Sau chuyến đến thăm Washington mới đây của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, chính phủ Hoa Kỳ đang chuẩn bị bàn giao cho Ukraine loại hoả tiễn tầm xa
ATACMS (Army Tactical Missile System) mà Kyiv muốn có được từ lâu.
Army Tactical Missile System (ATACMS)
Một số người quen thuộc với các cuộc thảo luận đang diễn ra đă nói với tờ
The Washington Post, Toà Bạch Ốc sắp công bố quyết định mang tính chiến lược này. Cụ thể, Hoa Kỳ sẽ cung cấp một phiên bản hoả tiễn có khả năng mang theo các quả bom chùm (một vũ khí gây ra tranh căi đă được Mỹ gửi đến Ukraine vào tháng 7/2023).
Washington c̣n chần chờ chưa cung cấp
ATACMS cho Ukraine một phần v́ lo ngại tầm bắn tối đa của chúng có thể bay vào sâu trong lănh thổ Nga, chọc giận "gấu Nga", có thể dẫn đến sự xung đột trực tiếp giữa Nga-Mỹ. Nay đă có sự thay đổi. Hành động này là quyết định mới nhất trong một loạt các quyết định về hỗ trợ quân sự cho Ukraine của Hoa Kỳ. Dù lo ngại về sự leo thang với Nga nhưng Toà Bạch Ốc vẫn từng bước một, dù có chậm, cung cấp cho Ukraine những loại vũ khí ngày càng tối tân hơn và có thể công phá các mục tiêu ở xa.
C̣n nhớ là vào tháng Năm, 2022, Reuters có đưa tin Tổng thống Biden khẳng định với các phóng viên:
"Hoa Kỳ sẽ không gửi đến Ukraine các hệ thống hoả tiễn có thể tấn công vào lănh thổ Nga". Một năm sau, hồi cuối tháng Năm, 2023, ông Biden lại có ư kiến khác:
"Việc xem xét cung cấp ATACMS cho Ukraine vẫn c̣n hiệu lực".
Ngũ Giác Đài từng phản đối việc cung cấp ATACMS cho Ukraine v́ sự lo ngại nó có thể bắn qua nước Nga và cho rằng
"Kyiv có nhiều nhu cầu cấp thiết hơn là ATACMS". Nhưng các giới chức Ukraine phản đối, cho là… không thực tế v́ họ sẽ
"sử dụng có trách nhiệm".
Sự từ chối của Washington xuất phát từ sự lo ngại, qua việc cung cấp vũ khí tầm xa (điều mà Moscow tuyên bố sẽ vượt qua ranh giới đỏ) sẽ làm leo thang cuộc xung đột và dẫn đến sự đối đầu trực tiếp giữa Mỹ-Nga. Quyết định mới này chỉ được đưa ra khi cuộc phản công của Ukraine (bắt đầu từ lúc tháng Sáu) sau nhiều tháng bế tắc đă có một số đột phá và quân đội Ukraine đang tiến gần đến các tuyến pḥng thủ của quân Nga ở phía Đông Nam Ukraine.
Dưới đây là những điều cần biết về loại hệ thống hỏa tiển
ATACMS (Army Tactical Missile Systems) mà Hoa Kỳ đang chuẩn bị đưa sang Ukraine trong nay mai, trích dẫn lại từ
The Washington Post.
ATACMS, tùy thuộc vào từng phiên bản khác nhau, có tầm bắn tối đa là 290 dặm, xa hơn gấp đôi so với loại hoả tiễn Tochka-U thời Liên Xô mà phía Ukraine đang có. Tập đoàn kỹ nghệ quân sự
Lockheed Martin sản xuất ra được khoảng 500 hệ thống này mỗi năm, nhưng chỉ bán cho các quốc gia được chính phủ Mỵ đồng ư bật đèn xanh.
Anh và Pháp đă cung cấp cho Ukraine loại hoả tiễn hành tŕnh phóng từ máy bay với tầm bắn khoảng 240 dặm trong khi
ATACMS được phóng từ mặt đất. Phiên bản
ATACMS chùm (cluster version) có thể phân tán hàng trăm quả bom nhỏ riêng lẻ trên một khu vực. Bom, đạn chùm, vốn bị cấm ở nhiều nơi trên thế giới, bị các nhóm tranh đấu nhân quyền chỉ trích v́ cho rằng chúng có khả năng gây ra sát thương bừa băi và để lại những quả nếu chưa nổ sẽ đe doạ đến tính mạng thường dân.
Hoa Kỳ có kho dự trữ
ATACMS cố định. Việc gửi một số đến Ukraine sẽ làm giảm số lượng dự trữ của Mỹ trong khi không thể thay thế mới nhanh. Phiên bản chùm (trái với phiên bản đầu đạn
"đơn chiếc" (
"single" hay
"unitary") có tương đối nhiều trong kho dự trữ của Mỹ nhưng do không c̣n được ưa chuộng nên… hội đủ điều kiện để gửi đến Ukraine!
ATACMS có thể được phóng ra từ hệ thống
HIMARS (High Mobility Artillery Rocket Systems-Hệ thống Rocket Pháo binh cơ động cao) mà Mỹ đă gửi viện trợ cho Ukraine hồi năm ngoái.
Cho đến nay, chính quyền Hoa Kỳ mới cung cấp loại hoả tiễn dẫn đường cho có tầm bắn 50 dặm cho
HIMARS. Ukraine ca ngợi
HIMARS là
"yếu tố tích cực làm thay đổi cuộc chơi" do khả năng cơ động cao trên chiến trường.
M142 (
High Mobility Artillery Rocket System-Hệ thống Rocket Pháo binh cơ động cao) là hệ thống tối tân nhất được Washington gửi cho Kyiv tính cho đến thời điểm này.
M142 nhẹ và gắn trên bánh xe nên người điều khiển sẽ dễ linh động hơn. Hệ thống này là mối đe dọa đối với quân Nga đến mức Bộ trưởng Quốc pḥng Nga Sergei Shoigu phải ra lệnh cho các chỉ huy ưu tiên nhắm mục tiêu và tiêu diệt nó.