Michael Enright bỏ lại đằng ánh hào quang Hollywood, quyết định tìm đường đến Syria để tham gia vào cuộc chiến khốc liệt chống IS.
Đó là những ngày khốc liệt ở Raqqa, thành phố miền bắc Syria. Đạn cày xới các con đường, súng máy vang rầm trời, còn những quả rocket là thứ tồi tệ nhất. Chúng gầm lên âm thanh khủng khiếp, rơi xuống và phá nát các căn nhà thành tro bụi.
Trong những ngày đầy biến động vào tháng 10/2017 đó, Michael Enright khom mình trong một chốt chiến đấu từng là tòa nhà chung cư, nhìn chằm chằm vào Raqqa, thành trì cuối cùng của Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng ở Syria.
Enright là chiến binh khó tin nhất. Ông cùng với các đồng đội là dân quân người Kurd và tay súng nước ngoài nấp ở đó tránh đạn, bắn trả bằng khẩu AK-47, tự hỏi liệu đó có phải khoảnh khắc cuối cùng trên đời của mình hay không. "Cảm giác như ác quỷ đang phun lửa về phía tôi", Enright nói.
Diễn viên Michael Enright tại Belize mùa hè vừa rồi. Ảnh: Washington Post.
Chưa đầy hai năm trước đó, Enright là một diễn viên Hollywood người Anh, đi khắp Los Angeles trên một chiếc Porsche 911 màu đen và giao thiệp với giới minh tinh màn bạc tại các buổi lễ trao giải. Enright mang nét giống nam diễn viên Russell Crowe, xuất hiện cùng Tom Cruise trong bộ phim "Knight and Day". Ông là khách mời đóng vai một nhân vật phản diện trong bộ phim truyền hình Đặc vụ SHIELD (Agents of S.H.I.E.L.D.). Từ những năm 1980, ông đã sống cuộc sống như mơ của một nam diễn viên tại kinh đô giải trí thế giới.
Nhưng một ngày năm 2015, bất chấp sự ngăn cản từ bạn bè, ông quyết định bỏ tất cả lại. Chưa bao giờ nổ súng vào bất kỳ ai, ông bắt đầu chuyến hành trình phiên lưu ở tuổi 51, điều có lẽ chỉ nảy ra trong trí tưởng tượng của một nhà biên kịch Hollywood.
Cú rẽ đột ngột và kỳ lạ này biến ông thành một tay súng tình nguyện bước vào hai trận chiến khốc liệt ở Syria, cùng với lực lượng dân quân người Kurd do Mỹ hậu thuẫn. Nó cũng đẩy ông vào một tình huống phức tạp với hệ thống nhập cư Mỹ và các mạng lưới tình báo quốc tế, theo lời ông kể.
Enright tới Mỹ khoảng 30 năm trước theo diện visa du lịch và quyết định ở lại nước này sau khi thị thực hết hạn để theo đuổi nghiệp diễn viên. Việc tới Syria chiến đấu chống IS khiến ông khó có thể trở về Mỹ, nơi duy nhất ông coi là nhà. Thực tế đó không thay đổi, dù ông đã liều mạng mình chiến đấu chống lại kẻ thù của nước Mỹ.
Do lo sợ phải trở về Anh, nơi nhiều tay súng từng chiến đấu cùng lực lượng dân quân người Kurd khi về nước đã bị nhà chức trách Anh bắt và truy tố, Enright giờ đây tự coi mình là người không có quốc gia.
Không thể làm việc, tiền bạc khánh kiệt, ông sống vất vưởng suốt hai năm qua trong khu ổ chuột hoặc ở nhờ nhà những người ông gặp ngoài đường hoặc trên mạng khắp Nam Mỹ. Enright dùng tấm nệm mỏng để ngủ. Đồ đạc chỉ có một chiếc ba lô, vài chiếc áo cộc tay và quần short và một chiếc máy tính xách tay cũ kỹ với hy vọng ai đó sẽ giúp đỡ ông quay lại Los Angeles.
