5 sự thật đặc biệt về F-22: Tiêm kích thế hệ 5 đầu tiên vẫn chưa có đối thủ

[Romano]

F-22 là tiêm kích thế hệ 5 đầu tiên trên thế giới và cho đến nay vẫn bao phủ trong màn bí mật.
F-22 thực hiện chuyến bay đầu tiên vào năm 1997, dây chuyền sản xuất dừng năm 2011, nhưng nhiều năng lực thực sự của nó vẫn còn được giữ kín. Trái với suy nghĩ phổ biến, máy bay này không được đặt tên theo một loài khủng

Cách đây 28 năm, ngày 7/9/1997, F-22 Raptor lần đầu cất cánh, đánh dấu kỷ nguyên của tiêm kích thế hệ 5. Đến nay, nó vẫn vô đối trong nhiều hạng mục tính năng. Mỹ chưa bao giờ xuất khẩu dòng máy bay này, và các khả năng thực sự của nó được bảo mật nghiêm ngặt.

F-22 có giá thành cực kỳ đắt đỏ. Vào cuối những năm 2000, tổng chi phí mỗi chiếc (bao gồm cả nghiên cứu phát triển) ước tính vào khoảng 380 triệu USD.

Raptor không phải khủng long

Tên chính thức của F-22 là Raptor. Nhiều người nghĩ nó ám chỉ loài khủng long Velociraptor thời tiền sử. Thực tế, "raptor" trong tiếng Anh nghĩa là chim săn mồi - tiếp nối truyền thống đặt tên của Không quân Mỹ sau F-15 Eagle và F-16 Fighting Falcon.Chưa từng có loài khủng long nào được gọi chính thức là "raptor". Liên hệ này xuất phát từ bộ phim Jurassic Park, nơi các nhân vật rút ngắn tên gọi (Triceratops thành Trike, Tyrannosaurus thành T-Rex, Velociraptor thành Raptor).

Điều thú vị là Lockheed ban đầu muốn đặt tên máy bay là Lightning II (sau này dùng cho F-35) hoặc SuperStar, trong khi Không quân Mỹ lại chuộng tên Rapier. Tuy nhiên, đến tháng 4/1997, máy bay được công bố với tên F-22 Raptor.

Ký hiệu F-22

Khi ra mắt công chúng năm 1997, máy bay được đặt tên F-22. Đến năm 2002, Lầu Năm Góc đổi ký hiệu thành F/A-22, thêm chữ A (Attack - tấn công) theo hệ thống định danh ba quân chủng, nhằm nhấn mạnh khả năng tấn công mặt đất bên cạnh vai trò tiêm kích chính.

Trên thực tế, F-22 luôn được thiết kế chủ yếu cho ưu thế trên không, còn tấn công mặt đất chỉ là năng lực phụ. Nhưng sau khi tiêu tốn 74 tỷ USD cho nghiên cứu và sản xuất, Quốc hội Mỹ muốn nhiều hơn là một chiếc máy bay đơn nhiệm, nên Lầu Năm Góc buộc phải điều chỉnh nhãn hiệu.

Cuối cùng, năm 2005, ký hiệu được đổi thành F-22A. Chữ A chỉ biến thể sản xuất đầu tiên. Không có F-22B hay F-22C nào từng ra đời.

Khả năng siêu cơ động của F-22

Các nhà phân tích Nga thường tuyên bố rằng F-22 chỉ mạnh ở tầm xa, còn Su-27 và các biến thể có thể dễ dàng qua mặt trong không chiến gần nhờ những màn biểu diễn như động tác Cobra.Thực tế, Raptor được thiết kế cho khả năng cơ động cực cao. Khí động học tiên tiến, tải cánh thấp và động cơ vector lực đẩy với vòi phun dẹt độc đáo mang lại khả năng điều khiển siêu hạng. Nhiều màn trình diễn công khai đã chứng minh năng lực nhào lộn của nó.

F-22 "Beast Mode"

Phần lớn hình ảnh F-22 thường cho thấy nó ở cấu hình tàng hình, mang vũ khí bên trong (2 tên lửa AIM-9X Sidewinder và 6 AIM-120 AMRAAM). Tuy nhiên, máy bay cũng có thể gắn thêm giá treo ngoài cánh, với bốn điểm cứng, mỗi điểm chịu tải 2.270 kg.

Nhờ giá phóng đa năng, Raptor có thể mang thêm tối đa 8 AIM-120 nữa (đổi lại phải hy sinh khả năng tàng hình). Cấu hình này được gọi là "Beast Mode". Tuy nhiên, chưa có bức ảnh chính thức nào công bố F-22 trong trạng thái "Beast Mode" hoàn chỉnh, chỉ có những hình ảnh rời rạc của các bộ phận.

Những chiến công không chiến của Raptor

Dù được thiết kế vô song, F-22 chưa bao giờ thực chiến đúng vai trò: chiếm ưu thế trên không trước đối thủ ngang tầm. Điều này đòi hỏi phải đối đầu một quốc gia có không quân hiện đại. Gần nhất, nó chỉ hộ tống oanh tạc cơ B-2 bay qua Iran trong Chiến dịch Búa tạ lúc nửa đêm.

Trước đó, trong năm 2014, F-22 lần đầu tham chiến, thực hiện các đòn tấn công chính xác vào mục tiêu của ISIS ở Trung Đông.

Di sản của Chiến tranh Lạnh

F-22 Raptor ra đời như một loại vũ khí để đối phó với Liên Xô. Kế hoạch ban đầu dự kiến sản xuất 1.000 chiếc. Sau khi Liên Xô tan rã, con số giảm xuống 750, rồi đến năm 1997 chỉ còn 339.

Cuối cùng, chỉ có 195 chiếc được sản xuất cùng 8 nguyên mẫu. Dây chuyền sản xuất chính thức dừng vào năm 2011.