Thực phẩm, nhiên liệu, ôtô, đồ điện tử là những mặt hàng sẽ đắt đỏ hơn v́ lệnh áp thuế của ông Trump với Canada, Mexico và Trung Quốc, theo CNN.
Tổng thống Donald Trump hôm 1/2 kư lệnh áp thuế lên hàng hóa Mexico, Canada và Trung Quốc. Theo đó, năng lượng nhập khẩu từ Canada sẽ bị áp thuế 10%, trong khi mặt hàng này từ Mexico vẫn chịu thuế 25%. Các mặt hàng khác từ Mexico và Canada chịu mức thuế 25% và toàn bộ hàng Trung Quốc bị áp thêm 10%.
Thuế quan mới có hiệu lực từ 4/2, theo ông Trump, sẽ giúp tăng thu ngân sách Mỹ, cân bằng thương mại và đưa các quốc gia vào bàn đàm phán. Tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế cảnh báo rằng nó tác động tiêu cực đến doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ. Nhiều người trong số này vẫn đang phải chật vật với t́nh trạng lạm phát tăng mạnh vài năm gần đây.
Theo CNN, khoảng một phần ba hàng hóa Mỹ được nhập khẩu từ Canada, Mexico và Trung Quốc. Chúng đều là những mặt hàng phổ biến, quan trọng với người tiêu dùng, như trái cây, rau quả, thịt, xăng, ôtô, đồ điện tử, quần áo, đồ uống có cồn.
Với thực phẩm, Mexico là nhà cung cấp trái cây và rau quả lớn nhất cho Mỹ. C̣n Canada đứng đầu về xuất khẩu ngũ cốc, gia súc, gia cầm, thịt vào nền kinh tế lớn nhất thế giới. V́ vậy, các sản phẩm nông nghiệp từ hai quốc gia trên có thể đắt hơn với người Mỹ trong bối cảnh ngành bán lẻ có biên lợi nhuận mỏng hơn các lĩnh vực khác. Do ít dư địa để chống đỡ với thuế quan, các cửa hàng bán lẻ nhiều khả năng điều chỉnh giá bán và người tiêu dùng phải gánh chịu.
Mỹ thường xuất khẩu nông sản nhiều hơn nhập khẩu, nhưng giá trị mua hàng đă tăng nhanh hơn bán trong thập kỷ qua, theo thống kê của Bộ Nông nghiệp Mỹ. Cùng với đó, biến đổi khí hậu đă khiến nước này tăng phụ thuộc vào các thị trường như Mexico - nơi có điều kiện trồng trọt thuận lợi hơn. Năm ngoái, Washington nhập 46 tỷ USD sản phẩm nông nghiệp từ Mexico, trong đó 9 tỷ USD trái cây và 8,3 tỷ USD rau xanh.
Bơ và chuối từ Mexico trong một cửa hàng tạp hóa tại San Francisco, Mỹ, ngày 30/1. Ảnh: Bloomberg
Nhiên liệu và năng lượng cũng có nguy cơ tăng giá sắp tới. Năm ngoái, Mỹ nhập 97 tỷ USD dầu, khí đốt từ Canada. Đây cũng là mặt hàng xuất khẩu hàng đầu từ quốc gia láng giềng này sang Mỹ. Dữ liệu từ Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (IEA) cũng cho thấy nước này phụ thuộc nhiều hơn vào dầu mỏ Canada kể từ khi đường ống Trans Mountain - hệ thống dài 1.151 km vận chuyển khoảng 890.000 thùng dầu một ngày, từ Alberta đến bờ biển British Columbia (Canada) - được nâng cấp.
Mỹ áp thuế 25% với hầu hết các sản phẩm từ Canada nhưng riêng năng lượng chịu mức 10%. Theo ông Tom Kloza, Giám đốc phân tích năng lượng toàn cầu OPIS, điều này sẽ hạn chế tác động tới giá nhiên liệu. Đồng thời, giá xăng tại Mỹ thường thấp nhất năm vào tháng 2 do sức cầu yếu. Bởi vậy, ông cho rằng thuế quan sẽ làm giá xăng tăng, nhưng mức độ ảnh hưởng lớn đến mặt hàng này vào mùa hè. Vùng Trung Tây có khả năng bị tác động mạnh hơn các khu vực khác.
