Quan điểm của cựu Tổng thống Mỹ về xe điện dường như đã thay đổi kể từ khi ông ngày càng tỏ ra có 'thiện cảm' hơn với Elon Musk, tỷ phú đứng đầu hãng xe điện Tesla.
Cựu Tổng thống “ngược dòng”
Cựu Tổng thống Donald J. Trump đã nhiều năm tỏ ra có cái nhìn không mấy thiện cảm với xe điện vì cho rằng chúng không đi xa được, quá đắt và được sản xuất tại Trung Quốc. Ông đã hứa sẽ chấm dứt hỗ trợ của liên bang đối với xe điện, một đặc điểm trọng tâm trong chiến lược của Tổng thống Biden nhằm cắt giảm lượng khí carbon dioxide đang làm nóng hành tinh.
Nhưng trong những tháng gần đây, ông Trump đã bất ngờ có những phát ngôn khiến nhiều người bất ngờ về xe điện. Thậm chí ông nói với công chúng ủng hộ rằng ông “thích” xe điện.
Vào thứ Bảy tuần qua, ông Trump khi phát biểu tại một mít tinh ở Grand Rapids, Michigan đã cao hứng tuyên bố: “Tôi liên tục nói về xe điện nhưng tôi không có ý chống lại chúng. Tôi hoàn toàn ủng hộ xe điện. Tôi đã lái chúng và chúng thật tuyệt vời, nhưng xe điện không dành cho tất cả mọi người”.
Những tuyên bố này được đưa ra sau khi ông Trump gặp Elon Musk, tỷ phú, giám đốc điều hành của Tesla, tại Palm Beach, Fla vào tháng 3. Hai người bắt đầu thảo luận thường xuyên về nhiều chủ đề, bao gồm cả các cuộc trò chuyện về xe điện, theo bình luận của ông Trump. Musk thì đưa ra xác nhận vào tháng trước tại cuộc họp cổ đông. “cựu Tổng thống vừa bất ngờ gọi cho tôi”, ông Musk nói. “Tôi không biết tại sao, nhưng có lẽ ông ấy thì có”.
Ông Trump chuyển các cuộc tấn công của mình từ độ tin cậy và giá trị của xe điện sang các biện pháp khuyến khích của liên bang đối với người tiêu dùng mua xe điện và các quy định về môi trường được thiết kế để thúc đẩy các nhà sản xuất ô tô đẩy mạnh sản xuất. Ông nói rằng bất kỳ ai muốn mua xe điện đều có thể mua nhưng chính phủ không nên định hình thị trường ô tô.
Khi được hỏi tại cuộc họp cổ đông của Tesla vào tháng 6 về sự thay đổi rõ ràng của ông Trump, tỷ phú Musk trả lời: “Tôi có thể thuyết phục. Rất nhiều bạn bè của ông Trump hiện đã sở hữu xe Tesla và tất cả họ đều yêu thích nó. Và cựu Tổng thống là một fan cuồng nhiệt của Cybertruck. Vì vậy tôi nghĩ đó có thể là những yếu tố góp phần”.
Trên thực tế, The Washington Post đã đưa tin vào năm 2015 rằng đội xe cá nhân của ông Trump có một chiếc Tesla. Và với tư cách là Tổng thống, ông Trump từng tổ chức một sự kiện tại Nhà Trắng để quảng bá cho mẫu xe bán tải chạy điện do Lordstown Motors sản xuất nhưng sau đó hãng này bị phá sản. Nhưng sau khi thua cuộc bầu cử năm 2020 và Tổng thống Biden bắt đầu phối hợp thúc đẩy xe điện, ông Trump bắt đầu thay đổi quan điểm.
Đối với ông Trump, sự ủng hộ nhiệt tình của ông Musk, một trong những người giàu nhất thế giới và là một nhân vật gần như huyền thoại trong giới chính trị của Đảng Cộng hòa, sẽ rất hữu ích. Mike Murphy, một nhà tư vấn kỳ cựu của Đảng Cộng hòa, người quảng bá xe điện, cho biết: “Một điều liên quan đến xe điện mà đảng Cộng hòa thích, đó là họ thích Elon.
“Elon Musk, tôi yêu quý Elon Musk”, ông Trump nói với đám đông hôm thứ Bảy.
Đối với ông Musk, việc loại bỏ khoản tín dụng thuế liên bang trị giá 7.500 USD đối với người mua xe điện có thể gây tổn hại cho GM, Ford và các đối thủ cạnh tranh khác của Tesla. Đạo luật Giảm lạm phát năm 2022 cung cấp khoản tín dụng thuế lên tới 7.500 USD cho người mua xe điện, nhưng một số mẫu xe Tesla không đủ điều kiện vì một số yêu cầu, bao gồm cả việc xe không được sử dụng linh kiện do Trung Quốc sản xuất.
