Elon Musk chứng minh cho triết lý kinh điển: Nếu nợ ít thì bạn sợ ngân hàng, còn khi nợ cả núi tiền thì ngân hàng phải sợ bạn.
Elon Musk – người giàu nhất thế giới – từng hứa với các ngân hàng rằng họ sẽ không bị thiệt hại sau khi cho ông vay 13 tỷ USD để mua lại Twitter vào năm 2022. Giờ đây, ông gần như đã giữ đúng lời hứa đó, chiến thắng của Tổng thống Donald Trump đã giúp cứu vãn thương vụ nợ khủng này.
Tháng trước, 7 ngân hàng đã hoàn tất việc bán phần còn lại trong gói khoản vay tài trợ cho thương vụ 44 tỷ USD mua lại Twitter của Musk, đánh dấu bước ngoặt đáng kinh ngạc cho khoản nợ từng bị coi là "độc hại". Các tổ chức cho vay – bao gồm Morgan Stanley và Bank of America – từng đối mặt với lựa chọn nghiệt ngã: Hoặc bán tháo các khoản vay với mức chiết khấu sâu và chấp nhận lỗ lớn, hoặc tin vào những cam kết riêng tư của Musk.
TRÁI NGỌT
Việc quyết định giữ lại khoản nợ bắt đầu mang lại trái ngọt kể từ tháng 11, khi ông Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. Musk – một trong những đồng minh thân cận nhất của Tổng thống – nhanh chóng trở thành gương mặt quen thuộc tại Nhà Trắng. Sự chuyển biến này đã gia tăng đáng kể ảnh hưởng của ông, đồng thời tác động mạnh đến đế chế kinh doanh của Musk.
Khi các ngân hàng bán nốt phần còn lại của gói vay vào cuối tháng 4, công ty X (trước đây là Twitter) đã có động thái bất thường: Bù đắp một phần thua lỗ vốn dĩ các ngân hàng sẽ phải gánh chịu, theo tiết lộ từ những người am hiểu sự việc.
Cụ thể, những người trong cuộc cho biết, khoản vay trị giá 1,2 tỷ USD được bán với mức chiết khấu nhẹ, khoảng 98 cent cho mỗi USD. Và X đã chi phần chênh lệch còn lại.
“Một thương vụ khiến tôi muốn nhào lộn ăn mừng”, một nhân viên ngân hàng tham gia thương vụ nói. Một người khác chia sẻ: “Đây là canh bạc đặt cược vào người giàu nhất thế giới – và cuối cùng nó đã mang lại kết quả”.
Những thông tin trên được thu thập từ hơn một chục cuộc phỏng vấn với những người có hiểu biết trực tiếp về thương vụ tài trợ mua lại Twitter của Musk – một trong những thương vụ nợ phức tạp nhất mà phố Wall từng đối mặt kể từ sau khủng hoảng tài chính năm 2008.
Morgan Stanley khi đó đã dẫn đầu liên minh gồm sáu ngân hàng khác, trong cuộc chạy đua cung cấp tài chính cho Musk vào tháng 4/2022. Các ngân hàng đua nhau giành suất tham gia để thắt chặt mối quan hệ với tỷ phú này.
Liên minh gồm Bank of America, Barclays và MUFG chỉ có vài ngày để hoàn tất quá trình thẩm định và ký kết hợp đồng – khi Musk thúc đẩy cuộc thâu tóm.
Tuy nhiên, chỉ vài tuần sau đó, khi Musk tìm cách rút lui khỏi thương vụ mua lại, sự thật dần hiện rõ: Các ngân hàng sẽ phải tự bỏ ra khoảng 12,7 tỷ USD để cấp vốn vay, thay vì bán khoản nợ này cho các nhà đầu tư lớn như dự kiến ban đầu. Trong thuật ngữ phố Wall, họ đã bị “treo” (hung) — tức là mắc kẹt với khoản nợ không bán được.
Khi tình hình kinh doanh của X xấu đi, các ngân hàng bị mắc kẹt với hàng tỷ USD các khoản vay đang mất giá nhanh chóng. Việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất trong năm 2022 càng khiến tình hình tồi tệ hơn, vì các ngân hàng đã đồng ý giới hạn mức lãi suất cho khoản vay mà họ cấp cho X — khiến lợi suất thực tế thấp hơn lãi suất thị trường.
Nhận thấy dấu hiệu tuyệt vọng từ phía bảy ngân hàng, các nhà đầu tư bắt đầu ra giá để mua lại khoản nợ. Trong năm 2023, một số nhà đầu tư chỉ chào mua ở mức 60 cent cho mỗi USD, đồng nghĩa với việc các ngân hàng có thể phải chịu khoản lỗ lên tới hơn 4 tỷ USD.
Morgan Stanley đã giữ cho các bên cho vay đoàn kết, đặt cược vào mối quan hệ giữa một trong những lãnh đạo cấp cao khi đó của họ – Michael Grimes – với Musk, khách hàng thân thiết của ông này, theo nguồn tin am hiểu sự việc. Morgan Stanley tổ chức các cuộc gọi cập nhật hàng tuần với các ngân hàng còn lại để chia sẻ về tình hình kinh doanh của X.
