Tổng thống Trump gây sốc khi công bố chính sách thị thực 'thẻ vàng' trị giá 5 triệu USD, thay thế chương trình visa đầu tư EB-5 vốn là con đường định cư phổ biến cho nhà đầu tư nước ngoài.
Đây là cơ hội vàng cho giới siêu giàu hay sẽ khép lại giấc mơ Mỹ của hàng triệu người? Nước Mỹ liệu có mang về hàng nghìn tỷ USD theo chương trình mới như kỳ vọng Tổng thống Donald Trump?
Ngày 25/2, Tổng thống Donald Trump bất ngờ hé lộ kế hoạch đầy tham vọng: thay thế chương trình thị thực (visa) đầu tư EB-5 - vốn được gọi là “thẻ xanh Mỹ” (green card), bằng chính sách mới mang tên “thẻ vàng” (gold card).
Lần đầu tiên trong nhiệm kỳ thứ hai, ông Trump đưa ra một cải cách nhập cư lớn, nhắm đến việc biến quyền định cư tại Mỹ thành một “sản phẩm cao cấp” dành cho giới thượng lưu toàn cầu.
Với mức giá cố định 5 triệu USD, “thẻ vàng” hứa hẹn mang lại quyền thường trú hợp pháp (tương đương thẻ xanh) và con đường rõ ràng để nhập tịch Mỹ. Chi tiết sẽ được Tổng thống Mỹ công bố vào hai tuần tới, đồng thời ông nhấn mạnh doanh thu từ chương trình này có thể giúp giảm thâm hụt ngân sách quốc gia.
Chương trình EB-5 ra đời từ năm 1990, từ lâu là “cánh cửa vàng” cho người nước ngoài muốn định cư tại Mỹ thông qua đầu tư. Theo đó, nhà đầu tư cần rót tối thiểu 800.000 USD (hoặc 1,05 triệu USD nếu đầu tư vào khu vực không ưu tiên) vào một dự án kinh doanh tại Mỹ, đồng thời tạo ra ít nhất 10 việc làm toàn thời gian cho người lao động bản địa.
Trong hơn ba thập kỷ, EB-5 đã thu hút hàng chục nghìn nhà đầu tư từ Trung Quốc, Việt Nam, Ấn Độ và nhiều quốc gia khác. Tuy nhiên, ông Trump và Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick nhận xét EB-5 đầy rẫy lỗ hổng và vô lý, cần được thay thế bằng một mô hình minh bạch, đơn giản hơn.
So với EB-5, “thẻ vàng” mang đến nhiều khác biệt rõ rệt.
Đó là mức giá tăng vọt từ 800.000 USD lên 5 triệu USD, cao gấp hơn 6 lần. Đây được xem là ngưỡng tài chính mà chỉ giới siêu giàu (những người có khối tài sản từ 30 triệu USD trở lên, tương đương khoảng 770 tỷ đồng) mới có thể tiếp cận. Bước đi này nhằm thu hút “những công dân toàn cầu ưu tú, đẳng cấp thế giới”, theo lời ông Trump.
Ông chủ Nhà Trắng cho rằng, người giàu sẽ đến nước Mỹ bằng cách mua "thẻ vàng". Họ là những người giàu có và thành công. Họ sẽ chi rất nhiều tiền và nộp rất nhiều thuế, tạo ra việc làm cho rất nhiều người.
Về hình thức, thay vì yêu cầu đầu tư vào các dự án cụ thể để tạo việc làm như EB-5, “thẻ vàng” dường như chỉ yêu cầu người tham gia nộp tiền trực tiếp cho chính phủ Mỹ. Điều này loại bỏ các trung gian dự án, vốn được xem là nguồn gốc của nhiều bê bối gian lận trong EB-5. Tuy nhiên, nó lại đánh mất mục tiêu kích thích kinh tế trực tiếp thông qua tạo việc làm.
Nếu EB-5 chỉ cung cấp thẻ xanh và người tham gia tự lo con đường nhập tịch, “thẻ vàng” được quảng bá như một “gói dịch vụ cao cấp”, với lời hứa về lộ trình công dân rõ ràng hơn. Tuy nhiên, chi tiết cụ thể vẫn chưa được công bố.
