Giới tài phiệt đã giúp cho ông Trump tự đánh bóng hình ảnh nỗi trội như thế nào?

[trungthuc]

Trước vị Tổng thống Mỹ đang hành xử như một "CEO quốc gia", những nhân vật cốt cán trong ngành kỹ nghệ buộc phải học hỏi cách thức vừa bán hàng, sản xuất, đầu tư, mà còn phải vừa cùng "trình diễn" với ông Trump.

Trong chuyến công du ở Trung Đông gần đây, Tổng thống Donald Trump không chỉ đưa ra các thông điệp về chính trị, ông còn dẫn theo một "đoàn tùy tùng đặc biệt": những "ông trùm kinh doanh" hàng đầu nước Mỹ.

Từ vị CEO của Nvidia, các đại diện của ngành dầu khí, ngân hàng, cho đến các giám đốc điều hành bệnh viện và tập đoàn xa xỉ phẩm, tất cả đều có xuất hiện tại các điểm dừng chân của Trump như Saudi Arabia, Qatar và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE).

Họ đã cho hủy lịch làm việc, dời các cuộc họp hội đồng quản trị tại quê nhà để bay với chuyên cơ riêng theo sau chiếc Không lực Một chỉ để được mặt kịp thời, tạo dựng ra mối giao tiếp với ông chủ Tòa Bạch Ốc và góp phần quảng cáo hình ảnh mà ông này muốn xây dựng trong chuyến công du lớn đầu tiên kể từ khi trở lại chiếc ghế tổng thống.

Từ phòng họp đến "sân khấu chính trị"
Khi ông Trump đã "quen thuộc trở lại" với Phòng Bầu Dục, một buổi gặp mặt Tổng thống hoặc một chuyến công tác nước ngoài cùng với ông đã trở thành hoạt động quen thuộc tựa như lời phát biểu tại các hội nghị chuyên ngành đối với giới dứng đầu ngành kinh doanh ở Mỹ, theo AP cho biết.

Các "ông lớn" trong giới kinh doanh đang dành khá nhiều thời gian hơn bao giờ hết để lấy lòng chính quyền Trump, với kỳ vọng để nhận được các nới lỏng các quy định và miễn giảm mức thuế. Về phần mình, ông Trump sẵn sàng coi họ như những "diễn viên phụ" nhằm tô điểm cho hình ảnh của người đang chèo lái một nền kinh tế thịnh vượng, dù trên thực tế sự tăng trưởng đang có chiều hướng chậm lại.

Trong các cuộc trò chuyện riêng, nhiều CEO cho biết, họ cũng không ngờ mình đang dần dần trở thành những "thành viên không chính thức" trong những phái đoàn công du của ông Trump. Các chuyên cơ của họ luân phiên hạ cánh tại Saudi Arabia, Qatar và UAE đúng theo lộ trình của Tổng thống Mỹ đã đi.

Chủ tịch kiêm CEO Boeing Kelly Ortberg, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch kiêm CEO GE Aerospace Larry Culp tham dự một cuộc thảo luận bàn tròn tại Doha (Qatar) ngày 15/5. (Ảnh: Reuters)

Song, theo họ, họ không có sự lựa chọn nào khác ngoài việc phải bám sát Trump, đặc biệt khi vị tổng thống này sẵn sàng sử dụng chính sách áp đặt thuế má như công cụ đàm phán mạnh tay.

"Chúng tôi đang có một tổng thống trực tiếp đi chào bán hàng cho nước Mỹ", ông Trump phát biểu tại Abu Dhabi, khi đứng cạnh Giám đốc điều hành Bệnh viện Cleveland Clinic Foundation, ông Tomislav Mihaljevic, và không quên châm chọc người tiền nhiệm Joe Biden: "Bạn nghĩ Biden sẽ làm như thế này à? Tôi không nghĩ như vậy. Nhưng với tôi thì thấy việc đó rất quan trọng. Tôi phải làm người cổ vũ cho đất nước mình".

Trong chuyến công du đầu tiên đến Trung Đông của ông Trump, qua từng buổi họp báo, từng cuộc hội nghị kinh tế được các nước chủ nhà gấp rút tổ chức nhằm tạo dựng sân khấu để cho ông Trump phô diễn kỹ năng thương thuyết và hình ảnh "người bán hàng quốc gia".

Trong khi đó, các ông lớn kinh doanh ký kết biên bản ghi nhớ, quảng cáo sự hợp tác đầu tư như một phần của "màn trình diễn chính trị" này, đồng thời tận dụng cơ hội để mở rộng mạng lưới giao dịch và tìm kiếm cơ hội bảo vệ lợi ích.

Bắt tay có điều kiện

Trong gần 4 tháng tại nhiệm, vị tân Tổng thống Mỹ đã chứng minh rằng, trong thế giới của ông, những ai tỏ ra tuyệt đối trung thành và biết cách để làm hài lòng ông, sẽ được ưu ái, như Elon Musk với những màn quảng cáo Tesla công khai ngay tại Tòa Bạch Ốc.

Ngược lại, các tập đoàn "khó dạy bảo" như Amazon, các trường đại học và hãng luật lại trở thành mục tiêu công kích nặng nề trong các nhiệm kỳ của ông.

Dẫu vậy, việc dành nhiều thời gian bên cạnh tổng thống Mỹ cũng không phải là "kim bài miễn tử" trước cơn thịnh nộ của ông. Apple, Amazon, Walmart và nhiều tập đoàn khác dù đã công khai cam kết tạo thêm việc làm trong nước, vẫn bị ông Trump lớn tiếng chỉ trích đủ điều.