Qua hàng chục cuộc phỏng vấn với bạn bè và những người khác, cũng như tài liệu và video về quá trình chiến đấu của Enright, tờ Washington Post có thể xác nhận gần như mọi thứ trong lời tự thuật của nam diễn viên. Câu chuyện của ông giờ đây thu hút sự chú ý của giới chính trị gia quyền lực ở Washington và những người hỗ trợ cựu binh, những người đang kêu gọi chấm dứt cảnh tha hương của Enright và đưa ông trở về nhà.
Chuyến hành trình của Enright khơi gợi một cái nhìn sâu sắc về các lực lượng thúc đẩy đàn ông và phụ nữ khắp thế giới bước vào những cuộc xung đột không phải của riêng họ. Không giống như lính đánh thuê tràn vào vùng chiến tranh vì tiền, Enright tham gia chiến trận không phải để nhận lợi ích vật chất. Điều đó gợi nhớ lại những bộ phim truyền hình trước đây, khi nhà văn nổi tiếng người Anh George Orwell và những người khác chiến đấu trong cuộc nội chiến Tây Ban Nha.
Những gì Enright làm là để trả ơn nước Mỹ đã cưu mang ông trở thành một người nhập cư thành đạt, và ông trả ơn bằng cách chiến đấu chống khủng bố.
Trên màn ảnh, ông thường đóng vai kẻ xấu, nhưng trong đời thực, ông khao khát trở thành một người tốt.
Enright mường tượng cái kết của một bộ phim chưa quay, trong đó một nhân vật đóng vai nhỏ "chiếm sóng" nhờ giải mã bí mật của nhóm tội phạm: ông thu thập thông tin về IS trên chiến trường ở Syria như thẻ nhớ máy tính, giấy tờ cá nhân, thư từ, mà ông hy vọng sẽ giúp tìm ra manh mối về các động thái của IS ở Trung Đông và Mỹ. Ông chỉ mong mỏi chính phủ Mỹ hợp thức hóa và trân trọng những gì ông tìm ra để bỏ qua việc vi phạm luật nhập cư của ông.
Dù thất vọng, người đàn ông 56 tuổi với mái tóc bạc cắt ngắn, lặp đi lặp lại trong cuộc phỏng vấn rằng: "Tôi không hối tiếc gì cả. Nếu làm lại, tôi vẫn sẽ làm như thế".
Enright lớn lên ở Manchester, nơi cha ông tự tử khi chiến đấu với bệnh ung thư năm ông 18 tuổi. Ông kiếm sống bằng nghề lái taxi và một người nhập cư Pakistan tên Mustafa trở thành người đỡ đầu cho ông.
Tất cả những gì Enright muốn là đến Mỹ. Chàng trai trẻ khi đó muốn kiếm tiền ở Mỹ, muốn hôn các cô gái Mỹ và trở thành người Mỹ, nơi Enright cho rằng không chỉ tái tạo mà còn sáng tạo bản thân ông. Enright đến New York năm 19 tuổi bằng visa du lịch và ông đã ở lại đây gần như toàn bộ cuộc đời.
Trong khi xây dựng sự nghiệp, ông mở một nhà nghỉ ở Venice Beach, California, nơi nhiều cô gái đến và đi. "Tôi từng sống một cuộc đời vui thú", Enright nói trong cuộc phỏng vấn tại thị trấn hẻo lánh San Ignacio ở Belize, nơi ông ở lại hàng tháng ròng.
Bạn bè nói Enright luôn bốc đồng. Trong những năm 1990, ông bay đến Rwanda làm tình nguyện viên sau một cuộc diệt chủng. Cuộc tấn công khủng bố ngày 11/9/2001 khiến ông tham gia vào một khóa học mà sau này thôi thúc ông đến Syria. Trong nhiều ngày, Enright không thể ngừng xem tin tức. "Tôi khóc mỗi ngày", Enright nói.
Ông nói với bạn bè về mong muốn gia nhập quân đội Mỹ và chiến đấu chống khủng bố ở Afghanistan. Đó là cơ hội để ông trả món nợ mà ông cảm thấy mình nợ nước Mỹ, ông giải thích. Bạn bè đều can ngăn.
