Cơ quan quản lý Dịch vụ Tài chính của New York, Mỹ cáo buộc ngân hàng Anh - Standard Chartered, trong vòng 10 năm đã lách luật cấm vận của Mỹ đối với Iran, để giao dịch với nước Cộng hòa Hồi giáo này. Tổng giá trị các thượng vụ lên tới 250 tỉ USD và Standard Chartered thu lời 250 triệu USD.
 |
| Một nhân viên của Standard Chartered |
Không phải lần đầu tiên
Từ trước đến nay, không ít ngân hàng trên thế giới giao dịch với Iran từng bị Mỹ phát hiện, nhưng chưa bao giờ có vụ giao dịch với số tiền lớn như Standard Chartered. Tuy thế, ngay lập tức các quan chức Standard Chartered phủ nhận cáo buộc “rửa tiền” từ phía Mỹ và cho rằng mình hành động trong khuôn khổ pháp luật.
Chiều ngày 6/8/2012, cơ quan quản lý Dịch vụ Tài chính của New York - NYDFS, công bố bản thông cáo, trong đó thông báo rằng, ngân hàng Standard Chartered thành lập cả một hệ thống để phục vụ các khách hàng Iran, những đối tượng mà từ lâu Mỹ đang áp dụng biện pháp trừng phạt. Đến năm 2012, phần lớn các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu và vài nước khác cũng áp dụng lệnh trừng phạt này.
Theo thông tin từ các chuyên viên của NYDFS, ngân hàng Standard Chartered đã thực hiện các giao dịch bất hợp pháp đối với luật của Mỹ, ít nhất là trong vòng 10 năm (2001 - 2010). Hành động như thế, ngân hàng Anh với nhiều chi nhánh của mình đã gây ra mối đe dọa đối với an ninh quốc gia của Mỹ. Standard Chartered đã mở hệ thống tài chính của mình “cho những kẻ khủng bố và tội phạm”, bản thông cáo của NYDFS viết.
Đại diện của NYDFS cáo buộc Standard Chartered tội giống như “rửa tiền”. Vấn đề là ở chỗ, các giao dịch này không chỉ một số nhân viên của ngân hàng Anh biết mà theo NYDFS các lãnh đạo cao cấp của Standard Chartered đều biết chuyện này và tham gia xử lý chúng.
Các chuyên gia của NYDFS nhắc lại tình huống vào năm 2006, khi đó một lãnh đạo chi nhánh Standard Chartered tại Mỹ đã gửi thư cho lãnh đạo của mình ở London, Anh, trong đó đề cập tới khả năng ngân hàng này có thể bị cáo buộc “các tội hình sự nghiêm trọng”.
Tuy thế, tại tổng hành dinh của Standard Chartered hầu như không ai để ý đến cảnh báo này. Lãnh đạo chi nhánh Standard Chartered tại Mỹ khi tiếp xúc với đại diện của NYDFS lúc đó nói: “Các anh là ai mà có thể ra lệnh cho chúng tôi và cho cả thế giới cách làm ăn với Iran?”.
NYDFS cho rằng, ngân hàng Anh Standard Chartered đã thực hiện tổng cộng 60.000 giao dịch bất hợp pháp với các đối tác của Cộng hòa Hồi giáo Iran. Tổng lượng giao dịch lên đến 250 tỉ USD (tương đương GDP của Iran trong giai đoạn này). Những nhà ngân hàng Standard Chartered đã kiếm lời không nhỏ từ những giao dịch này, thu về hàng trăm triệu USD.
 |
| Thị trường chứng khoán có phản ứng tiêu cực với tin xấu về Standard Chartered |
Vào ngày 15/8/2012, tại New York đã diễn ra phiên tòa với sự tham gia của lãnh đạo Standard Chartered. Trong trường hợp các chuyên gia của NYDFS chứng minh được các cáo buộc của mình, ngân hàng Standard Chartered nhiều khả năng sẽ bị phạt rất nặng, số tiền có thể lên tới hàng tỉ USD. Nặng hơn, Standard Chartered có thể sẽ bị rút giấy phép, cấm hoạt động trên lãnh thổ Mỹ. Việc khởi tố hình sự cụ thể như thế nào, hiện vẫn chưa có thông tin rõ ràng.
Về phía mình, lãnh đạo Standard Chartered bác bỏ hoàn toàn các cáo buộc của Mỹ đối với ngân hàng của mình. Trong thông cáo của mình, Standard Chartered lưu ý, vào năm 2010 ngân hàng này đã tự điều tra nội bộ và kết quả cho thấy không có giao dịch nào được Standard Chartered thực hiện vì lợi ích “của các nhóm khủng bố và các tổ chức tội phạm”.
