Theo như có những người liên tục dùng điện thoại quay video khung hình dọc và tạo dáng theo những kiểu thường thấy trên Instagram và TikTok. Du lịch đại chúng, vốn đang làm “sụp đổ” các thị trấn và thành phố trên khắp thế giới, cuối cùng cũng đã lan đến lục địa nguyên sơ cuối cùng trên hành tinh này, nhờ sức mạnh của TikTok. Neo đậu ngoài khơi là tàu du lịch hạng sang Roald Amundsen - mới được một tập đoàn các quỹ đầu tư từ London và New York mua lại - với khoảng 500 hành khách, mỗi người trả khoảng 22.000 USD cho hành trình.
Nhà hải dương học Antonio Tovar có mặt tại khu vực đông đảo khách du lịch tại Vịnh Whalers ở Nam Cực. Những hình ảnh gây sốc về đám đông khách du lịch trong môi trường nguyên sơ của vương quốc chim cánh cụt đang gây nhiều lo ngại trong giới khoa học. Ảnh: El Pais.
Cảnh tượng thật khó chịu. Ba người lính Tây Ban Nha và hai nhà báo của tờ El Pais, mặc bộ đồ bảo hộ chống thấm nước, đi thuyền cao su đến Pendulum Cove, một bãi biển rải rác các lỗ phun khí từ một ngọn núi lửa đang hoạt động ở Nam Cực. Tuy nhiên, trong khung cảnh khắc nghiệt này, với nhiệt độ dưới 0 độ, lại đông nghịt khách du lịch, như thể đó là Benidorm bên bờ Địa Trung Hải (thành phố du lịch biển nổi tiếng của Tây Ban Nha).
Họ liên tục dùng điện thoại quay video khung hình dọc và tạo dáng theo những kiểu thường thấy trên Instagram và TikTok. Neo đậu ngoài khơi là tàu du lịch hạng sang Roald Amundsen - mới được một tập đoàn các quỹ đầu tư từ London và New York mua lại - với khoảng 500 hành khách, mỗi người trả khoảng 22.000 USD cho hành trình. Đằng sau con tàu đó là một tàu khác. Và một con tàu khác nữa. Du lịch đại chúng, vốn đang làm “sụp đổ” các thị trấn và thành phố trên khắp thế giới, cuối cùng cũng đã lan đến lục địa nguyên sơ cuối cùng trên hành tinh này, nhờ sức mạnh của TikTok.
Nhà sinh vật học Antonio Quesada, người đứng đầu Ủy ban Cực Tây Ban Nha, cho biết: “Du lịch (ở Nam Cực) là một hiện tượng khá mới. 20 năm trước, mỗi năm chỉ có chưa đến 20.000 người đến thăm Nam Cực, nhưng năm ngoái đã có khoảng 125.000 khách du lịch. Có vẻ như đó là một con số nhỏ đối với toàn bộ một lục địa có kích thước gấp 26 lần bán đảo Iberia, nhưng vấn đề là hầu hết khách du lịch đều đến cùng một nơi".
Ông Quesada nói, trong khi phía sau là một hàng dài người đi bộ dưới lớp tuyết quanh trạm săn cá voi đã bị núi lửa tàn phá. Những du khách ngạc nhiên trước sự hiện diện của những người lính và nhà khoa học Tây Ban Nha, vốn đã trú ngụ trong suốt mùa hè ở phía bên kia vịnh, tại căn cứ Gabriel de Castilla. "Anh sống ở đây à?" một phụ nữ Mỹ vừa xuống tàu du lịch Silver Cloud treo cờ Bahamas, thốt lên khi bước đi giữa những chú chim cánh cụt và sư tử biển.
Tàu du lịch Roald Amundsen neo đậu ngoài khơi một bãi biển trên đảo Deception, Nam Cực. Ảnh: El Pais.
Nhà địa lý người Australia Anne Hardy cũng đã nói về hiệu ứng TikTok, với hàng trăm triệu người dùng mạng xã hội bị thu hút bởi vô số video phù phiếm về du lịch ở các vùng đất Nam Cực: nhảy nhót với DJ giữa những tảng băng trôi, đập đá để làm đồ uống, bơi trong trang phục chim cánh cụt, ngắm view tuyệt đẹp trên boong tàu... Ở Nam Cực, ngày nay người ta đã có thể chạy marathon, chèo thuyền, leo lên đỉnh núi cao nhất với giá hơn 50.000 USD, và thậm chí còn tham gia các bữa tiệc “mát mẻ”. Hệ thống vệ tinh Starlink của Elon Musk cho phép chia sẻ video theo thời gian thực, từ một lục địa trước đây không kết nối với phần còn lại của hành tinh.