“Hãy loại bỏ các khoản trợ cấp”, ông Musk viết trên X trong tháng này. “Nó sẽ chỉ giúp ích cho Tesla”.
Các nhà phân tích cho biết, Tesla, công ty đã có khởi đầu thuận lợi trong sản xuất và đã có mạng lưới các trạm sạc, có nhiều khả năng duy trì lợi nhuận mà không cần trợ cấp hơn các nhà sản xuất ô tô truyền thống như GM hay Ford.
Từ bất đồng thành ủng hộ
Elon Musk, giám đốc điều hành Tesla, cùng Tổng thống Donald J. Trump trong buổi ra mắt SpaceX tại Cape Canaveral, Fla., năm 2020.
Ông Musk từng là người chỉ trích gay gắt ông Trump, từ chức khỏi hai hội đồng cố vấn trong nhiệm kỳ Tổng thống của ông Trump vì quyết định rút Mỹ ra khỏi thỏa thuận khí hậu Paris. Nhưng chỉ trong vòng nửa giờ sau vụ ám sát ông Trump ngày 13/7, ông Musk đã tán thành chiến dịch quay trở lại Nhà Trắng của ông.
“Elon đã tán thành tôi ngày hôm trước”, ông Trump nói tại cuộc biểu tình hôm thứ Bảy và nói thêm rằng ông Musk đã cam kết quyên góp 45 triệu USD mỗi tháng cho chiến dịch của mình.
Bất chấp sự ủng hộ của chính quyền Tổng thống Biden đối với xe điện, ông Musk vẫn cảm thấy bị coi thường kể từ năm 2021, khi Tesla không được mời tham dự cuộc họp tại Nhà Trắng về EV. Vị tỷ phú này tỏ ra phẫn nộ trước sự hỗ trợ của chính quyền đối với các nhà sản xuất ô tô thuộc công đoàn của Detroit và tỏ ra khó chịu khi ông Biden đăng một đoạn video về X vào tháng 1 năm 2022, trong đó ông đang nói chuyện với Mary Barra, chủ tịch và giám đốc điều hành của General Motors. Ông Biden viết: “Tôi thực sự muốn nói điều đó khi nói rằng tương lai sẽ được thực hiện ngay tại Mỹ. Các công ty như GM và Ford đang sản xuất nhiều xe điện tại quê nhà hơn bao giờ hết”.
Bốn tháng sau, ông Musk vẫn còn rất tức giận. Musk viết: “Chính quyền này đã làm mọi thứ có thể để gạt sang một bên và phớt lờ Tesla, mặc dù chúng tôi đã tạo ra số lượng xe điện nhiều gấp đôi so với phần còn lại của ngành công nghiệp Mỹ cộng lại”.
Tương lai của xe điện và quá trình chuyển đổi năng lượng sạch ở Mỹ có thể bị thay đổi trước cuộc bầu cử Tổng thống năm 2024. Ông Trump, người coi biến đổi khí hậu là một “trò lừa bịp”, muốn mở rộng hoạt động khoan dầu khí. Trong khi đó, ông Biden và Phó Tổng thống Kamala Harris coi biến đổi khí hậu là mối đe dọa cấp bách và muốn đưa đất nước thoát khỏi nhiên liệu hóa thạch và hướng tới năng lượng sạch.
Tỷ phú Elon Musk, thứ hai từ trái sang, và các lãnh đạo doanh nghiệp khác trong chuyến thăm Nhà Trắng năm 2017.
Theo Edmunds, một công ty chuyên đánh giá và theo dõi ngành ô tô, để đáp lại các chính sách của chính quyền ông Biden, các nhà sản xuất ô tô Mỹ đã đầu tư hàng tỷ USD để nâng cao năng lực sản xuất xe điện, chiếm 6,8% doanh số bán xe mới ở Mỹ trong tháng 5. thị trường ô tô.
Trên thị trường toàn cầu, các nhà sản xuất ô tô Mỹ đang phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ BYD, công ty ô tô hàng đầu của Trung Quốc, công ty đã được chính phủ Trung Quốc trợ giá rất nhiều và tung ra thị trường những chiếc ô tô giá rẻ tràn ngập Trung Quốc và bắt đầu bán ở châu Âu.
Nhưng trong suy nghĩ của cựu Tổng thống Trump, ông xác định đầu tư vào xe điện là chính sách của ông Biden là sai lầm và phải bị tấn công.
