Israel bồi thường 5 triệu USD cho người ngồi tù oan suốt 15 năm​

[Romano]

Chính quyền Israel đã đồng ý chi trả khoản bồi thường trị giá 17 triệu shekel (khoảng 5 triệu USD) cho Roman Zadorov, người đã ngồi tù suốt 15 năm vì bị kết tội sát hại một nữ sinh 13 tuổi, trước khi được tuyên trắng án trong một phiên tòa tái thẩm gây chấn động dư luận.Theo truyền thông Israel, thỏa thuận bồi thường đã được thống nhất giữa Zadorov và các công tố viên, sẽ có hiệu lực sau khi được Tòa án quận Tel Aviv phê chuẩn trong vài ngày tới.

Vụ án rúng động Israel

Tair Rada, 13 tuổi, bị sát hại dã man trong một nhà vệ sinh tại trường học ở thị trấn Katzrin, phía Bắc Israel, vào tháng 12/2006. Vụ án gây chấn động dư luận cả nước Israel bởi tính chất tàn bạo và bí ẩn kéo dài suốt nhiều năm.

Roman Zadorov, một công nhân gốc Ukraine đang làm việc tạm thời tại trường vào thời điểm đó, nhanh chóng bị bắt giữ. Hai tuần sau, cảnh sát thông báo rằng Zadorov đã thú nhận hành vi giết người và thậm chí còn tái hiện lại vụ án cho cơ quan điều tra. Tuy nhiên, ngay sau đó, luật sư bào chữa cho Zadorov tuyên bố lời thú tội đã bị cưỡng ép và không khớp với các bằng chứng hiện trường.

Năm 2010, Zadorov bị kết án tù chung thân. Bản án này hai lần được Tòa án Tối cao giữ nguyên dù có nhiều ý kiến nghi ngờ về tính xác thực của chứng cứ.

Sau nhiều năm tranh đấu không mệt mỏi của gia đình nạn nhân và các luật sư, một phiên tái thẩm đã được tổ chức vào năm 2021. Tháng 3/2023, Tòa án quận Nazareth tuyên bố Zadorov vô tội với tỷ lệ phiếu 2-1, khẳng định có "nghi ngờ hợp lý" rằng ông không phải là hung thủ.

Thẩm phán Asher Kula nhấn mạnh: “Có cơ sở đáng kể để nghi ngờ rằng lời thú tội của Zadorov là sai sự thật. Các công tố viên không chứng minh được mối liên hệ rõ ràng giữa lời khai và hiện trường vụ án”. Đồng quan điểm, Thẩm phán Danny Sarfati nhận định Zadorov bị đặt vào tình thế tuyệt vọng nên đã nhận tội một cách miễn cưỡng.

Thẩm phán Tammar Nissim Shai là người duy nhất bỏ phiếu kết tội, cho rằng lời thú nhận ban đầu của Zadorov “chi tiết và đáng tin cậy”.

Dư luận chia rẽ, gia đình nạn nhân phẫn nộ

Phán quyết đã gây ra phản ứng dữ dội từ dư luận Israel, nơi vụ án này từ lâu đã trở thành chủ đề tranh luận gay gắt trên truyền thông và mạng xã hội. Một bộ phận tin rằng Zadorov bị oan sai, trong khi những người khác vẫn cho rằng ông có tội.

Gia đình nạn nhân, đặc biệt là mẹ của Tair – bà Ilana Rada – trong suốt nhiều năm vẫn cho rằng nhà chức trách đã bắt sai người. Sau phiên tòa, bà tuyên bố: “Tair không mang bí mật xuống mồ. Con gái tôi bị bỏ rơi và sát hại một cách dã man. Cuộc chiến này chỉ mới bắt đầu. Các công tố viên của Nhà nước Israel đã giết con tôi lần nữa”.

Vụ việc đã ngay lập tức trở thành chủ đề tranh cãi trong giới chính trị Israel, đặc biệt trong bối cảnh chính phủ đang thúc đẩy cải cách hệ thống tư pháp.

Nghị sĩ Simcha Rothman của đảng Chủ nghĩa Do Thái Tôn giáo cho rằng vụ án là minh chứng cho sự cần thiết phải “cải tổ toàn diện hệ thống tư pháp”. Các nghị sĩ khác, như Ariel Kallner (Likud) và Yulia Malinovsky (Yisrael Beytenu), cũng lên tiếng chỉ trích sự yếu kém của cơ quan công tố và kêu gọi cải cách điều tra, đặc biệt là việc sử dụng lời thú tội làm bằng chứng then chốt.

Dù Zadorov được tuyên trắng án, nhưng vụ án giết người vẫn chưa tìm ra hung thủ thực sự. Không có bằng chứng pháp lý rõ ràng chống lại người phụ nữ Ola Kravchenko – người từng bị nghi ngờ liên quan đến vụ án.

“Chúng tôi đã cố gắng làm sáng tỏ vụ án”, Thẩm phán Kula phát biểu khi kết thúc phiên tòa tái thẩm hổi tháng 6/2023. “Nhưng có thể Tair đã mang theo bí mật của mình xuống mồ”.

Trường hợp của Roman Zadorov là một trong những ví dụ điển hình cho thấy ranh giới mong manh giữa công lý và oan sai. Sau 15 năm tù tội, 17 triệu shekel không thể bù đắp cho những mất mát mà ông phải chịu đựng, nhưng là sự thừa nhận sai lầm và nỗ lực muộn màng của hệ thống pháp lý Israel.