Khi chưa được vào làm công chức nhà nước th́ cố gắng học hành, chạy tiền,..... để vào. Nhưng đến khi được vào làm cán bộ nhà nước th́ lại tự nguyện xin nghỉ việc. Gần đây cán bộ nhà nước tự nguyện xin nghỉ việc gia tăng. Dưới đây chính là nguyên nhân........
Từ đầu năm 2016 đến nay, một hiện tượng “lạ” đă xảy đến với đời sống nhàm chán qua ngày đoạn tháng của giới công chức ở Việt Nam: ban đầu lác đác lẻ tẻ, nhưng sau đó dần trở nên ồ ạt một phong trào cán bộ nhà nước xin nghỉ việc. Chỉ riêng Hậu Giang, một tỉnh được xem là trù phú của đồng bằng sông Cửu Long, đă có đến hàng trăm trường hợp như vậy, nhưng con số này vẫn chưa dừng lại.
Báo Tuổi Trẻ thống kê sơ lược: một phó chủ tịch Ủy ban Mặt trận tổ quốc xă nghỉ việc về làm vườn; có cán bộ tŕnh độ đại học nghỉ đi làm công nhân...
Trường hợp mới nhất là một quan chức trẻ - Nguyễn Như Hoàng (SN 1984) - đang giữ chức vụ Trưởng pḥng Khoa học Công nghệ và Thông tin (Trung tâm khuyến công và Tư vấn phát triển công nghệ) trực thuộc Sở Công Thương Đắk Lắk, đă quyết định nộp đơn xin nghỉ việc để về nhà.. bán gà nướng. Lư do: mức lương trưởng pḥng tính cả phụ cấp của anh được hơn 4 triệu đồng, không đủ để trang trải cuộc sống.
Nguyễn Như Hoàng chia sẻ về lư do nộp đơn xin thôi việc lên mạng xă hội Facebook: “Không c̣n nhiệt huyết để cống hiến, để làm việc, lương quá thấp không đủ lo cho cuộc sống,vậy chiến đấu làm ǵ khi cả 2 yếu tố để tồn tại đều không có?".
Thân phận giới công chức dân sự là vậy. Thế c̣n lực lượng “c̣n đảng c̣n ḿnh” - công an - th́ thế nào?
“Cháy” phụ cấp!
Báo Thanh Niên dẫn lời Đại tá Lê Tôi Sủng, Giám đốc Công an tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, cho biết trong 7 tháng đầu năm 2017, tại tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu có hơn 60 trường hợp công an xă, công an ấp nghỉ việc để ra ngoài làm công nhân, bảo vệ, phụ việc nhà giúp gia đ́nh.
Tuy báo chí nhà nước ít khi đưa tin, hoặc hạn chế thông tin về sự thật chưa từng có trên, song t́nh trạng công an xă và trên cấp xă nghỉ việc không chỉ xảy ra ở Bà Rịa - Vũng Tàu mà c̣n là hiện tượng khá phổ biến ở nhiều tỉnh và kể cả thành phố khác.
Vào tháng Sáu năm 2017, một mục sư Tin Lành ở Sài G̣n cho biết cơ quan công an địa phương nơi ông cư trú có chủ trương giảm đến 30% nhân sự. Không biết vô t́nh hay hữu ư, từ khoảng một năm qua “cơ chế” an ninh canh theo (canh gác - theo dơi) mục sư này đă lơi hẳn. Nếu trước đó luôn có vài ba công an mặc thường phục “chốt” ngay trước nhà ông hàng ngày, từ giữa năm 2016 đến nay công an đă bỏ chế độ canh theo thường xuyên mà chỉ c̣n “chốt chặn” vào những đợt cao điểm như hành lễ tôn giáo hoặc các dịp lễ 30/4, 2/9…
Một nhà hoạt động nhân quyền ở Đăk Lăk cũng kể một câu chuyện bi hài xen kẽ: bẵng đi một thời gian không thấy “đuôi” - một nhân viên an ninh trẻ thường theo dơi ḿnh, bỗng một hôm anh gặp tay an ninh này trong bộ đồ cảnh sát trật tự. Cậu an ninh có vẻ ngượng nghịu thổ lộ rằng cậu ta phải “chuyển nghề” từ an ninh sang trật tự v́ thu nhập của an ninh nghèo quá, lại không có thu nhập thêm, trong khi làm cảnh sát trật tự th́ ít nhiều c̣n có “màu”.
Nhà hoạt động nhân quyền trên c̣n cho biết không chỉ công an viên cấp xă mà cả công an thành phố Ban Mê Thuột cũng có hiện tượng bị sa thải và nghỉ việc nhiều, tổng cộng có thể lên tới 30%.
