Mỹ 'khai tử' đồng xu 1 cent sau 238 năm lưu hành

[Romano]

Đồng xu nhỏ nhất của Mỹ được đúc lần cuối ngày 12/11 tại Philadelphia, khép lại hành trình hơn hai thế kỷ tồn tại.
Đồng xu 1 cent của Mỹ chính thức "bị khai tử" vào chiều 12/11 (giờ địa phương) sau 238 năm lưu hành. Buổi đúc cuối cùng diễn ra tại Sở đúc tiền quốc gia ở Philadelphia, bang Pennsylvania, dưới sự giám sát của Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent và Thủ quỹ Brandon Beach.Quyết định này được Tổng thống Donald Trump công bố từ tháng 2, khi ông yêu cầu ngừng sản xuất đồng xu 1 cent, hay còn gọi là penny, vì chi phí đúc quá cao – gần 4 cent cho một đồng xu trị giá chỉ... 1 cent.

Từng đủ giá trị để mua kẹo gumball hay trả phí đỗ xe, đồng xu nay chủ yếu nằm trong hũ tiền lẻ, ngăn kéo hay khay “để lại/lấy một đồng xu” tại các cửa hàng. Đồng 1 cent cũng là đồng tiền lâu đời nhất còn lưu hành, “thọ” hơn đồng nửa cent tới 168 năm. Tuy bị ngừng đúc, penny vẫn được công nhận là tiền hợp pháp lưu thông.

Hỗn loạn vì thiếu kế hoạch chuyển đổi

Dù được lên kế hoạch từ lâu, việc chấm dứt đồng xu đang gây ra nhiều rắc rối cho giới kinh doanh bán lẻ.

Một số cửa hàng phải làm tròn giá đến 5 cent, thường khiến người tiêu dùng phải trả thêm 1-2 cent mỗi giao dịch. Số khác lại kêu gọi khách trả bằng xu để duy trì lượng tiền lẻ.

Ông Mark Weller, Giám đốc tổ chức “Người Mỹ vì đồng xu”, nhận định việc rút đồng 1 cent “đang diễn ra khá hỗn loạn”.

Theo ông, các quốc gia khác từng loại bỏ đồng xu mệnh giá nhỏ, như Canada, Australia hay Thụy Sĩ, đều có hướng dẫn cụ thể cho giai đoạn sau đó – còn Mỹ thì không.

“Chúng ta chỉ có một bài đăng trên mạng xã hội (của ông Trump) vào ngày diễn ra Super Bowl, chứ không hề có kế hoạch rõ ràng về việc các nhà bán lẻ sẽ phải làm gì”, ông Weller nói thêm, nhắc đến thông báo của Tổng thống hồi tháng 2.

Chuỗi cửa hàng tiện lợi Kwik Trip tại vùng Trung Tây cho biết họ chọn cách làm tròn xuống thay vì tăng giá để tránh “thiệt cho khách”. Tuy nhiên, chính sách này có thể khiến công ty mất hàng triệu USD mỗi năm.

Theo nghiên cứu của Ngân hàng Dự trữ Liên bang Richmond, việc làm tròn đến đồng 5 cent sẽ khiến người tiêu dùng Mỹ thiệt hại tổng cộng khoảng 6 triệu USD mỗi năm.Ngoài ra, 4 bang – gồm Delaware, Connecticut, Michigan và Oregon – cùng nhiều thành phố lớn như New York, Philadelphia hay Miami, vẫn yêu cầu trả đúng số tiền khi giao dịch, theo Hiệp hội Cửa hàng tiện lợi quốc gia Mỹ (NACS). Với những nơi áp dụng chương trình hỗ trợ thực phẩm SNAP, việc làm tròn giá còn có thể vi phạm quy định liên bang.

NACS cùng các nhóm bán lẻ đã gửi thư lên Quốc hội, đề nghị ban hành luật hướng dẫn việc làm tròn để tránh rắc rối pháp lý.

Từ biểu tượng quốc gia đến ký ức hoài niệm

Đồng xu 1 cent là một trong những đồng tiền đầu tiên của nước Mỹ, ra đời năm 1787, 6 năm trước khi Sở đúc tiền quốc gia được thành lập. Nhà phát minh Benjamin Franklin, một trong những "cha đẻ lập quốc" của Mỹ, được cho là người thiết kế đồng xu đầu tiên, còn hình ảnh Tổng thống Abraham Lincoln xuất hiện trên mặt xu từ năm 1909.

Giờ đây, trong 114 tỷ đồng xu đang lưu hành, phần lớn nằm yên trong ngăn kéo hoặc hũ tiền tiết kiệm. Công chúng Mỹ hầu như không phản đối việc “chia tay” đồng tiền nhỏ bé này.

Với nhiều người, penny vẫn là một phần ký ức. Nhà văn, nhà sử học Joe Ditler, 74 tuổi, kể rằng ông vẫn giữ một hộp xì gà cũ chứa đầy những đồng xu 1 cent mà ông nội từng tặng. Ông nhớ lại thời nhỏ từng ép dẹp xu trên đường ray hay cho vào máy lưu niệm ở công viên giải trí.

“Những đồng xu ấy gợi lại những ký ức đã theo tôi suốt đời”, ông nói. “Đồng 1 cent đã có một cuộc đời thật đẹp, nhưng có lẽ, đã đến lúc để nó ra đi”.