Việc hành động như một khối thống nhất đã giúp tránh tình trạng một ngân hàng bất ngờ bán tháo khoản nợ với giá rẻ, gây thiệt hại dây chuyền cho tất cả.
“Mọi ngân hàng đều hiểu rằng nếu một bên xả nợ với giá 50 cent mỗi USD, thì tất cả sẽ phải chịu cú sốc rất lớn”, một nhà đầu tư trái phiếu từng tham gia thẩm định khoản vay nhận định.
Mọi thứ đã thay đổi hoàn toàn vào đêm bầu cử năm 2024, với những hình ảnh Musk xuất hiện bên cạnh ông Trump trong chiến thắng vang dội. Các ngân hàng nhận thấy đây chính là cơ hội để thoát khỏi thương vụ nợ, và Morgan Stanley cuối cùng bắt đầu dẫn dắt các cuộc đàm phán nghiêm túc với các nhà đầu tư. Những mức giá chào mua từng chỉ khoảng 70 cent mỗi USD trước bầu cử, nay đã tăng vọt lên 75–80 cent.
Morgan Stanley từ chối bình luận, trong khi công ty X cũng không phản hồi các yêu cầu cung cấp thông tin.
Tầm ảnh hưởng của X trong cuộc bầu cử không nằm ngoài sự quan tâm của giới ngân hàng, và sự khởi sắc của thị trường trái phiếu càng củng cố thêm cho danh mục của họ. Quyết định của Musk khi trao cho X cổ phần trong công ty trí tuệ nhân tạo đang tăng trưởng nhanh – xAI – cũng làm sáng lên triển vọng của mạng xã hội này.
“Musk sẽ không bao giờ để Twitter (nay là X) thất bại”, một banker tham gia thương vụ nói. “Tôi nghĩ nhiều người thậm chí còn chẳng thẩm định tín dụng kỹ càng – họ đơn giản là tin vào hào quang của Musk”.
Vào tháng 1, các ngân hàng âm thầm bán phần đầu tiên trong gói nợ mà họ đã nắm giữ suốt nhiều năm cho hai nhà đầu tư: Diameter Capital Partners và Darsana Capital Partners. Theo ba nguồn tin thân cận với giao dịch, hai quỹ này đã mua 1 tỷ USD nợ với giá 93 cent trên mỗi USD.
Việc bán cho Diameter và Darsana đã giúp "gây dựng sự quan tâm" từ các nhà đầu tư khác, một người đã mua khoản nợ này nhận định về vai trò của Diameter.
Các banker tỏ ra rất hài lòng với kết quả này — và nhanh chóng liên hệ với những quỹ tín dụng lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, trước khi chia sẻ bất kỳ thông tin tài chính hay hiệu quả kinh doanh nào của X, họ muốn đảm bảo rằng nhà đầu tư tiềm năng có thể mua ít nhất 250 triệu USD khoản nợ.
Một số nhà đầu tư sau khi xem xét khoản nợ đã thực sự “sốc” trước những thông tin được cung cấp. Báo cáo tài chính bị điều chỉnh nặng tay, và mặc dù doanh thu của công ty có vẻ đã chạm đáy, dữ liệu được chia sẻ lại thiếu nhiều chỉ số quan trọng mà các nhà đầu tư thường cần để tiến hành thẩm định kỹ lưỡng. Một số người nói với Financial Times rằng công ty đã “đốt tiền” với tốc độ rất nhanh.
Tuy vậy, các ông lớn như Apollo Global và Citadel vẫn xếp hàng tham gia mua. Đầu tháng 2, Morgan Stanley đã thành công trong việc bán ra 5,5 tỷ USD khoản vay kỳ hạn, lần này với mức giá 97 cent cho mỗi USD. Mức giá này có ý nghĩa rất lớn: Thông thường các ngân hàng sẽ hòa vốn nếu bán được các khoản nợ đã cam kết ở mức 96 hoặc 97 cent, vì khoản phí họ thu được sẽ bù đắp cho phần chiết khấu mà họ phải đưa ra để thu hút người mua.
“Mấy ông ấy bán được dựa trên những báo cáo tài chính sơ sài nhất mà tôi từng thấy”, một nhà đầu tư đã từ chối tham gia thương vụ nhận xét. “Thật bất ngờ. Nếu là dân giao dịch thì còn hiểu được — nhưng mua một tỷ USD như họ đòi hỏi thì bọn tôi không chơi kiểu đó... Tình huống này điên rồ thật sự”.
“Twitter không phải là một khoản đầu tư, mà là một cú giao dịch”, một nhà đầu tư khác, người thực sự đã mua một phần khoản vay bình luận. Người này nói thêm: “Còn quá sớm để biết liệu họ đã vượt qua giai đoạn tồi tệ nhất hay chưa”.
Chỉ vài ngày sau đó, các ngân hàng quay trở lại thị trường và tiếp tục bán thêm 4,74 tỷ USD khoản vay kỳ hạn cố định với giá ngang mệnh giá – tức 100 cent trên mỗi USD – giúp họ thu trọn phí từ thương vụ này. Nhu cầu quá mạnh khiến quy mô thương vụ được mở rộng, để lại cho các ngân hàng khoảng 1,2 tỷ USD khoản vay hạng hai – phần rủi ro nhất trong gói tài trợ – mà họ đã cam kết cung cấp.
VietBF@ Sưu tập
