Thuê cứu hỏa tư nhân ở Mỹ rất tốn kém và hầu hết làm việc qua chính phủ hoặc công ty bảo hiểm. Trong thảm họa cháy rừng tại Los Angeles vừa qua, một số người đã tự gọi dịch vụ này.
Phố Monument - cắt ngang trung tâm của Pacific Palisades - vẽ ra hai câu chuyện hoàn toàn khác nhau về đám cháy đang hoành hành tại Los Angeles, theo New York Times.
Một bên là những lô đất từng là những ngôi nhà trị giá hàng triệu USD giờ chỉ còn tro tàn và gạch vụn. Bên kia là trung tâm mua sắm ngoài trời có hàng loạt tên tuổi như Chanel, Buck Mason và một nhà hàng sushi cao cấp, phần lớn còn nguyên vẹn.
Vào thời điểm đám cháy lên tới đỉnh điểm, đêm 7/1 và sáng 8/1, Rick Caruso - tỷ phú sở hữu Palisades Village - đã trao đổi với đội ngũ an ninh triển khai một số lính cứu hỏa tư nhân từ Arizona để cứu trung tâm mua sắm và một số ngôi nhà xung quanh.
Sáng sớm 8/1, khi các vòi cứu hỏa trong khu vực cạn kiệt nước, ông Caruso đã gọi xe chở nước tư nhân tới hỗ trợ. “Tài sản của chúng tôi vẫn đứng vững”, ông Caruso - người tranh cử chức thị trưởng Los Angeles vào năm 2022 - cho biết. “Mọi thứ xung quanh chúng tôi đều biến mất. Giống vùng chiến sự vậy”.
Bùng nổ dịch vụ tư nhân
Trên khắp Los Angeles, các đám cháy phá hủy hơn 12.000 công trình. Tại những cộng đồng bị tàn phá nặng nề nhất, các công trình còn sót lại, như Palisades Village, tạo nên sự đối lập với đống đổ nát chỉ cách đó vài bước chân.
Giữa lúc chưa thể dập tắt đám cháy hoàn toàn, các quan chức và hàng triệu người dân sống tại Los Angeles tức giận, sốc và thất vọng về cách lực lượng ứng phó khẩn cấp bị quá tải. Một câu hỏi trọng tâm là liệu các sở cứu hỏa của thành phố và hạt có thể huy động thêm lính cứu hỏa không và liệu triển khai lính nhanh chóng có thể ngăn chặn các đám cháy lan rộng không.
Tuy nhiên, một số chủ sở hữu bất động sản không dựa vào các cơ quan công quyền, mà gọi đội lính cứu hỏa tư nhân. Lực lượng này được săn đón tại một số cộng đồng giàu có nhất và có nguy cơ hỏa hoạn cao nhất ở Nam California.
Nằm giữa những hẻm núi ở Malibu và Santa Monica, Pacific Palisades có nhiều nét quyến rũ của một thị trấn nhỏ, với biệt thự trị giá 7-8 con số của các ngôi sao Hollywood và tỷ phú.
Khi xe cứu hỏa công dập tắt các đám cháy nhỏ ở Palisades hôm 10/1, các đội lính cứu hỏa tư nhân trên chiếc xe bán tải màu trắng cũng có mặt tại hiện trường, theo dõi từng ngôi nhà.
Bên ngoài một dinh thự gần như nguyên vẹn trong khu phố Palisades, hai người đàn ông giấu tên cho biết họ thường ký hợp đồng với chính quyền thành phố, song ngày hôm đó họ đang bảo vệ một ngôi nhà duy nhất. Họ không biết chủ sở hữu là ai, chỉ biết chính công ty National Wildfire Protection Service cử họ tới đây.
Một đội lính cứu hỏa tư nhân đỗ xe bên ngoài một ngôi nhà ở Pacific Palisades hôm 12/1, túc trực canh gác đề phòng hỏa hoạn bùng phát lại trong khu vực. Ảnh: New York Times.
Hoạt động chữa cháy tư nhân bùng nổ vào năm 2018, sau khi TMZ đưa tin Kim Kardashian và Kanye West thuê lính cứu hỏa bảo vệ dinh thự ở khu phố Hidden Hills, Los Angeles khỏi đám cháy năm đó. Trên mạng xã hội, một số người chỉ trích cặp đôi này khi cáo buộc họ dùng khối tài sản khổng lồ để phá hoại dịch vụ công. Kim Kardashian giải thích đội cứu hỏa tư nhân đó đã cứu cả những ngôi nhà xung quanh.
Đêm 7/1, khi ngọn lửa thiêu rụi phần lớn Palisades, Keith Wasserman - đồng sáng lập một công ty đầu tư bất động sản - vấp phải chỉ trích tương tự khi đăng bài lên mạng xã hội X. “Có ai tiếp cận được lính cứu hỏa tư nhân để bảo vệ nhà của chúng tôi không? Cần phải nhanh lên. Tất cả nhà xung quanh đều đang cháy. Tôi sẽ trả mọi giá”, ông viết.
