Vận mệnh của đồng euro nằm trong tay người Đức

Đức là nước tiên phong trong việc ủng hộ chính sách thắt lưng buộc bụng, phản đối eurobond cũng như bổ sung thêm tiền cứu trợ. Số phận của eurozone sẽ được quyết định ở Berlin.

Rõ ràng, vị thế hiện nay của eurozone là rất đáng lo ngại. Một số nước thành viên trong đó có 2 nước lớn là Italia và Tây Ban Nha không thể kiểm soát được nợ. Phần lớn số nợ này được nắm giữ bởi các ngân hàng vốn đã bị phá hủy bởi bong bóng bất động sản khổng lồ và thâm hụt ngân sách lớn. Các chính phủ có khả năng tín dụng yếu kém trợ giúp cho hệ thống ngân hàng mong manh dễ vỡ trong khi chính họ lại hy vọng sẽ nhận được sự tài trợ từ chính phủ các nước khác.

Các chính phủ cũng được yêu cầu phải thực hiện thắt chặt tài khóa khi khu vực tư nhân đang co cụm. Từ năm 2007 đến 2012, cân bằng tài chính của khu vực tư nhân ở Tây Ban Nha đã chuyển từ tình trạng thâm hụt sang thặng dư 16% GDP.

Chính sách thắt chặt chi tiêu tạo ra 1 vòng luẩn quẩn không dứt ở các nước eurozone. Các biện pháp thắt lưng buộc bụng làm yếu đi cả nền kinh tế nói chung và các ngân hàng nói riêng. Bị ảnh hưởng từ điều này, tỷ lệ thất nghiệp tăng cao cùng với thu ngân sách chính phủ sụt giảm, từ đó lại kéo theo chính sách thắt chặt tài khóa trở nên vô dụng. Trong khi đó, nhu cầu sụt giảm khiến các nền kinh tế ngoại biên eurozone ngày càng yếu đi.

Dù Hy Lạp có được cứu hay không, khó có thể tin được rằng eurozone có thể sống sót, đặc biệt là khi các liên kết về kinh tế và tài chính đang bị phá hủy. Dường như đây là 1 cuộc hành trình có thể kéo dài vài tuần, vài tháng hoặc thậm chí vài năm. Tuy nhiên, xu hướng đang ngày càng trở nên rõ ràng.

Người Đức muốn eurozone được tổ chức như thế nào? Không có trái phiếu chung, không tăng thêm tiền cứu trợ, không hỗ trợ chung cho hệ thống ngân hàng, không chệch khỏi thắt chặt tài khóa, không nới lỏng chính sách tiền tệ và không có bùng nổ tín dụng ở Đức. Đây là những điều mà họ mong muốn.

Liệu người Đức có bao giờ hình dung ra rằng họ sẽ ngăn chặn được sự sụp đổ của eurozone? Có 2 giả thiết được đặt ra. Nếu người Đức không tin vào điều này và mong chờ rằng một số nền kinh tế yếu kém sẽ tự nguyện rời eurozone và sau đó eurozone chỉ còn lại những nước có cùng chung chí hướng. Đức sẽ giảm thiểu được các rủi ro tiền tệ và tài khóa do phải giải cứu những nền kinh tế yếu kém. Giả thiết thứ 2 cho rằng Đức thực sự nghĩ các biện pháp này sẽ phát huy tác dụng. Các nền kinh tế yếu kém có thể phá giá tiền tệ và phục hồi các hoạt động kinh tế hoặc việc tái cấu trúc có thể tạo nên làn sóng đầu tư trực tiếp để bù đắp thâm hụt cán cân vãng lai trong ngắn hạn và tài trợ hoạt động kinh tế trong dài hạn.

Tuy nhiên, giả thiết các nước yếu tự nguyện ra đi là quá mạo hiểm. Không chỉ có các nước yếu gặp nguy hiểm. Đức chỉ xuất khẩu 5% sang Trung Quốc trong khi tỷ lệ xuất khẩu sang eurozone là 42%. Hơn nữa, GDP của Đức chỉ cao hơn 1% so với 4 năm trước.

Nói một cách ngắn gọn, eurozone đang trên hành trình đổ vỡ trong khi Đức không sẵn sàng thay đổi. Điều cần làm bây giờ là tài trợ nhiều hơn qua Eurobond, bảo lãnh cho các ngân hàng, giảm bớt cắt giảm tài khóa, mở rộng các chính sách tiền tệ cùng với thúc đẩy lực cầu ở Đức. Những sự thay đổi này không thể đảm bảo thành công, nhưng chí ít sẽ tạo cơ hội ngăn chặn sự đổ vỡ. Đồng thời, cần có sự gắn kết chặt chẽ hơn về chính trị để những sự thay đổi này có thể phát huy tác dụng trong dài hạn.

Việc Đức quá coi trọng lợi ích quốc gia chính là nhân tố chủ chốt quyết định sự tồn tại của châu Âu. Không thể biết người Đức sẽ chọn gì giữa đổ vỡ và thay đổi, nhưng sự lựa chọn của Đức sẽ quyết định vận mệnh của châu Âu.

Anh Thư
Theo TTVN/FT