Larry Ryerson thức dậy vào một buổi sáng cuối tháng 6 ở Medford, nam Oregon, và thấy hàng ngh́n cây con trong trang trại thông Giáng sinh của ḿnh đă chết.
Màu xanh tươi của chúng đă biến mất sau một ngày nhiệt độ tăng cao. Trong hai ngày tiếp theo, khi nhiệt độ lên tới 46 độ C, Ryerson, 78 tuổi, đau đớn nh́n những cây non, nhiều cây chỉ cao hơn 30 cm, chuyển sang màu nâu rồi gục ngă.
"Thật đau ḷng khi chứng kiến chỉ hôm trước chúng c̣n xanh tốt mà ngày hôm sau đă héo úa, ngả màu", Ryerson, chủ trang trại thông Giáng sinh rộng 4 ha U Cut Christmas Tree, cho biết. "Thật sự không thể làm ǵ để cứu văn".
Ryerson ước tính ông đă mất 4.500 cây và chỉ có thể mở bán ba ngày trong năm nay v́ thiếu hàng. Cơ sở kinh doanh của ông, đă tồn tại gần 4 thập kỷ, thường mở từ dịp Lễ Tạ ơn cho đến hết ngày Giáng sinh.
Cây thông Noel được thu hoạch tại trang trại Noble Mountain Tree ở Salem. Ảnh: Reuters.
"Tôi chỉ cảm thấy tiếc khi có rất nhiều người đến đây năm này qua năm khác để mua cây và chúng tôi là một trong số ít trang trại trồng thông c̣n sót lại trong thung lũng", ông nói.
Ryerson không phải là trường hợp duy nhất. Các trang trại thông Noel trên khắp Oregon, bang trồng thông lớn nhất Mỹ, đều rơi vào t́nh cảnh bấp bênh sau một năm thời tiết khắc nghiệt.
"Ṿm nhiệt" chết chóc đă tấn công vùng tây bắc Thái B́nh Dương từ cuối tháng 6, phá vỡ kỷ lục nhiệt ở Oregon và các khu vực xung quanh, tạo ra hạn hán kéo dài suốt nhiều tháng. Nắng nóng kết hợp hạn hán đă làm chết hàng triệu cây trên toàn bang, hầu hết đều là cây con.
Với biến đổi khí hậu, đây sẽ không phải là năm thời tiết khắc nghiệt cuối cùng. Nhiều nông dân trồng thông ở Oregon đă bắt đầu chuẩn bị cho một tương lai khí hậu có thể ngày càng thách thức đối với ngành của họ.
Theo Tom Norby, chủ tịch Hiệp hội Người trồng thông Giáng sinh ở Oregon, chủ sở hữu trang trại cây Trout Creek, những thay đổi mà họ đang tính đến có thể là trồng cây che phủ hoặc thử nghiệm các giống cây có khả năng chống chịu khí hậu nóng bức tốt hơn.
Năm nay, trang trại của Norby bị thiệt hại không đáng kể. Nguyên nhân được cho là ông trồng cỏ giữa các cây, giúp giữ độ ẩm trong đất và ngăn nhiệt tỏa lên cây. Nhưng những thay đổi có thể phải sâu rộng hơn, như trồng cây sớm hơn nhiều tháng hoặc thậm chí di dời các trang trại xa hơn về phía bắc.
"Trong 100 năm nữa, trang trại của chúng tôi có lẽ sẽ ở British Columbia", ông nói.
Nắng nóng hồi đầu mùa hè vừa qua xảy ra chỉ vài tháng sau khi cây con được trồng và ngay giữa thời kỳ sinh trưởng cao điểm của cây.
Đồng thời, t́nh trạng khô hạn kéo dài, ngày càng trở nên phổ biến trong khu vực, khiến cây con khó ḷng tồn tại. Các trang trại cây Noel thường không tưới, do vị trí trồng và thực tế là cây thường không cần tưới.
Dana Furrow, đồng sở hữu trang trại Furrow ở Hillsboro, Oregon, cho biết thời điểm nhiệt độ tăng quá 38 độ hồi tháng 6, họ mới chỉ trồng cây con vài tuần trước đó. Nắng nóng ập đến đúng lúc cây trồng của bà đang trong giai đoạn phát triển sớm, một giai đoạn rất nhạy cảm.
Kết quả là trang trại đă mất hàng ngh́n cây giống, cùng với hầu như tất cả cây linh sam Giáng sinh có thể thu hoạch được.
"Cảm giác rất đau đớn bởi chúng tôi đă tốn nhiều tiền bạc vào cây giống, nhân công, cũng như thời gian. Rất nhiều", bà chia sẻ. "Cây thông Giáng sinh là loại cây trồng tốn rất nhiều công sức".
Theo Bob Schaefer, tổng giám đốc trang trại Noble Mountain Tree, nhà bán buôn ở Salem với trang trại gần 1.618 ha và cung cấp ra thị trường hơn nửa triệu cây thông mỗi năm, họ đă mất khoảng 280.000 cây giống. Đồng thời, hơn 1/4 số cây linh sam cũng không thể tiêu thụ được trong năm nay.
Ông cho hay đang xem xét trồng lại số lượng lớn và bón phân bổ sung để giúp những cây mới bắt kịp các cây con khác. Với mùa Giáng sinh năm nay, họ buộc phải yêu cầu các nhà bán lẻ lựa chọn nhận ít cây hơn hoặc nhận bù loại cây khác.
Dù vậy, hiện tại, tác động với người tiêu dùng vẫn tương đối nhỏ. Lượng cây có thể giảm 5-10% nhưng t́nh trạng thiếu hụt cây Giáng sinh sẽ không xảy ra.
"Bạn muốn có một cây thông Noel, chúng vẫn ở ngoài kia", ông nói. "Nhưng bạn nên cảm thông với những nông dân trồng cây Giáng sinh một chút. Hăy bằng ḷng khi những ǵ bạn có thể nhận được là một cái cây bị hư hại nhẹ, một cái cây đang thể hiện những dấu hiệu của nóng lên toàn cầu".
Theo Chal Landgren, chuyên gia tại Đại học bang Oregon, tác động thực sự của biến đổi khí hậu có thể chưa được cảm nhận rơ ràng trong vài năm tới bởi phần lớn cây bị thiệt hại là cây con và cây thông Giáng sinh phải mất 6-10 năm mới trưởng thành.
Ryan Swader vác một cây thông bên cạnh con trai tại trang trại Tucker Tree ở Salem. Ảnh: Reuters.
Ryerson đă bắt đầu thay đổi trang trại của ḿnh ở Medford, sau đợt nắng nóng. Hồi tháng 10, họ đă trồng một lứa cây con mới, sớm hơn b́nh thường vài tháng, với hy vọng mưa sẽ giúp bộ rễ của cây phát triển. Ông cũng bắt tay t́m kiếm những chất dinh dưỡng bổ sung giúp bảo vệ cây.
Nhưng sau khi chứng kiến sức tàn phá của khí hậu năm nay và tận mắt nh́n ngôi nhà cùng một số cây cối của ḿnh bị thiêu rụi vào năm 2019, Ryerson cho rằng những thay đổi này đơn giản là chưa đủ.
"Nếu tôi trải qua một năm nữa như năm nay, có lẽ tôi sẽ phải nghỉ kinh doanh", ông chia sẻ. "Tôi làm việc quần quật để giúp chúng phát triển và đột nhiên chúng chết, công sức đổ xuống sông xuống bể".