Lợi bất cập hại?
Theo Bryan Wheelock - Phó chủ tịch Grayback Forestry, một đội cứu hỏa tư nhân gồm hai người với một xe nhỏ có thể tốn 3.000 USD/ngày, trong khi một đội gồm 20 lính cứu hỏa với 4 xe tốn tới 10.000 USD/ngày. Thuê những đội này không dễ dàng chỉ bằng cách đăng bài lên mạng xã hội vì hầu hết không làm việc trực tiếp với chủ nhà.
Deborah Miley - CEO Hiệp hội dập lửa rừng quốc gia đại diện cho hơn 300 nhóm chữa cháy tư nhân - cho biết khoảng 45% lính cứu hỏa Mỹ hiện được thuê bởi công ty tư. Bà nói phần lớn hợp tác với chính phủ để chữa cháy rừng, bổ sung cho các đội địa phương khi cần thiết. Trong khi đó, một số bên do các công ty bảo hiểm thuê để ngăn chặn tổn thất lớn.
Thông thường, nhiệm vụ của cứu hỏa tư nhân là ngăn chặn cháy tiếp cận một bất động sản nào đó, như dọn sạch thảm thực vật, phun chất chống cháy và bịt kín các lỗ thông hơi bằng băng chống cháy trong những ngày và giờ trước khi ngọn lửa lan đến.
Nhu cầu về dịch vụ chữa cháy tư nhân tăng lên khi cháy rừng ngày càng dữ dội và thường xuyên hơn trong nhiều thập kỷ qua. Phản ứng của công chúng dữ dội tới mức vào năm 2018, California đã thông qua một đạo luật để quản lý ngành này.
Luật yêu cầu lính cứu hỏa hợp đồng phải phối hợp với chỉ huy của các cơ quan công cộng trong các vụ cháy. Luật cấm họ lái xe có phù hiệu nhân viên cứu hộ công cộng và sử dụng đèn hoặc còi báo động khẩn cấp. Kể từ khi luật được ban hành, nhiều công ty tư nhân đã ngừng cung cấp dịch vụ trực tiếp cho chủ nhà trong bang mà chỉ làm việc thông qua hợp đồng chính phủ.
Cảnh tượng đối lập trên con phố Monument, một bên là Palisades Village nguyên vẹn và một bên là dãy nhà đổ nát cháy xém. Ảnh: New York Times.
Việc tiếp cận nguồn nước - cụ thể băn khoăn lính cứu hỏa tư nhân có thể sử dụng vòi cứu hỏa công cộng khi có cháy rừng - là một mối bận tâm khác. Vào những giờ đầu của vụ cháy ở Los Angeles, nhiều vòi cứu hỏa đã cạn nước vào thời điểm nhu cầu tăng cao.
Ông Wheelock cho biết đội cứu hỏa tư nhân thường lái xe tải chở vài trăm lít nước. Còn theo bà Wiley, ở những khu vực xa xôi, các đội sẽ lấy nước từ các ao và hồ gần đó. Ông Holter nói ở những khu vực giàu có, đội sẽ rút cạn nước trong hồ bơi, sau đó mới chuyển sang vòi cứu hỏa.
Mặc dù cam kết không khai thác nguồn nước công cộng khan hiếm, người đứng đầu tổ chức cứu hỏa lớn nhất California đã chỉ trích lính cứu hỏa tư nhân trong một cuộc phỏng vấn.
“Khi thấy những nhóm như thế này xuất hiện, chúng tôi không coi họ là tài sản mà là gánh nặng”, Brian Rice - Chủ tịch California Professional Firefighters, đại diện cho 35.000 lính cứu hỏa - cho biết.
Ông Rice nói hầu hết nhóm cứu hỏa tư nhân được đào tạo để làm việc trong rừng sâu, nhưng “thảm họa ở Los Angeles hiện ở trong thành thị. “Các công ty tư nhân không được đào tạo hoặc trang bị trong môi trường này”, ông chia sẻ
Song thực tế này không làm giảm nhu cầu với lính cứu hỏa tư nhân.
Bruce Bromberg - chủ chuỗi nhà hàng Blue Ribbon Sushi có một chi nhánh ở Palisades Village - theo dõi tình hình từ camera an ninh. Khi nhìn thấy ngọn lửa bùng lên trên sân hiên nhà hàng hôm 8/1, ông đã gọi cho phía ông Caruso. Họ cam kết đang “làm mọi thứ có thể”.
Đám cháy nhanh chóng được dập tắt bởi một tài xế xe chở nước do ông Caruso thuê. Ông Bromberg đã đọc những lời chỉ trích về việc ông Caruso sử dụng lính cứu hỏa tư nhân.
“Rick xây dựng nơi này vì cộng đồng và bảo vệ nó vì cộng đồng. Ông ấy đã cứu những doanh nghiệp ở đây. Nếu những vòi cứu hỏa được đổ đầy nước, ông ấy sẽ cứu mọi thứ trong khả năng”, ông Bromberg nói.
VietBF@ sưu tập