Quyết định đó là điều đáng tiếc nhất đời ông.
Ở Hollywood, Enright không phải người giàu có, ông có một cuộc sống bình thường. Ông từng đóng vai thủy thủ trong phim "Cướp biển caribbe: Chiếc rương tử thần", xuất hiện trong một cảnh với tài tử Orlando Bloom.
Tháng 8/2014, phiến quân IS càn quét thị trấn Sinjar ở miền bắc Iraq, quê nhà của người Yazidi, một dân tộc thiểu số ở quốc gia này. Hàng trăm người thiệt mạng trong cuộc tàn sát, nhiều phụ nữ bị phiến quân IS bắt, hãm hiếp và ép làm nô lệ tình dục.
Cách đó nửa vòng trái đất, Enright một lần nữa thấy mình bị ám ảnh với những tin tức này: "Tôi đã trở thành một kẻ nghiện IS".
Cùng thời điểm đó, phiến quân IS tung video chặt đầu nhà báo Mỹ James Foley. Enright tìm đến người bạn Anh có tên Rob Lancaster, người đã làm việc với vai trò là một đặc vụ ở các khu vực xung đột quốc tế. Enright kể với Lancaster về chuyện ông không thể nào ngừng suy nghĩ về sự tàn bạo tại Sinjar và hành động của Foley. "Tôi sẽ chỉnh đốn chúng", Enright tuyên bố.
Lancaster đã nghe nói về vấn đề mà Enright gặp phải trước đây, nhưng ông cứ nghĩ đó là cảm xúc nhất thời của Enright. "Đừng đi, đồ ngốc", Lancaster nói. Nhưng Enright đã quyết và Lancaster không thể làm gì khác ngoài việc giúp Enright, bằng cách chỉ cho bạn mình một trang Facebook có liên quan tới Các đơn vị Bảo vệ Nhân dân người Kurd (YPG).
"Tôi muốn chiến đấu cho các bạn ở Syria", ông gửi đi một thông điệp rõ ràng tới trang Facebook và chờ đợi 4 ngày trước khi thông báo xuất hiện trên màn hình. "Bạn có sẵn lòng hy sinh cho cuộc chiến này không?". Enright không biết tên thật của người mà ông đang nhắn tin nhưng ông biết rõ câu trả lời của mình rằng "có".
Người đó không muốn Enright có bất cứ ảo tưởng nào. Dân quân người Kurd có rất ít trang bị. Không mũ sắt, không áo giáp. Họ chiến đấu với kẻ thù có xe tăng và xe bọc thép. Nếu Enright bị thương, thứ thuốc giảm đau duy nhất họ có thể cung cấp là aspirin.
Nhưng không có gì có thể ngăn cản Enright.
"Cảm giác của tôi là phải đến đó, phải trải qua trận chiến và hy sinh", Enright nói. Ông bán chiếc Porsche để mua vé máy bay một chiều đến Iraq. Ông không nói với ai trừ Lancaster. Enright không có gia đình để giữ chân ông lại. Ông đã kết hôn cách đây vài năm nhưng giờ độc thân và không có con cái.
Một ngày trước khi khởi hành, ông đến luyện tập tại một trường bắn ở Los Angeles. Đó là tất cả những gì ông biết về kỹ năng quân sự trước khi lên đường.
Một sự bình tĩnh kỳ lạ bao trùm. Enright cảm thấy không chút sợ hãi. Nhận thức bản thân có thể bị giết ở Syria đã giúp Enright bình thản. Ông bay đến Anh và chuẩn bị đồ dùng, bao gồm giày ống, áo khoác cho những đêm lạnh lẽo trên sa mạc.
Khi ngày khởi hành tới gần, ông gửi tin nhắn cho người mà ông đã liên lạc trên Facebook. Nhiều ngày trôi qua nhưng không nhận được hồi âm. Ông gọi Lancaster, thắc mắc không biết có nên đi Iraq hay không. "Tôi không muốn liều", Lancaster nói.
