Người có bệnh lư tim mạch, huyết áp, dị dạng mạch máu năo có thể đột ngột đột quỵ khi đang chơi thể thao nếu vận động quá sức hoặc không kiểm tra sức khỏe trước.
Bác sĩ Đoàn Dư Mạnh, thành viên Hội Bệnh Mạch máu Việt Nam, cho biết t́nh trạng đột quỵ trong lúc tập thể dục, chơi thể thao thường xảy ra ở nhóm người có bệnh lư nền như cao huyết áp, tim mạch, hoặc dị dạng mạch máu năo mà không được phát hiện sớm.
Khi vận động mạnh, đặc biệt trong các môn như đá bóng, chạy bộ hay gym cường độ cao, nhịp tim tăng nhanh đột ngột có thể gây tăng huyết áp, dẫn tới thiếu máu lên năo, thậm chí đột quỵ.
Đột quỵ năo gồm hai dạng chính: nhồi máu năo và xuất huyết năo. Trong đó, nhồi máu năo là t́nh trạng tắc mạch máu khiến năo không được cung cấp đủ oxy, dẫn đến tổn thương năo cấp tính. Xuất huyết năo xảy ra khi mạch máu trong năo bị vỡ, máu tràn vào mô năo gây tổn thương nghiêm trọng, nguy cơ tử vong cao.
Khoảng 80% trường hợp đột quỵ trong khi chơi thể thao là người có bệnh lư tim mạch từ trước. Tuy nhiên, một số trường hợp không biết ḿnh mắc bệnh do không khám định kỳ hoặc khám không đúng chuyên khoa.
Người có bệnh lư tim mạch, huyết áp, dị dạng mạch máu năo có thể đột ngột đột quỵ khi đang chơi thể thao nếu vận động quá sức. (Ảnh minh họa)
Dấu hiệu cảnh báo cần nhận biết sớm
Người dân được khuyến cáo nhận diện sớm đột quỵ qua quy tắc BE FAST
B (Balance - Thăng bằng): Đột ngột mất thăng bằng, chóng mặt, đau đầu dữ dội.
E (Eyesight - Thị lực): Mờ mắt hoặc mất thị lực một bên.
F (Face - Khuôn mặt): Méo miệng, nhân trung lệch, cười không đều.
A (Arm - Cánh tay): Yếu hoặc liệt tay, chân một bên.
S (Speech - Giọng nói): Nói ngọng, khó nói, phát âm lắp bắp.
T (Time - Thời gian): Gọi cấp cứu 115 ngay khi có dấu hiệu bất thường.
Không chỉ người lớn tuổi, người trẻ cũng có nguy cơ
Trước đây, đột quỵ chủ yếu xảy ra ở người trên 50 tuổi. Tuy nhiên, gần đây, tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ ngày càng gia tăng do các yếu tố như dị dạng mạch máu bẩm sinh, lối sống thiếu lành mạnh, hút thuốc, uống rượu, ít vận động, ăn uống thiếu khoa học. Ngoài ra, bệnh lư mạn tính không lây như tăng huyết áp, tiểu đường cũng là nguyên nhân dẫn đến đột quỵ sớm.
Pḥng ngừa đột quỵ từ thói quen sống lành mạnh
Để giảm nguy cơ đột quỵ, người có bệnh nền cần kiểm soát huyết áp, duy tŕ chế độ ăn nhiều rau xanh, giảm muối, tránh bia rượu, thuốc lá, nước ngọt và chất béo xấu. Đồng thời, cần luyện tập đều đặn, phù hợp thể trạng.
Đặc biệt, những người có nguy cơ tiềm ẩn như tiền sử gia đ́nh có bệnh lư tim mạch, dị dạng mạch máu năo cần khám định kỳ, chụp CT, MRI hoặc DSA mạch máu để phát hiện sớm các bất thường.
Khám sàng lọc trước khi chơi thể thao
Trước khi tham gia bất kỳ môn thể thao nào, người dân nên khám sức khỏe tổng quát hoặc tham khảo ư kiến bác sĩ thể thao, huấn luyện viên chuyên môn để đánh giá thể lực, phát hiện các vấn đề tiềm tàng về tim, phổi, huyết áp, cơ xương khớp. Việc lựa chọn đúng môn tập và cường độ vận động sẽ giúp hạn chế rủi ro đột quỵ và bảo vệ sức khỏe lâu dài.