Trong cuộc sống hiện đại, nhiều người duy tŕ chế độ ăn uống tiện lợi, nhanh gọn mà không ngờ rằng một số thói quen tưởng như 'vô hại' lại có thể âm thầm làm gia tăng nguy cơ phát triển tế bào ung thư.
Dưới đây là ba thói quen ăn uống phổ biến nhưng tiềm ẩn nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng, đă được cảnh báo bởi nhiều tổ chức y tế uy tín trên thế giới.
1. Ăn nhiều cơm trắng, tinh bột tinh luyện và thực phẩm ngọt đậm
Chế độ ăn có chỉ số đường huyết cao có thể liên quan đến nguy cơ ung thư đại trực tràng và ung thư vú.
Các loại thực phẩm như cơm trắng, bánh ḿ trắng, ḿ gói, nước ngọt, siro và nước sốt ngọt thường chứa hàm lượng cao tinh bột tinh luyện và đường đơn, có chỉ số đường huyết (GI) cao. Khi tiêu thụ thường xuyên, chúng khiến lượng đường huyết và insulin trong máu tăng nhanh, thúc đẩy viêm mạn tính - một yếu tố góp phần h́nh thành môi trường thuận lợi cho sự phát triển của tế bào ung thư.
Theo American Institute for Cancer Research, chế độ ăn có chỉ số đường huyết cao có thể liên quan đến nguy cơ ung thư đại trực tràng và ung thư vú.
Lời khuyên: Không cần loại bỏ hoàn toàn tinh bột, nhưng nên thay thế một phần bằng gạo lứt, ngũ cốc nguyên hạt, yến mạch, khoai lang hoặc rau củ giàu chất xơ để kiểm soát đường huyết tốt hơn và bảo vệ sức khỏe đường ruột.
2. Dùng thịt chế biến sẵn quá thường xuyên
Xúc xích, thịt nguội, thịt xông khói, lạp xưởng và các sản phẩm thịt đóng gói là những món ăn tiện lợi nhưng lại chứa nhiều chất bảo quản như nitrit và các hợp chất phụ gia khác. Khi vào cơ thể, những chất này có thể h́nh thành nitrosamine - nhóm chất đă được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phân loại là có khả năng gây ung thư ở người (IARC Monographs, 2015).
Xúc xích, thịt nguội, thịt xông khói, lạp xưởng và các sản phẩm thịt đóng gói là những món ăn tiện lợi nhưng lại chứa nhiều chất bảo quản.
Một nghiên cứu trên The Lancet Oncology cũng chỉ ra rằng việc tiêu thụ thường xuyên thịt chế biến sẵn làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng, ung thư dạ dày và tuyến tụy.
Lời khuyên: Giảm tần suất ăn thịt chế biến sẵn, thay vào đó nên sử dụng thịt tươi được chế biến đơn giản như hấp, luộc, nấu canh. Nếu dùng thịt nguội, nên kết hợp nhiều rau xanh và không dùng kèm thực phẩm lên men hoặc nhiều muối.
3. Ưa thích món chiên, nướng ở nhiệt độ cao
Các phương pháp chế biến như chiên ngập dầu, nướng trực tiếp trên than hoặc chiên gịn ở nhiệt độ cao có thể tạo ra các hợp chất độc hại như HCA (heterocyclic amines) và AGEs (advanced glycation end-products). Những chất này có khả năng gây tổn thương DNA, tăng viêm nội sinh và làm rối loạn quá tŕnh điều ḥa tế bào.
Các phương pháp chế biến như chiên ngập dầu, nướng trực tiếp trên than hoặc chiên gịn ở nhiệt độ cao có thể tạo ra các hợp chất độc hại.
Theo National Cancer Institute (Mỹ), các món như thịt nướng, khoai tây chiên, phô mai chiên hay xúc xích chiên rán đều chứa lượng cao HCA và AGEs nếu chế biến quá lửa.
Lời khuyên: Ưu tiên các phương pháp chế biến lành mạnh như hấp, luộc, hầm hoặc áp chảo nhẹ. Nếu thích ăn nướng, hăy dùng ḷ nướng nhiệt độ vừa phải, hạn chế phần bị cháy xém và kết hợp cùng rau củ.
Ung thư là căn bệnh có yếu tố di truyền nhưng phần lớn được ảnh hưởng bởi lối sống và chế độ ăn uống. Việc điều chỉnh những thói quen tưởng chừng nhỏ nhặt như lựa chọn thực phẩm, cách nấu nướng và tần suất tiêu thụ sẽ góp phần đáng kể vào việc pḥng ngừa ung thư từ sớm. Sống lành mạnh không chỉ là xu hướng, mà là lựa chọn có trách nhiệm với chính cơ thể ḿnh.