Nhưng Enright rốt cuộc cũng đáp xuống sân bay ở Sulaymaniyah, một thành phố do người Kurd kiểm soát ở Iraq, lúc ba giờ sáng. Không ai đón ông. Ông vào nghỉ trong một khách sạn giá rẻ, bắt đầu gửi tin nhắn Facebook. Cuối cùng cũng có người trả lời.
"Khi nào bạn đến?", người phía bên kia hỏi. "Tôi đã đến đây rồi", Enright đáp.
Chiều hôm đó, một người đàn ông gọi đến khách sạn yêu cầu gặp Enright. "Bạn có muốn tham gia vào YPG không?", giọng nói ở đầu dây bên kia hỏi. "Có", Enright đáp. Sau đó là một lời chất vấn quen thuộc: "Bạn có sẵn sàng chết không?". "Có".
Một người đàn ông đến khách sạn trong ngày tiếp theo. Enright không có cách nào biết được liệu ông có đang rơi vào bẫy không. "Tôi không biết tôi đang bắt tay với YPG hay IS". Enright leo lên một chiếc xe hơi chở ông về phía biên giới Iraq - Syria. Họ lái xe sâu vào vùng núi Iraq, sau đó nhảy lên một chiếc xuồng hơi và đến Syria qua một đoạn sông Tigris hẹp nhờ ánh trăng rọi sáng.
Enright giờ không thể quay trở lại.
Ở Syria, Enright cho biết, ông được dẫn tới một trại sa mạc xa xôi, nơi YPG gọi đó là "học viện". Ông trải qua 6 tuần học cách sử dụng súng AK-47 và chiến thuật. Một số tình nguyện viên nước ngoài mà ông gặp nghi ngờ về động cơ của ông, cho rằng ông đến để tạo ra những phần hay hơn trong các bộ phim, Enright nói. "Tại sao tôi phải mạo hiểm mạng sống mình cho một vai diễn?".
Enright chọn "Mustafa" là tên chiến đấu của mình để vinh danh người tài xế taxi Pakistan năm xưa đã giúp đỡ ông.
Khi các đồng đội người Kurd của Enright phát hiện ông là diễn viên, họ đã dúi máy quay vào tay ông và muốn ông quay lại cuộc đấu tranh của họ.
Ông từ chối. "Tôi đến không phải để quay phim", Enright nói với họ. Nhưng ông thay đổi ý định khi phát hiện ra máy quay giúp ông có thể tham gia vào bất cứ đơn vị nào. Một lực lượng dân quân muốn thực hiện đoạn phim nhằm thể hiện cam kết tiêu diệt IS của họ.
Enright cầm máy quay và ông nhanh chóng được thực hiện những cảnh quay đó. Trong vài ngày, đơn vị của ông được lệnh tấn công IS trong một ngôi làng đã bị Mỹ dội bom từ trước. "Tôi sẽ đối mặt với một tên khủng bố", Enright nói khi đi vào thị trấn Suluk.
Những cảnh quay trong các tháng tiếp theo cho thấy Enright tham gia chiến đấu như một người lính thực thụ. Trong các đoạn phim, có thể nghe thấy tiếng súng máy và tiếng nổ. Enright trông như một kẻ sát nhân.
Họ băng qua những con đường ở Syria, quét sạch IS trong các ngôi làng, nơi đôi khi ông gặp hàng chục xác chết thối rữa trên đường. Enright đã dành sáu tháng chiến đấu bên cạnh dân quân YPG, hoàn thành một chuyến công tác tiêu chuẩn của tình nguyện viên nước ngoài. Nhưng cuộc sống Enright sắp trở nên kỳ quái và khó hiểu không khác những gì ông gặp phải ở sa mạc Syria.
Enright từng rời Los Angeles đến Syria trong cảm xúc hỗn độn và không tính toán bất kỳ rủi ro hay bất trắc nào. Khi chuẩn bị về Mỹ, ông gặp rắc rối lớn. Visa du lịch của ông đã quá hạn. 30 năm lưu trú ở Mỹ bất hợp pháp làm mọi thứ trở nên khó khăn. Ông dựng lên một kế hoạch: cố gắng vượt biên từ Mexico vào California. Ông nghĩ rằng ông có thể hòa mình vào đám đông và vượt qua được.
