UAV cáp quang biến chiến trường Ukraine thành "mạng nhện tử thần"

[Romano]

Những chiếc UAV cáp quang không thể gây nhiễu đang phủ kín chiến trường Ukraine bằng “mạng nhện tử thần”, gây nguy hiểm cho binh sĩ cả hai phía và trở thành vũ khí thay đổi cục diện khi cả hai bên chạy đua phát triển.Những chiếc UAV cỡ nhỏ, không thể bị gây nhiễu và được điều khiển bằng cáp quang đang trở nên quan trọng đến mức chúng để lại các vệt dây ở khắp nơi, biến nhiều khu vực trên chiến trường Nga – Ukraine thành một mạng lưới rối như tơ nhện.

Như một biện pháp đối phó với hệ thống tác chiến điện tử dày đặc, UAV cáp quang ngày càng phổ biến ở cả hai phía. Và khi những sợi cáp dài vắt ngang khắp chiến trường, binh sĩ buộc phải di chuyển cẩn trọng hơn nhiều.

“Anh sẽ thấy những mạng lưới nhỏ, và không bao giờ biết được – đó là dây cáp của UAV cáp quang hay là một phần của bẫy nổ”, ông Khyzhak, một đặc nhiệm Ukraine (vì lý do an ninh chỉ được xác định bằng biệt danh “Predator”), nói với Business Insider. Mìn và bẫy cũng là những mối đe dọa thường trực trong cuộc chiến này.

Giai đoạn đầu chiến tranh, UAV FPV – những UAV cỡ nhỏ dạng quadcopter mà cả Nga và Ukraine triển khai, thường mang đầu đạn – dựa vào kết nối vô tuyến. Tuy nhiên, cả hai bên nhanh chóng tìm ra cách gây nhiễu để chặn chúng.

Để đối phó, Nga và Ukraine bắt đầu phát triển UAV FPV dùng cáp quang, kết nối với người điều khiển bằng các cuộn dây mảnh và dài. Sợi cáp giúp duy trì kết nối ổn định, khiến UAV hầu như miễn nhiễm trước tác chiến điện tử truyền thống.

Cách tốt nhất để hạ những chiếc UAV cáp quang này là bắn rơi chúng, nhưng điều đó đòi hỏi độ chính xác cao, phản ứng cực nhanh và rất nhiều may mắn.Chính sợi cáp quang mang lại ưu thế vượt trội cũng là điểm yếu lớn nhất: chúng có thể bị mắc vào cành cây hay vật cản và khiến UAV dừng lại đột ngột. Và kể cả khi không bị mắc, những đoạn cáp đã sử dụng vẫn nằm vắt ngang chiến trường.

Ông Khyzhak, binh sĩ thuộc Trung đoàn Biệt kích số 4 của Ukraine – lực lượng đặc nhiệm mô phỏng theo lực lượng Ranger của Mỹ – cho biết việc nhìn thấy cáp quang ở khắp nơi là chuyện rất thường gặp, bởi số lượng UAV loại này ngày càng tăng và dây cáp thường bị mắc vào cây cối hoặc các cánh đồng.

Đầu tháng này, Trung đoàn 4 đã chia sẻ đoạn video chiến đấu cho thấy ông Khyzhak cùng 2 đặc nhiệm khác và tài xế của họ suýt trúng một đòn tấn công bằng UAV cáp quang của Nga khi đang lao nhanh về căn cứ sau một nhiệm vụ tuyến đầu.

Đoạn video cho thấy dây cáp quang nằm rải rác trên cánh đồng cạnh con đường, thậm chí mắc cả vào khẩu súng của ông Khyzhak.

“Nó ở khắp nơi”, ông kể lại vụ việc hồi tháng 9, khi tài xế đã khéo léo đánh lái tránh đường bay của UAV Nga, vốn đã phát nổ ngay bên vệ đường.

Những video khác từ chiến trường cũng cho thấy dây cáp quang đan chéo như mạng nhện, đôi khi chỉ nhìn thấy được khi có ánh sáng chiếu vào hoặc nhìn ở một góc nhất định.

Ông Khyzhak nói những sợi cáp này đặc biệt phiền toái trong các nhiệm vụ ban đêm, khi đặc nhiệm không được phép sử dụng nhiều ánh sáng. Ông mô tả chúng là một “vấn đề chiến thuật”.

Binh sĩ không thể ngay lập tức phân biệt được đó chỉ là dây cáp UAV vô hại hay là bẫy nổ nguy hiểm. Điều này buộc họ phải cân nhắc kỹ: có nên gọi công binh, phá hủy mạng dây bằng thuốc nổ, dừng lại, hay tiếp tục tiến lên.

Điều này chắc chắn làm chậm nhiệm vụ, ông cho biết, và trở thành mối lo lớn hơn khi đặc nhiệm tiến gần tiền tuyến hoặc hoạt động bí mật trong vùng do Nga kiểm soát.

Trong năm qua, Ukraine và Nga đã mở rộng sản xuất drone cáp quang, và cả hai bên đang chạy đua phát triển biến thể có thể bay xa hơn qua chiến tuyến.

Nga, chẳng hạn, đã bắt đầu triển khai UAV cáp quang với tầm hoạt động 50 km, vượt xa phần lớn các biến thể hiện có. Độ dài dây cáp thường giới hạn tầm hoạt động chỉ từ 10 đến 25 km.

Tại Ukraine, UAV cáp quang đã trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với các tuyến hậu cần, đến mức binh sĩ phải phủ lưới lên đường để bảo vệ xe khỏi bị tấn công, dù không phải lúc nào cách này cũng hiệu quả.

Trong khi đó, ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine đang phát triển các biện pháp đối phó mới chống lại loại UAV này. Những đổi mới đó đã thu hút sự chú ý của giới lãnh đạo NATO, vốn đang sử dụng bài học từ cuộc chiến để điều chỉnh kế hoạch quân sự của riêng mình.