Điều này khiến cho nhiều người đã đặt câu hỏi rằng, liệu có phải những cam kết đó chỉ đang giúp quảng cáo, tô vẽ hình ảnh Tổng thống hơn là bảo vệ lợi ích của chính các tập doàn kinh doanh lớn này.

"Ông Trump luôn cần đến sự tán tụng. Việc các CEO đến gặp và nịnh nọt ông có thể bị xem là xu nịnh, nhưng lại thường đem về lợi ích thiết thực và được giới truyền thông thân chính phủ hậu thuẫn", giáo sư Jeffrey Sonnenfeld của Đại học Yale đưa ra nhận xét.

Không chỉ các công ty Mỹ, ngay cả công ty nổi tiếng của Pháp như LVMH, tập đoàn thương hiệu xa xỉ Tiffany & Co., cũng có tham dự một sự kiện tại Phòng Bầu dục vào tuần này để tranh thủ sự tiếp cận với ông Trump. Ông Trump đã vinh danh tập đoàn vì đã sáng chế ra "Huân chương Hi sinh" trao tặng gia đình ba sĩ quan cảnh sát đã thiệt mạng trong lúc thi hành công vụ tại Florida.

Alexandre Arnault, đại diện Tập đoàn LVMH đến tham dự một sự kiện tại Phòng Bầu dục . (Ảnh: Reuters).

Dù cổ phiếu LVMH bị sụt giảm trong năm nay do lo ngại mức thuế áp đặt có ảnh hưởng đến các mặt hàng xa xỉ như túi xách và rượu champagne, ông Trump vẫn dành lời khen nồng hậu khi gặp Alexandre Arnault, con trai tỷ phú Bernard Arnault, đại diện tập đoàn.
"Cảm ơn rất nhiều, Alexandre. Tôi trân trọng việc anh đã đến đây. Anh ấy đã bay từ Pháp sang", ông Trump có phát biểu.

Loay hoay tìm cách để tiếp cận
Không giống như thời chính phủ Biden, nơi mà các mối giao tiếp được thiết lập qua các nghi thức chính thống, với ông Trump, ngay cả các CEO lớn cũng không chắc biết rõ ai là người có ảnh hưởng thực sự với tổng thống. Nhiều người chọn tiếp cận Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent như một chiếc cầu nối, nhưng điều đó cũng không bảo đảm được sự bảo vệ tuyệt đối.

CEO Walmart Doug McMillon dù đã có cuộc gọi hẹn sẵn với ông Bessent vào ngày 17/5, vẫn bị ông Trump nêu đích danh để chỉ trích trên mạng xã hội, yêu cầu "hãy tự gánh phần chi phí tăng lên từ mức thuế áp đặt".

Câu chuyện của Amazon là ví dụ rõ ràng khác nữa. Người sáng lập Jeff Bezos đả từng dự lễ nhậm chức của ông Trump, nhưng vẫn bị gọi điện đến khi có thông tin Amazon cân nhắc cho hiển thị ra tác động của mức thuế của Trump lên giá bán sản phẩm để cạnh tranh với Temu và Shein. Dù kế hoạch này sau đó đã bị cho hủy bỏ, Bezos vẫn bị ông Trump gọi để có sự "trao đổi".

(Ảnh: Reuter).

Trong ngành xe hơi, các vị đứng đầu của hãng General Motors, Ford và Stellantis đã phải gặp trực tiếp ông Trump để trình bày các tác động tiêu cực từ chính sách thuế áp đặt. Dù được cho miễn trừ phần nào đối với các linh kiện chưa nằm trong thỏa thuận thương mại Mỹ-Mexico-Canada, ngành này vẫn bị ảnh hưởng do mức thuế 25% đánh vào thép và nhôm nhập cảng.

Ông Trump mô tả sự thay đổi này là "giải pháp tạm thời" nhằm giúp ngành kỹ nghệ xe chuyển mình, thúc đẩy việc sản xuất trong nước. "Chúng tôi chỉ muốn hỗ trợ họ trong giai đoạn chuyển tiếp ngắn này", ông Trump nói. "Chúng tôi không có ý định trừng phạt họ".

Hay đối với Apple, sau lời cam kết đầu tư 500 tỷ USD ở Mỹ, tập đoàn "táo khuyết" vẫn bị ông Trump nhắc nhở khi có kế hoạch di chuyển một phần sản xuất iPhone sang Ấn Độ.
"Tôi nói với Tim Cook rằng: 'Tôi đã đối xử rất tốt với ông. Giờ tôi nghe nói ông đang xây nhà máy khắp Ấn Độ. Tôi không thích điều đó'", ông Trump kể lại tại Qatar.

Một trong những người hiếm hoi đã có tác động được đến Trump lại không phải qua họp kín, mà là... trên truyền hình. Ngày 9/4, khi thị trường tài chính hoảng loạn vì các đòn áp đặt mức thuế mới, CEO JP Morgan Chase Jamie Dimon lên sóng Fox Business Network, khuyên Trump nên "hít thở sâu" và quay trở lại bàn đàm phán. Bất ngờ thay, Trump lại nghe theo.

Lời khuyên của ông Dimon đã nhanh chóng tạo hiệu ứng. Cùng ngày, ông Trump thông báo hạ mức thuế về 10% và cho biết sẽ mở đàm phán trong vòng 90 ngày.
"Tôi vừa xem Jamie Dimon nói chuyện trên chương trình của Maria Bartiromo sáng nay, và ông ấy nói rất hay", ông Trump kể lại.