Tháng 11/2015, Enright bị giới chức nhập cư Mỹ chặn lại ở biên giới và chuyển ông đến một nhà tù ở Otay Mesa, theo hồ sơ của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE).
6 tuần bị giam giữ của Enright cũng giống với bất kỳ di dân Trung Mỹ khác, những người bị bắt dọc biên giới Mỹ - Mexico gần đây. Điều hòa không khí biến xà lim thành ngăn đá tủ lạnh. Đèn không bao giờ tắt. Ông bị nhét vào một phòng giam, nơi không có chỗ để nằm.
Trong nhiều cuộc gặp với giới chức, Enright cho biết ông đã nói về Syria và mô tả các cuộc đụng độ với lính IS. Enright cho biết trong khi bị giam giữ, ông đã thương thuyết với một người được gọi là "Laura, người phụ nữ tóc vàng" mà ông tin là làm việc cho Bộ An ninh Nội địa Mỹ. Ông kể, Laura đưa ra đề nghị rằng nếu ông trở lại Syria và thu thập tin tức tình báo về IS cho chính phủ Mỹ, cô ta sẽ giải quyết giúp ông vấn đề nhập cư.
Giữa tháng 12, Enright bị trục xuất về Anh. Enright biết ông cần đi đâu tiếp theo. Ông muốn đạt thỏa thuận mà ông tin là sẽ giúp ông khôi phục lại cuộc sống ở Mỹ. Do đó, ông gói ghém đồ đạc để lên đường một lần nữa.
Tháng 6/2016, Enright hạ cánh xuống Sulaymaniyah lần nữa. Ông đã đến đây hơn một năm trước với tư cách là tân binh, giờ ông cảm giác mình là cựu chiến binh.
Enright kể trước khi lao vào trận chiến, ông đã tới Lãnh sự quán Mỹ ở Irbil, Iraq và gặp một đặc vụ FBI. Ông đã trao một thẻ nhớ dữ liệu về IS mà ông thu thập được trong chuyến đi đầu tiên. Ông muốn trao cho chính phủ Mỹ những gì ông có thể cung cấp.
Trong suốt chuyến hành trình khắp Syria, hành quân tới thành trì Raqqa, ông không thôi nghĩ tới Laura và thỏa thuận mà ông mong muốn. Ông tăng cường thu thập bằng chứng. Video trên chiến trường cho thấy ông lục lọi trong túi của một tay súng IS đã chết. Ông quay phim lại bất kỳ hình ảnh gì có thể làm tài liệu giúp ông chiếm được cảm tình của cơ quan di trú Mỹ. Ông thẩm vấn lính IS, thu thập các bức thư do IS viết, với hy vọng chúng chứa manh mối cần thiết.
Tháng 12 năm đó, một người bạn đã giới thiệu ông cho một người được gọi là Angelman mà ông tin là nhân viên tình báo của Mỹ ở Texas. Ông gửi những thông tin ông thu thập được cho Angelman.
Việc thu thập thông tin tình báo liên tục đặt ông vào tình trạng nguy hiểm. Tháng 1/2017, vào ngày Donald Trump nhậm chức Tổng thống ở Washington, đơn vị của Enright bị một lực lượng IS hùng hậu phục kích.
Enright bị mắc kẹt bên trong một tòa nhà phía sau trận địa của IS mà không có súng trong tay. Trong 19 giờ tiếp theo, ông nằm dưới một tấm nệm trong khi lính IS quần thảo trong khu vực, nã súng vào đồng đội người Kurd của ông. Ông không dám phát ra tiếng động. Enright đi tiểu ngay tại chỗ để chúng không phát hiện ra chuyển động. Ông giữ chặt trong tay một quả lựu đạn và một con dao, tưởng tượng mình bị thiêu chết nếu bị bắt hoặc kéo lê khắp đường phố cho đến khi chết hoặc bị chặt đầu. Ông quyết tâm tự sát nếu IS tìm thấy ông. "Tôi sẵn sàng về với Chúa", Enright nói.