Dù vậy, ông Trump cũng nhấn mạnh, chương trình mới sẽ đi kèm quá trình kiểm tra lý lịch kỹ lưỡng, kiểm soát nghiêm ngặt, nhằm đảm bảo chỉ những cá nhân “xứng đáng” được cấp thị thực.
Tuy nhiên, việc thay thế EB-5 (vốn được Quốc hội Mỹ thông qua và tái xác nhận vào năm 2022) bằng “thẻ vàng” có thể vấp phải rào cản pháp lý nếu không nhận được sự đồng thuận từ cơ quan lập pháp.
Cơ hội cho siêu giàu, khép 'giấc mơ Mỹ' của nhiều người?
Chính sách “thẻ vàng” hứa hẹn tạo ra một làn sóng thay đổi lớn trong luồng nhập cư hợp pháp vào Mỹ. Nhưng câu hỏi đặt ra là, liệu hạn ngạch thị thực của chương trình mới có cao hơn EB-5? Và những người từng xếp hàng dài chờ EB-5, đặc biệt từ Trung Quốc và Việt Nam, sẽ bị ảnh hưởng ra sao?
Hiện tại, EB-5 có hạn ngạch 10.000 thị thực/năm (được điều chỉnh cụ thể vào đầu mỗi năm), dẫn đến tình trạng tồn đọng nghiêm trọng, đặc biệt với các nước có nhu cầu cao.
Với “thẻ vàng”, Tổng thống Trump chưa công bố con số chính thức nhưng kỳ vọng bán được “hàng triệu thẻ” trong dài hạn. Nếu kế hoạch này được thực hiện, hạn ngạch hàng năm có thể lên tới 100.000 người và còn cao hơn. Điều này phụ thuộc vào nhu cầu từ giới siêu giàu toàn cầu và khả năng triển khai của chính quyền ông Trump.
Theo IMMGroup, trong năm tài chính từ 1/10/2023-30/9/2024, số lượng visa EB-5 được cấp đạt mức cao kỷ lục, hơn 12 nghìn người. Trong số đó, Việt Nam là quốc gia có số lượng visa EB-5 được cấp nhiều thứ hai với 1.467 trường hợp, chỉ sau Trung Quốc (8.311 người), cao hơn nhiều so với mức hạn ngạch được phân bổ cho mỗi nước (992); xếp thứ ba là Ấn Độ (733).
Với sự xuất hiện của “thẻ vàng”, tình trạng nhập cư vào Mỹ có thể thay đổi lớn.
Với tầng lớp tỷ phú và triệu phú đông đảo, Trung Quốc có thể tận dụng “thẻ vàng” để đẩy nhanh quá trình định cư cho giới siêu giàu. Những người từng chờ đợi EB-5 hàng thập kỷ nay có thể chuyển sang chương trình mới nếu họ đủ khả năng chi trả. Với Việt Nam cũng vậy.
Tuy nhiên, số lượng người đủ điều kiện sẽ giảm mạnh so với EB-5, bởi không phải ai trong tầng lớp trung lưu khá giả cũng có thể đáp ứng mức giá mới. Hàng nghìn gia đình đang chờ EB-5 có thể rơi vào tình trạng bấp bênh nếu không có chính sách chuyển tiếp rõ ràng.
“Thẻ vàng” có lẽ vượt xa khả năng của hầu hết người Việt, chỉ dành cho một số ít cá nhân siêu giàu như các đại gia trong lĩnh vực bất động sản, công nghệ hoặc tài chính...
Với “thẻ vàng”, giấc mơ Mỹ gần như đóng lại với tầng lớp trung lưu, buộc họ phải tìm kiếm các con đường khác như visa lao động (H-1B), du học hoặc bảo lãnh gia đình - vốn cũng không dễ dàng dưới chính quyền Trump vốn siết chặt nhập cư.
Theo báo cáo của World Wealth, tới cuối năm 2023, Việt Nam có gần 19.400 triệu phú USD, tăng gần gấp đôi trong 10 năm và sẽ tăng hơn gấp đôi 10 năm tới. Trong đó, có 58 người có tài sản hơn 100 triệu USD. Tổng cộng, Việt Nam có 6 tỷ phú USD. Còn theo Knight Frank, Việt Nam có 752 người siêu giàu (hơn 30 triệu USD). Theo Knight Frank, tới năm 2028, Việt Nam sẽ có 978 người siêu giàu.