Ông Hardy, thuộc Đại học Tasmania, cho rằng hiệu ứng TikTok đang thúc đẩy du lịch và cũng thúc đẩy "hành vi không phù hợp có thể đưa các loài xâm lấn hoặc gây hại cho hệ sinh thái Nam Cực". Lượng khách du lịch đã tăng 16% chỉ trong một năm.
Nguy cơ với lục địa nguyên sơ nhất Trái đất
Về mặt lý thuyết, Nam Cực là một lục địa được bảo vệ như một khu bảo tồn thiên nhiên và dành riêng cho nghiên cứu khoa học. Một thỏa thuận quốc tế, Hiệp ước Nam Cực, chỉ cho phép hai hoạt động kinh tế: đánh bắt cá, với các quy tắc rất nghiêm ngặt; và du lịch, vẫn chưa được quản lý.
Một nhóm khách du lịch trên vùng biển Vịnh Whalers, đảo Deception, vào ngày 29/1/2025. Ảnh: El Pais.
Tây Ban Nha, với hai căn cứ, là một trong 29 quốc gia có quyền bỏ phiếu trong Hiệp ước Nam Cực. Nhà sinh vật học Quesada cho biết: “Hiện tại, chúng tôi đang cố gắng quản lý du lịch. Một trong những lựa chọn có thể là du khách đóng góp một khoản tiền nhỏ để bảo tồn Nam Cực”. Loại thuế giả định này có thể thành hiện thực tại cuộc họp tiếp theo của nhóm Hiệp ước vào tháng 6 tới.
Nhà hải dương học Antonio Tovar đã bắt gặp một cảnh tượng “siêu thực” khác vào ngày 29/1. Ông đến thu thập các mẫu nước trước trạm săn cá voi và phát hiện khoảng 100 người mặc đồ bơi và bikini, liên tục quay video theo chiều dọc giữa làn hơi nước bốc lên, trong lúc con tàu du lịch Hondius của Hà Lan neo ngoài khơi.
“Thực tế là có rất nhiều khách du lịch tắm biển và có lẽ đã thải ra một lượng lớn kem chống nắng - một rủi ro rõ ràng đối với hệ sinh thái”, ông Tovar giải thích.
Một nhóm du khách tại khu vực trạm cá voi bỏ hoang trên đảo Deception, Nam Cực. Ảnh: El Pais
Chuyên gia này tiến hành một thí nghiệm đơn giản. Trong khoảng 15 chiếc túi trong suốt, ông đã thu thập nước biển với các nồng độ khác nhau kem chống nắng và krill - một loài giáp xác nhỏ giống tôm, nguồn thức ăn quan trọng nuôi sống cá voi, hải cẩu và chim cánh cụt. Với liều lượng kem cao nhất, những động vật nhỏ bé này dường như đang chết dần.
Nhà hải dương học Tovar, làm việc tại Viện Khoa học Hàng hải Andalusia, là người tiên phong trong nghiên cứu về tác động của kem chống nắng đối với thiên nhiên. Hơn một thập kỷ trước, ông và các đồng nghiệp đã cảnh báo rằng việc sử dụng ngày càng nhiều các chất bảo vệ da, đã gây ra tác động độc hại đối với vi tảo trên các bãi biển Mallorca. Tiểu bang Hawaii của Hoa Kỳ đã cấm các loại kem chống nắng có thành phần giết chết san hô.
"Ở Nam Cực, mọi thứ đều rất nguyên sơ, rất nhạy cảm và ít bị ảnh hưởng, nên bất kỳ tác động nhỏ nào từ con người cũng có tác động gần như ngay lập tức", nhà nghiên cứu cảnh báo.
Nhà sinh vật học Quesada cay đắng lên tiếng báo động: "Du lịch đang phát triển ngoài tầm kiểm soát. Và đây là một ví dụ điển hình về du lịch không được kiểm soát và ít hiểu biết".