Để vượt qua những giờ phút căng thẳng, Enright kể ông không thôi nghĩ về những gì diễn ra ở Washington. Ông hy vọng mãnh liệt rằng Trump sẽ tăng cường hỗ trợ cho lực lượng dân quân người Kurd. Bây giờ Trump đã tuyên thệ nhậm chức, Enright coi ông là tổng tư lệnh của mình.
Sau một đêm không nghỉ, lợi dụng thời khắc ngưng tiếng súng, Enright quyết định cải trang thành một người Arab để rút lui. Nhưng khi nhoài người ra, ông bị phát hiện. Ông bỏ chạy trong khi đạn tiếp tục bắn về phía ông. Đột nhiên ông nhận ra đó là một trong những đồng đội dân quân đang bắn nhầm ông.
Mất vài tháng, Enright và đồng đội mới tìm được đường tới Raqqa, thành trì cuối cùng của IS. Các đoạn video và các cuộc phỏng vấn với binh lính xác nhận sự hiện diện của ông ở đây. Khi giành chiến thắng ở Raqqa vào tháng 10/2017, Enright rút điện thoại ra. Ông bật một bài hát và bắt đầu nhảy nhót. Đó là bài "Bang Bang" của Ariana Grande - ca sĩ có buổi hòa nhạc bị đánh bom khiến 20 người chết ở Manchester, quê nhà ông.
Enright uống trà tại một quán nhỏ ở Belize. Ảnh: Washington Post.
Enright uống trà tại một quán nhỏ ở Belize. Ảnh: Washington Post.
Tháng 11/2017, Enright đã sẵn sàng để thỏa thuận với Laura. Ông cũng gửi thông tin tình báo cho Angelman trong nhiều tháng, đồng thời cũng chia sẻ chúng với đồng đội YPG, và chờ đợi vấn đề nhập cư của mình được giải quyết.
Người Kurd đã trả tiền để ông có thể bay đến bất kỳ nơi nào trên thế giới. Ông chọn định cư ở Belize. Người dân ở đó nói tiếng Anh. Chi phí không đắt đỏ. Ông cho rằng đó là một nơi hoàn hảo.
Ở Belize, Angelma nhắn tin và đề nghị ông gặp quan chức đại sứ quán ở đó. Đầu năm 2018, Enright gặp một nhà ngoại giao Mỹ ở thủ đô Belmopan của Belize, người cho biết đã gặp Angelman trước khi gặp ông. Nhưng họ nói không có cách nào đưa ông về Mỹ.
Enright và luật sư của ông đã nỗ lực để có visa S, vốn được cấp cho những người hỗ trợ lực lượng thực thi pháp luật Mỹ. Cuối cùng, ông phát hiện ra rằng Angelman không đủ thẩm quyền để yêu cầu cấp visa S cho ông.
Enright giờ đang nắm trong tay tài liệu tình báo mà ông đã thu thập được: thẻ nhận dạng lính IS, thư bằng tiếng Anh của lính IS viết cho cấp trên, video về biên lai thuê xe cùng hình ảnh những người đàn ông tự nhận mình là lính IS.
Enright mắc kẹt ở Belize. Những người bạn ông ở Los Angeles đều coi ông là một thành viên gia đình. Bạn bè đều kêu gọi giúp đỡ ông quay lại. Ở Washington, các diễn viên có sức ảnh hưởng đều quan tâm tới trường hợp của Enright. William Scott, người đứng đầu nhóm cựu chiến binh trong Defense of Liberty, đã nói chuyện với thượng nghị sĩ của mình, Roy Blunt, về Enright. Blunt đã tìm cách gỡ rối tình hình nhập cư khó khăn của Enright nhưng vẫn chưa có kết quả.
Vì vậy, Enright chờ đợi mà chưa có dấu hiệu nào cho thấy ông sẽ sớm kết thúc hoàn cảnh khổ cực này. Thứ cản trở ông trở về nhà có lẽ là những tài liệu thu thập được ở Syria mà ông vẫn chưa chuyển cho chính quyền Mỹ.
VietBF © sưu tầm