Có sự chia rẽ đảng phái rõ ràng trong dư luận khi nói đến xe điện. Trong một cuộc khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Pew vào tháng 6, 77% đảng viên Đảng Cộng hòa cho biết họ sẽ không cân nhắc việc mua một chiếc xe điện cho chiếc ô tô tiếp theo của mình và chỉ 13% cho biết họ “rất quan tâm” đến xe điện. Con số này được so sánh với 45% đảng viên Đảng Dân chủ cho biết họ sẽ “rất quan tâm” đến việc biến chiếc ô tô tiếp theo của mình thành ô tô điện.
Whit Ayres, một nhà tư vấn chính trị của Đảng Cộng hòa, nói: “Ông Trump đang khai thác điều mà Đảng Cộng hòa thực sự tin tưởng. Họ ít có khả năng cân nhắc việc mua một chiếc xe điện và họ thực sự không hài lòng với ý tưởng rằng chính phủ sẽ tham gia và trợ cấp cho những đảng viên Đảng Dân chủ muốn mua một chiếc xe điện”.
Ông Trump khẳng định thị trường ô tô Mỹ sẽ không bao giờ chạy hoàn toàn bằng điện. “Bạn không thể có 100% ô tô chạy bằng điện”, ông nói với đám đông ở Michigan hôm thứ Bảy. “Chúng ta không thể điện khí hóa các thành phố của mình”.
Ông lặp lại lời hứa quen thuộc là chấm dứt “quy định sử dụng xe điện vào Ngày đầu tiên”, một cụm từ mà ông Trump dùng để chỉ các giới hạn của chính quyền Biden đối với lượng khí thải từ ống xả ô tô. Nó được thiết kế để đảm bảo rằng phần lớn, chứ không phải 100%, xe khách và xe tải nhẹ mới bán ở Mỹ là chạy hoàn toàn bằng điện hoặc xe hybrid vào năm 2032. Nó không cấm bán ô tô và xe tải chạy bằng xăng.
Khi Đạo luật Giảm lạm phát đang được Quốc hội thông qua vào năm 2021, Elon Musk lập luận rằng nên bỏ đạo luật này. Ông cho biết mức chi tiêu của chính phủ là “điên rồ”.
Ông Musk nói tại một hội nghị của Wall Street Journal: “Chúng tôi không cần khoản tín dụng thuế 7.500 USD. Thành thật mà nói, tôi sẽ nói rằng tôi sẽ có thể thanh toán toàn bộ hóa đơn này. Đừng vượt qua nó”. Ông cũng bác bỏ tiền liên bang để xây dựng các trạm sạc xe điện và nói rằng “chúng ta có cần hỗ trợ các trạm xăng không? Chúng tôi không”.
Tesla có được lợi từ chính phủ?
Tesla thực tế đã được hưởng lợi rất nhiều từ tiền của chính phủ Mỹ trong quá khứ.
Công ty này đã nhận được khoản bảo lãnh vay trị giá 465 triệu USD từ Bộ Năng lượng, cho phép công ty sản xuất các phương tiện chạy hoàn toàn bằng điện được thiết kế đặc biệt và xây dựng một cơ sở ở California để sản xuất bộ pin, động cơ điện và các bộ phận khác. Tesla sau đó đã hoàn trả khoản vay vào năm 2013.
Đáng chú ý là Musk dường như không mấy bận tâm trước tuyên bố của ông Trump rằng ông sẽ chấm dứt các chính sách được thiết kế để thu hút nhiều người mua xe điện hơn. “Mọi chuyện sẽ ổn thôi”, ông Musk viết trên nền tảng truyền thông xã hội của mình.
Nhưng ông Trump và các đồng minh đã thúc đẩy những chính sách khác có thể gây ảnh hưởng cho Tesla.
Ví dụ, Dự án 2025, kế hoạch chi tiết cho chính quyền tiếp theo của Đảng Cộng hòa được viết bởi hơn 100 cựu trợ lý của ông Trump, kêu gọi thu hồi khả năng của California trong việc thiết lập các tiêu chuẩn khí thải của riêng mình. Khả năng đó, theo sự miễn trừ của Đạo luật Không khí sạch, đã củng cố mục tiêu của California là chỉ bán các phương tiện không phát thải vào năm 2035, đưa Tesla trở thành một công ty lớn trong thị trường đó.
Hiện tại, những người bảo thủ cho biết họ tin rằng ông Musk không có gì phải lo lắng từ chính quyền Trump thứ hai.
Nhưng James Pethokoukis, thành viên cấp cao tại Viện Doanh nghiệp Mỹ, một tổ chức nghiên cứu cánh hữu ở Washington, nhận định: “Tôi không thấy rủi ro suy giảm từ góc độ kinh doanh đối với Musk. Có vẻ như các hành động của chính quyền Tổng thống Trump sẽ làm suy yếu công ty duy nhất của Mỹ thành công trong việc sản xuất những chiếc xe này”.