Không biết vô t́nh hay hữu ư, làn sóng quan chức và công an xin nghỉ việc bắt đầu từ đầu năm 2016 lại xảy ra sau phát ngôn “ngân sách trung ương chỉ c̣n 45 ngàn tỷ đồng mà không biết chi cho cái ǵ” của bộ trưởng kế hoạch đầu tư khi đó là ông Bùi Quang Vinh.
Cuối 2015 lại là thời điểm chuyển giao quyền lực giữa thủ tướng bị xem là “phá chưa từng có” và là tác giả của vô số chính sách “kiến tạo” nạn tham nhũng ở Việt Nam - Nguyễn Tấn Dũng - cho người thừa hưởng cái ghế thủ tướng nhưng cũng phải nhận lănh trách nhiệm “đổ vỏ cho đời trước” là Nguyễn Xuân Phúc.
Sang năm 2016. Kể từ thời điểm Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc bất chợt phát ra tán thán chưa từng có về “sụp đổ tài khóa quốc gia” vào đầu năm 2017, từ đó đến nay nhiều người hoạt động nhân quyền đă phản ánh chuyện họ bớt hẳn bị công an canh theo. Thậm chí đă xảy ra hai động thái khá trái ngược nhau: trong khi số người hoạt động nhân quyền bị công an tống giam từ đầu năm 2017 đến tháng 10/2017 lên đến con số 23, giới an ninh ở những thành phố lớn như Hà Nội, Sài G̣n lại không “dậu đổ b́m leo” - tức lợi dụng t́nh h́nh bắt bớ để tăng cường canh theo, sách nhiễu những người hoạt động nhân quyền chưa bị bắt - như những năm trước, mà vẫn “lặng như tờ”.
Vào những năm trước, một số người hoạt động nhân quyền cho biết mức “mật phí” dành cho an ninh theo dơi là 500.000 đồng/người/ngày đối với công an cấp thành phố, 300.000 đồng/người/ngày với công an cấp quận, và 100.000 đồng/người/ngày đối với công an cấp phường xă. Tuy nhiên từ năm 2016 đến nay, mức “thù lao bảo vệ đảng” này đă tụt hẳn: chỉ c̣n 300.000 đồng/người/ngày đối với công an cấp thành phố, 100.000 đồng/người/ngày cho công an cấp quận, c̣n công an cấp phường xă… không có ǵ.
“Có thực mới vực được đạo”. “Đạo” lại là tiền. Tiền ít nên chẳng có ǵ lạ khi giới an ninh vô công rồi nghề chuyên canh theo người hoạt động nhân quyền bỗng “hiền” hẳn đi.
Một con số từ công an Bà Rịa - Vũng tàu đă chứng thực cho t́nh trạng khốn khó của công an xă: mức phụ cấp của giới này đă rớt xuống chỉ c̣n 1,6 - 1,7 triệu đồng/người/tháng, tức giảm đến phân nửa so với những năm trước.
Mặc dù công an, cùng với quân đội, là lực lượng có hệ số lương cứng thuộc loại cao nhất quốc gia, nhưng thu nhập của những giới này ngày cang teo tóp trong cơn băo giá cả và lạm phát ở Việt Nam. Hàng năm, trong khi Chính phủ và Tổng cục Thống kê chỉ đưa ra chỉ số lạm phát dưới 5%, mức trượt giá thực tế cao hơn rất nhiều - có thể lên tới 20-30%. Một trong những nguồn cơn chính gây ra lạm phát là in tiền.
Vào tết nguyên đán năm 2017, một số nhân viên an ninh chuyên canh theo than văn: tết năm trước c̣n được 180 ngàn đồng và một cặp bánh chung, nhưng năm nay chỉ có 180 ngàn đồng mà không có bánh chưng!
Một tính toán gần đây của ông Tiến sĩ Vũ Quang Việt - cựu chuyên viên tài chính của Liên hiệp quốc - đă cho biết phần chi thường xuyên cho đội ngũ công an ở Việt Nam lên tới 12% trong tổng chi ngân sách hàng năm, tức c̣n cao hơn cả phần kinh phí gần 5 tỷ USD dành cho giới quân sự.
Tuy vậy, t́nh trạng “chỉ biết ăn không biết làm” đă luôn dẫn đến “ngồi ăn đến núi cũng lở” - ứng với không chỉ ngân sách chung mà c̣n với ngân sách của từng ngành chính trị, kinh tế - xă hội.
