero. Tháng 9, Anduril ký hợp đồng 159 triệu USD với Lục quân Mỹ.
Ông cũng ủng hộ GENIUS Act về stablecoin, được Hạ viện thông qua tháng 7, giúp mở rộng thị trường này. Craft sở hữu 7,8% BitGo - công ty hưởng lợi trực tiếp và đã nộp hồ sơ IPO, với phần sở hữu ước tính hơn 130 triệu USD.
Từ khi Sacks vào Nhà Trắng, Craft tiếp tục đầu tư vào các công ty AI, như Vultron (gọi vốn 22 triệu USD tháng 7) hay start-up do chính ông đồng sáng lập mang tên Glue, vừa nhận thêm 20 triệu USD tháng 10.
VietBF@ sưu tập
