Trong buổi tối thứ ba của Đại Hội đảng Dân Chủ hôm qua 19/08/2020, có hai bài diễn văn quan trọng của cựu tổng thống Barack Obama và ứng cử viên phó tổng thống Kamala Harris. Cả hai cực lực tố cáo chính quyền Donald Trump, riêng ông Obama cho rằng người kế nhiệm ở Nhà Trắng đang hủy hoại nền dân chủ Mỹ. Tổng thống Obama đă có những chỉ trích mạnh mẽ nhất từ trước đến nay về Tổng thống Trump, cảnh báo nền dân chủ Mỹ bị đe dọa, trong bài phát biểu đầy sự nghiêm khắc và cấp bách.
Phát biểu từ Bảo tàng Cách mạng Mỹ ở Philadelphia, Pennsylvania, cựu tổng thống dùng phông nền đầy dụng ư là bảng thông tin về quá tŕnh “soạn thảo bản Hiến pháp”, để nhấn thông điệp của ḿnh là phải bảo vệ thể chế dân chủ của đất nước.
Ông Obama phát biểu từ bảo tàng, đằng sau là bảng thông tin có chữ đỏ “soạn thảo bản Hiến pháp”. Ảnh: Đại hội Toàn quốc đảng Dân chủ.
“Tôi đă hy vọng rằng v́ lợi ích của đất nước, Donald Trump sẽ thể hiện chút hứng thú với việc thực hiện chức tổng thống một cách nghiêm túc, hy vọng ông sẽ cảm thấy sức nặng của cương vị này, và có chút tôn trọng với nền dân chủ mà ông ấy phải gánh vác”, Tổng thống Obama phát biểu.
"Nhưng ông ấy chưa bao giờ làm giờ làm vậy", ông Obama nói.
“Đă bốn năm nay... ông ấy không có hứng thú ǵ trong việc coi trọng chức tổng thống, chỉ coi là một show thực tế để ông có được sự chú ư mà ông luôn thèm khát”.
Ông Obama nói ông Trump không thể hoàn thiện bản thân trong chức vị này v́ ông ta không thể, và điều đó sẽ gây “hậu quả vô cùng nghiêm trọng”.
Đây cũng là chủ đề mà suốt ba đêm qua tại đại hội đảng Dân chủ, các diễn giả đều nhắm đến: rằng ông Donald Trump là như vậy và sẽ không thay đổi nếu có nhiệm kỳ 2.
Ông Obama vạch rơ sự tương phản giữa ông Biden, bà Harris với Tổng thống Trump, và nói ông Biden, bà Harris mới hiểu được về nền dân chủ - một chủ đề xuyên suốt bài nói.
Cựu tổng thống Mỹ nói ông Biden, bà Harris sẽ không dùng chức tổng thống để làm giàu cho bản thân và người ủng hộ như ông Trump. Họ sẽ không điều quân đội dẹp người biểu t́nh ôn ḥa để chụp ảnh trước nhà thờ như ông Trump đă làm gần đây, sẽ không coi báo chí là “kẻ thù”, và sẽ dựa vào khoa học để xử lư dịch bệnh.
“Họ sẽ cứu lấy nền kinh tế, như Joe và tôi đă làm sau suy thoái... và không chỉ quay về trước đây, mà c̣n tạo ra những thay đổi cần có từ lâu mà sẽ khiến cuộc sống dễ hơn chút ít với tất cả”, ông Obama nói. “Dù là người phục vụ nhà hàng đang phải nuôi con một ḿnh, công nhân làm ca sắp bị sa thải, hay sinh viên đang vật lộn t́m cách trả học phí kỳ sau”.
Phóng viên Maggie Haberman của New York Times b́nh luận ông Obama đă làm được điều mà nhiều diễn giả chưa làm được trong tuần này: giải thích một cách hữu h́nh rằng chính quyền Biden - Harris sẽ làm cuộc sống tốt hơn cho người b́nh thường như thế nào.
Ông Obama kêu gọi người dân lập kế hoạch bỏ phiếu ngay lập tức - lời kêu gọi đi vào chi tiết thể hiện lo ngại hiếm thấy của đảng Dân chủ về cuộc bầu cử tới. Ảnh: Đại hội Toàn quốc đảng Dân chủ.
Bằng lập luận có nhiều dẫn chứng từ lịch sử, ông Obama nói ḿnh hiểu v́ sao nhiều người Mỹ đang cảm thấy thất vọng, không muốn tham gia vào quá tŕnh bầu cử dân chủ, đồng thời kêu gọi họ hăy tin vào lá phiếu của ḿnh.
“Tổng thống này và những người nắm quyền hưởng lợi nhờ việc giữ mọi thứ như hiện tại - họ đang trông chờ các bạn cảm thấy hoài nghi”, ông Obama nói - nửa đầu diễn văn với giọng có phần phấn khởi, nhưng nửa sau chuyển sang nghiêm khắc rơ rệt.
“Họ biết không thể chiến thắng bằng chính sách, nên họ t́m cách cản trở nhất có thể việc các bạn bỏ phiếu, để các bạn cảm thấy lá phiếu không giúp được ǵ, để tiếp tục là người ra quyết định mà ảnh hưởng đến các bạn, để nền kinh tế vẫn ưu tiên cho những người giàu, quyền thế”.
Nhắc đến “tượng đài” về đấu tranh cho quyền của người da màu vừa qua đời John Lewis, ông Obama chỉ ra rằng các thế hệ trước c̣n có nhiều nhóm người bị gạt ra ngoài lề xă hội tồi tệ hơn bây giờ. Dù vậy, họ vẫn quả cảm đấu tranh.
“Cha ông chúng ta làm việc trong điều kiện bóc lột, không có quyền, không có ai đại diện. Nông dân với ước mơ tan thành cát bụi. Người gốc Ireland, gốc Italy, gốc Á, gốc Nam Mỹ bị nói là ‘về nước của ḿnh đi’. Người Do thái, Công giáo, Hồi giáo, Sikh giáo bị kỳ thị về đức tin của ḿnh”.
“Nếu ai đó có quyền mất niềm tin vào dân chủ... đó là chính họ, cha ông của chúng ta”, ông Obama nói. “Thế nhưng, thay v́ bỏ cuộc, họ vẫn đoàn kết với nhau, và bằng cách nào đó, vẫn tạo ra được thay đổi”.
Ông Obama vẫn thường xuyên luôn kêu gọi mọi người, đặc biệt là thanh niên, là “đừng la ó, hăy đi bỏ phiếu”, nhưng diễn văn lần này nghiêm khắc, đi xa hơn hẳn thông điệp đó, ở chỗ cảnh báo chính nền dân chủ Mỹ và quyền lực của người Mỹ đang bị đe dọa.
Ông nói chính quyền hiện tại không c̣n hứng thú với việc ǵn giữ những nền móng của nền dân chủ như bầu cử công bằng, tạo thuận lợi cho bỏ phiếu. “Chính quyền này đă cho thấy họ sẽ xé đổ nền dân chủ của chúng ta nếu cần, để có được chiến thắng”.
“Đó là cách mà nền dân chủ khô héo đi, cho đến khi không c̣n dân chủ nữa”, ông Obama cảnh báo. “Chúng ta không thể để điều đó xảy ra, không thể để họ tước đi quyền lực của các bạn, không thể để họ tước đi nền dân chủ của các bạn”.