Sẽ ồ ạt “ra đi t́m đường cứu thân”
Hệ lụy của ngân sách tồi tệ rơ ràng đang gây tác động tiêu cực ngay với giới công chức, giới công an trị và khiến xảy ra xu hướng khó cưỡng lại là một bộ phận trong giới này phải “ra đi t́m đường cứu thân”, đồng thời phác ra triển vọng không chỉ công chức, công an cấp xă, mà sắp tới c̣n cả công chức, công an cấp quận huyện và cấp tỉnh thành có thể rơi vào t́nh trạng “bán thất nghiệp”, “thu không đủ chi” và do đó có thể kéo nhau xin nghỉ việc.
Trong khi đó, lại có thêm một nguồn cơn đủ mạnh và đủ kích thích để khiến con sóng “tự nguyện nghỉ việc” sẽ ngày càng dâng trào: Hội nghị trung ương 6 của đảng cầm quyền vào tháng 10/2017 vừa nêu ra quyết tâm “tinh gọn bộ máy” cả khối sự nghiệp công lập lẫn các cơ quan đảng và chính quyền, mặt trận, hội đoàn từ cấp trung ương xuống các địa phương. Nếu đạt được mục tiêu trong 4 năm 2017 - 2021 giảm 10% trong tổng số 2,5 triệu công chức viên chức, sẽ có khoảng 244 ngàn người phải “ra đường”.
Tuy thế, một tương lai không mấy mong đợi dành cho giới công an trị là t́m việc sẽ không mấy dễ dàng. Trong lúc tỷ lệ thất nghiệp thực tế ở Việt Nam lên đến ít ra 20% - gấp hàng chục lần con số báo cáo của Bộ Lao động, Thương binh và Xă hội, nhiều cử nhân đại học c̣n phải chạy xe ôm hoặc làm công nhân…, những người có xuất thân công an ít chuyên môn, kỹ năng, lại là giới bị người dân và doanh nghiệp ít ưa nhất, sẽ rất khó để t́m được nhữn công việc “màu mỡ” hay có mức thù lao cao. May ra chỉ có thể đi làm bảo vệ như một số công an xă sau khi xin nghỉ công việc “bảo vệ đảng”.
Song vẫn c̣n một ít trường hợp thể hiện tính liêm sỉ như Nguyễn Như Hoàng - người vừa xin nghỉ việc ở Đăk Lăk. Trên facebook của ḿnh, anh giăi bày: “Ăn bám nhà nước mà không làm được ǵ cho nhà nước th́ nghỉ đi cho khỏe chứ cứ làm sàng sàng đi lên ngồi bật máy tính, máy lạnh cho tốn điện nhà nước th́ về làm việc khác cho rồi. Không cần thiết đi làm kiểu thừa thăi đó, chán lắm!”.
Quả thực, nhiều dư luận cho rằng có đến 30% trong tổng số gần 3 triệu công chức viên chức nhà nước thuộc loại “không làm ǵ cả nhưng vẫn đều đều lănh lương”.
Bên cạnh những công chức chủ động nghỉ việc, nhiều người khác lại phải rời bỏ vị trí công tác trong t́nh trạng hoàn toàn thụ động do nằm trong diện bị giảm biên chế. Tồn tại quá lâu năm trong một môi trường vừa được bao cấp vừa quen thói hạch sách nhũng nhiễu dân và doanh nghiệp, một số công chức hoàn toàn không có cả “chiến lược” lẫn kỹ năng bươn trải ngoài đời một khi bị mất việc nhà nước.
Ngân sách năm 2017 lại càng tồi tệ hơn so với những năm trước. Với tốc độ thu ngày càng ít và chi ngày càng nhiều như hiện thời, tỷ độ hụt thu so với dự toán của năm 2017 có thể sụt xuống 11% hoặc thấp hơn, trong khi mực bội chi ngân sách có thể vọt đến 9% GDP, tức c̣n cao hơn cả kỷ lục 6,6% GDP vào năm 2013 dưới thời “phá chưa từng có Nguyễn Tấn Dũng”.
Từ năm 2015 đến nay, nhiều hội đoàn nhà nước, kể cả những “cánh tay nối dài của đảng” đă bị cắt giảm “bầu sữa” đến 50% hoặc hơn. Tại nhiều cơ quan nhà nước, công chức chỉ c̣n được phát tiền lương mà không c̣n phụ cấp hay tiền “khoán”.
Sẽ chẳng có ǵ ngạc nhiên nếu trong thời gian tới sẽ hiện ra một phong trào ồ ạt công chức nghỉ việc nhà nước để “ra đi t́m đường cứu thân”.
Games
