Ṭa án Tối cao Mỹ không cho phép chính quyền ông Trump dừng giải ngân khoản thanh toán của USAID cho các tổ chức viện trợ nước ngoài.
Với 5 trên 9 phiếu thuận, Ṭa án Tối cao Mỹ ngày 5/3 đồng ư duy tŕ phán quyết của thẩm phán ṭa án liên bang Amir Ali ở thủ đô Washington, trong đó yêu cầu chính quyền Tổng thống Donald Trump nhanh chóng thanh toán những hợp đồng đă hoàn thành cho các nhà thầu và bên nhận tài trợ từ Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID).
Tuy nhiên, ṭa án không nêu rơ thời hạn số tiền này phải được giải ngân. Phán quyết của ṭa lưu ư rằng do thời hạn giải ngân theo lệnh của ṭa án ở Washington đă qua, các ṭa án cấp thấp hơn nên "làm rơ những nghĩa vụ mà chính phủ phải thực hiện để đảm bảo tuân thủ phán quyết".
Phán quyết vấp phản đối gay gắt từ bốn thẩm phán bảo thủ Ṭa án Tối cáo. Thẩm phán Samuel Alito tự hỏi liệu có thể cho phép một thẩm phán liên bang có quyền buộc chính phủ Mỹ phải chi 2 tỷ USD tiền thuế của người dân cho các khoản viện trợ nước ngoài hay không.
"Câu trả lời chắc chắn là không, nhưng đa số thành viên ṭa án này dường như nghĩ khác. Tôi rất sửng sốt", ông nói.

Người biểu t́nh ủng hộ USAID tại Washington ngày 3/2. Ảnh: Reuters
Thẩm phán Ali ngày 13/2 yêu cầu chính quyền ông Trump giải ngân khoản tiền gần 2 tỷ USD muộn nhất ngày 26/2 cho các khoản thanh toán của USAID. Tuy nhiên, quyền tổng cố vấn pháp lư Sarah Harris của ông Trump trong hồ sơ gửi Ṭa án Tối cao ngày 3/3 cho rằng cần chặn lệnh của thẩm phán Ali. Harris lập luận phán quyết của thẩm phán cho thấy bên tư pháp đang vượt thẩm quyền và khiến chính quyền có quá ít thời gian để xem xét kỹ lưỡng các khoản thanh toán.
Tổng thống Mỹ ngày 24/1 thông báo đ́nh chỉ hầu hết viện trợ nước ngoài. Ông giải thích rằng chính quyền muốn xem xét lại chi tiêu để đảm bảo nguồn tiền được phân phối phù hợp với chính sách "Nước Mỹ trên hết".
Chính quyền Trump chưa b́nh luận về phán quyết của Ṭa án Tối cao.
USAID được thành lập năm 1961 theo Đạo luật Viện trợ nước ngoài được quốc hội Mỹ thông qua và có ngân sách gần 43 tỷ USD. Đây là cơ quan độc lập, cung cấp hỗ trợ cho các nước có tầm quan trọng chiến lược, các quốc gia đối mặt nguy cơ xung đột, cũng như viện trợ xóa đói giảm nghèo, bệnh tật và đáp ứng các nhu cầu nhân đạo khác. USAID cũng giúp các nước đang phát triển tăng trưởng kinh tế và có đủ năng lực tham gia thương mại thế giới.
USAID đă lọt vào tầm ngắm của Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE) do tỷ phú Elon Musk lănh đạo. Ông Musk tháng trước mô tả USAID là "tổ chức tội phạm", cáo buộc cơ quan này tham gia các hoạt động bất chính và đang tiến hành các động thái quyết liệt để tinh giản nhân sự cũng như ngân sách.
VietBF@sưu tập