Trong mùa đông thứ 4 của xung đột, Ukraine đang bị đe dọa bởi khủng hoảng tiền mặt, mất lợi thế chiến thuật và tấn công năng lượng từ Nga. Câu hỏi: Liệu Ukraine trụ vững hay suy sụp?
Ukraine đứng trước nguy cơ cạn kiệt tài chính, thất thế trên chiến trường và khủng hoảng năng lượng (trong ảnh: Một ngôi nhà bị cháy do trúng đạn pháo trong xung đột Nga-Ukraine ở Severodonetsk, vùng Donbass).
Ukraine đang phải đối mặt với mùa đông thứ 4 của cuộc chiến, nhưng đây được nhận định là mùa đông nguy hiểm nhất kể từ khi xung đột với Nga nổ ra năm 2022. Theo Politico châu Âu (politico.eu) ngày 15/11, khác với giai đoạn đầu khi sự kháng cự kiên cường, tên lửa chống tăng được cung cấp (chẳng hạn như 2.000 tên lửa chống tăng do Anh cung cấp) và sự bối rối chiến thuật của Nga đã cứu vãn tình thế, mùa đông năm nay, số phận của Ukraine sẽ phụ thuộc rất lớn vào các nước phương Tây khi họ phải vật lộn với ba thách thức to lớn.
Thứ nhất, Ukraine sẽ phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng tài chính khi năm 2025 chuyển sang năm 2026 và đang trên đà cạn kiệt tiền mặt vào tháng 2 trừ khi Bỉ dỡ bỏ lệnh cấm đối với kế hoạch táo bạo phát hành "khoản vay bồi thường" trị giá 140 tỷ euro bằng cách sử dụng tài sản bị đóng băng của Ngân hàng Trung ương Nga được lưu ký tại trung tâm lưu ký chứng khoán Euroclear có trụ sở tại Brussels.
Nhưng khi thời gian đang dần trôi qua, gần đến hội nghị thượng đỉnh EU mang tính quyết định sắp tới, có rất ít dấu hiệu cho thấy bế tắc giữa các quan chức EU và chính phủ Bỉ sẽ được giải quyết, vốn đang lo ngại về các cáo buộc pháp lý chống lại mình và sự trả đũa từ Nga. Vấn đề càng trở nên phức tạp hơn khi Thủ tướng Slovakia Robert Fico gần đây tuyên bố ông cũng sẽ phản đối việc sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga để tài trợ cho chi tiêu quốc phòng của Ukraine.
Nếu không có khoản tiền trên, EU sẽ gặp khó khăn trong việc đáp ứng nhu cầu tài chính của Ukraine, đặc biệt khi hỗ trợ tài chính của Mỹ đã bị cắt giảm dưới thời Tổng thống Donald Trump. Khả năng các nước thành viên EU đồng ý vay vốn trên thị trường dường như rất thấp do các chính phủ thiếu tiền mặt không mấy mặn mà với việc phải gánh chịu lãi suất.
Điều này có thể dẫn đến việc một "liên minh tự nguyện" nỗ lực gây quỹ. Tuy nhiên, tình hình chính trị tại Kiev và làn sóng phản ứng về các cáo buộc tham nhũng đang cản trở nỗ lực này. Một cố vấn đối ngoại của chính phủ Ukraine nói với Politico rằng tình trạng tham nhũng đang gây ra "những vấn đề to lớn trong việc thuyết phục các đồng minh phương Tây tiếp tục tài trợ" và là "cái cớ để những người ủng hộ phong trào MAGA (Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại) và những nước ở Trung Âu, chẳng hạn như Hungary, đặt câu hỏi: 'Tại sao chúng ta lại làm điều này?'”.
Vấn đề thứ hai là tình hình chiến trường. Ukraine đang chịu áp lực ngày càng tăng từ lực lượng Nga và đang đứng bên bờ vực mất thị trấn Pokrovsk, một trung tâm hậu cần và vận tải quan trọng. Việc mất Pokrovsk sẽ tạo cho Nga nhiều không gian hơn để kiểm soát khu vực Donetsk, đặt các thị trấn chiến lược quan trọng là Kramatorsk và Sloviansk vào tình thế bị đe dọa.
Lo ngại tăng lên khi các chỉ huy Ukraine có thể đã sai lầm về mặt chiến thuật. Mariana Bezuhla, nhà lập pháp Ukraine, đã chỉ trích Tướng Oleksandr Syrskyi, Tư lệnh các Lực lượng vũ trang Ukraine, cho rằng: "Nga đã đánh lạc hướng các tướng lĩnh của chúng tôi bằng một cuộc đột phá tại Dobropillia, sau đó lợi dụng điều này để đột phá tại Pokrovsk". Nghị sĩ Bezuhla, cựu Phó Chủ tịch Ủy ban An ninh và Quốc phòng thuộc Quốc hội Ukraine, không phải là người duy nhất nghĩ rằng các chỉ huy Ukraine đã mắc sai lầm chiến thuật, bao gồm cả việc chuyển hướng quân tiếp viện đến Dobropillia vào thời điểm quan trọng.
Trận chiến tại Pokrovsk đã làm nổi bật tình trạng thiếu hụt nhân lực trầm trọng của Ukraine. Ở một số khu vực tiền tuyến, Nga có lợi thế nhân lực gấp 10 lần. Lợi thế này đặc biệt quan trọng trong giao tranh cận chiến ở môi trường đô thị như Pokrovsk.
Thách thức lớn thứ ba của Ukraine trong mùa đông này là cuộc chiến năng lượng. Năm nay, các cuộc tấn công của Nga có quy mô lớn hơn nhiều và Ukraine thiếu hệ thống phòng không để đối phó. Nga đã điều chỉnh chiến thuật bằng cách nhắm mục tiêu không chỉ vào lưới điện mà còn cả cơ sở hạ tầng khí đốt tự nhiên của Ukraine. 60% người dân Ukraine phụ thuộc vào khí đốt tự nhiên để sưởi ấm nhà cửa.
Ukraine có thể đã mất 1/3 công suất sản xuất khí đốt tự nhiên, thậm chí có thể hơn thế. Theo Bloomberg (đầu tháng 10), 60% công suất sản xuất trong nước đã bị vô hiệu hóa trong các cuộc tấn công vào các cơ sở ở Poltava và Kharkiv/Kharkov. Mặc dù một nửa lượng khí đốt bị mất đã được khôi phục, các cuộc tấn công vẫn diễn ra dồn dập, theo lời ông Sergii Koretskyi, Chủ tịch tập đoàn Naftogaz của Ukraine.
Cựu Bộ trưởng Năng lượng Ukraine Olga Bohuslavets cảnh báo: “Rõ ràng là mùa đông năm nay sẽ khó khăn hơn nhiều so với những mùa đông trước”. Quả thực, Politico kết luận, đây sẽ là một mùa đông khắc nghiệt đối với Ukraine.
VietBF@sưu tập