Ngoài ra, ngân hàng thuê các kiểm toán viên độc lập để kiểm tra các hoạt động của mình. Những người này không tìm thấy bất cứ một chứng cứ vi phạm luật nào trong tác nghiệp của Standard Chartered. Lãnh đạo ngân hàng Anh cũng không phủ nhận là đã hợp tác và phục vụ các nhu cầu tiêu dùng từ Iran, nhưng đó là các giao dịch diễn ra cách nay đã 5 năm.
Standard Chartered là một trong những ngân hàng lớn nhất của Anh và châu Âu. Ngân hàng này thành lập năm 1969. Hiện giá trị thị trường của Standard Chartered vào khoảng 50 tỉ USD.
Ngân hàng có 1.700 chi nhánh tại 70 quốc gia,trong đó có Việt Nam và 90.000 nhân viên trên toàn cầu. Lợi nhuận ròng năm 2011 là gần 5 tỉ USD.
|
Dù có thế nào, thì thị trường chứng khoán cũng không tin vào lời lãnh đạo của Standard Chartered. Trong phiên giao dịch ngay sau đó, tại sở giao dịch chứng khoán London, giá cổ phiếu của ngân hàng này giảm 24%. Chỉ trong vòng vài giờ, Standard Chartered đã bị mất 12 tỉ USD vì cổ phiếu mất giá. Nếu tình hình tiếp tục diễn biến theo chiều hướng bất lợi cho Standard Chartered, thiệt hại sẽ còn có thể lớn hơn nữa.
Chưa phải lần cuối cùng
Các ngân hàng lớn hợp tác với các chế độ mà Mỹ không ưa thích vào những năm gần đây dường như đã là một điều không phải là ngoại lệ. Và các chi nhánh của ngân hàng này tại Mỹ dễ bị phía Mỹ dùng các điều luật của mình để cáo buộc trách nhiệm. Và điều này ngày trở nên phổ biến hơn.
Chẳng hạn, vào tháng 6/2012, ngân hàng ING của Hà Lan phải trả cho chính phủ Mỹ một khoản tiền phạt cực lớn là 619 triệu USD, vì đã phục vụ các khách hàng từ Cuba và Iran. Ba năm trước đây, vụ việc tương tự diễn ra khi ngân hàng Thụy Sĩ - Credit Suisse, phải nộp phạt 536 triệu USD. Hai tổ chức tín dụng khác là Barclays và Lloyds TSB có trụ sở chính ở London cũng bị nộp phạt vì vi phạm lệnh cấm của Mỹ. Chỉ có duy nhất một hãng của Mỹ là Morgan Chase vi phạm luật của Mỹ.
Đối với Standard Chartered, phạm vi cáo buộc lớn hơn nhiều so với các ngân hàng đã vi phạm khác. Chẳng hạn, ngân hàng ING chỉ bị cáo buộc thực hiện giao dịch với tổng số tiền là 2 tỉ USD. Tất nhiên không có mức phạt cụ thể đối với tổng lượng và số lần giao dịch, nhưng nhiều khả năng Standard Chartered sẽ phải chịu mức phạt cao, bởi ngân hàng này được cho là vi phạm có hệ thống, có tính toán trong khoảng một thời gian dài.
Trong những năm gần đây, nhiều ngân hàng lớn của thế giới bị đặt câu hỏi về thanh danh của mình. Đặc biệt là đối với một số ngân hàng của Anh. Vi phạm của các ngân hàng này thường xuyên diễn ra và được các phương tiện truyền thông đề cập khá nhiều. Nào là thiếu trách nhiệm đối với khủng hoảng tài chính toàn cầu. Nào là chi cho mình những khoản lương khổng lồ. Hay tham gia vào hợp đồng của các tổ chức tội phạm …
Dù vậy, ngoài thanh danh bị tổn thương, thì các vụ tai tiếng như nêu trên chưa gây những hậu quả nghiêm trọng cho ngành ngân hàng Anh. Các ngân hàng Anh hầu như lần nào cũng vượt qua tai tiếng, trước sự giận dữ của xã hội. Cùng lắm thì chỉ vài chức sắc bị đuổi việc. Điều này dễ dàng giải thích, khi nền kinh tế Anh phụ thuộc vào ngành tài chính của mình. Khác với Mỹ và châu Âu, Anh rất dễ bị chấn động nếu như các ngân hàng suy yếu.
Nhưng dù có thế nào, thì cuối cùng sự kiên nhẫn của nhà nước và xã hội cũng chỉ có giới hạn. Tình thế như hiện nay đang tạo nên mối nguy hiểm đối với Mỹ với lợi ích toàn cầu của mình. Kết cục, Mỹ sẽ phải xử lý mạnh tay đối với các nhà ngân hàng đến từ xứ sở sương mù. Chỉ có thế, Mỹ mới thiết lập lại “bầu không khí trong sạch” mà nước này mong muốn.
Hạ Huyền
Ngân hàng lớn nhất nước Anh bị cáo buộc rửa tiền