Theo Bộ Thương mại Mỹ, giá trị ôtô nước này nhập từ Mexico trong 11 tháng năm ngoái là 87 tỷ USD và 64 tỷ USD phụ tùng linh kiện xe. Ôtô cũng là mặt hàng lớn thứ hai mà Mỹ nhập từ Canada, khoảng 34 tỷ USD. Bởi vậy, Mary Lovely, thành viên cấp cao tại Viện Kinh tế quốc tế Peterson nói rằng ngành ôtô có thể sẽ "phát điên" về mức thuế quan mới.
Để giữ chi phí sản xuất ở mức thấp, các hăng xe đă chuyển phần lớn hoạt động sản xuất sang Mexico những năm gần đây, nơi có lợi thế về giá nhân công rẻ. Tuy nhiên, với mức thuế 25%, nỗ lực giảm chi phí của các nhà sản xuất bị xóa bỏ, theo bà Mary Lovely. Các hăng xe cũng khó chuyển nhà máy đi nơi khác v́ đă đầu tư lớn và không dễ t́m được tất cả nguyên liệu thô để chế tạo ôtô, linh kiện từ những nơi khác.
Dù không c̣n là nền kinh tế tập trung vào sản xuất, Mỹ vẫn tiêu thụ hàng chục triệu tấn thép mỗi năm để phục vụ cho các ngành công nghiệp như ôtô, dầu, xây dựng và cơ sở hạ tầng. Canada và Mexico đóng vai tṛ là nhà xuất khẩu thép lớn nhất và thứ ba vào nước này.
Trong nhiệm kỳ Tổng thống đầu tiên, ông Trump đă áp thuế 25% với thép nhập khẩu từ hầu hết quốc gia. Thế nhưng, Canada và Mexico được miễn khoản thuế này theo các thỏa thuận thương mại tự do với Washington.
Canada hiện chiếm gần một phần tư lượng thép nhập khẩu của các doanh nghiệp Mỹ, c̣n Mexico khoảng 12%.
Bia và rượu có thể ít chịu ảnh hưởng bởi suy thoái kinh tế, nhưng theo CNN, các mặt hàng này chắc chắn không chống được mức thuế mới. Một số loại đồ uống người Mỹ ưa chuộng như rượu tequila sản xuất tại Mexico và Modelo - hăng bia số 1 quốc gia này có thể bị tác động mạnh bởi thuế.
Chi phí của Constellation Brands - công ty nhập khẩu bia Modelo và Corona, rượu tequila Casa Noble từ Mexico nguy cơ tăng 16% theo mức thuế mà Tổng thống Mỹ vừa đưa ra. Họ ước tính phải tăng giá khoảng 4,5%.
Năm 2023, Mỹ nhập khẩu 5,69 tỷ USD bia và 4,81 tỷ USD rượu từ Mexico. Hai mặt hàng này đứng 10 trong danh sách xuất khẩu từ Mexico sang Mỹ năm ngoái, tăng trên 125% so với năm 2017.
Các vật liệu gỗ để xây nhà và nội thất từ Canada cũng có nguy cơ tăng giá. Gỗ mềm (từ các loại cây như thông và cây lá kim khác) được ưu chuộng v́ trọng lượng nhẹ, khả năng gia công linh hoạt. Bởi vậy, nó đóng vai tṛ quan trọng trong ngành xây dựng ở Mỹ. Hàng năm, khoảng 30% lượng gỗ Mỹ sử dụng đến từ Canada.
Các nhà kinh tế, nhà xây dựng cảnh báo rằng thuế quan với gỗ từ Canada có thể làm trầm trọng hơn cuộc khủng hoảng với khả năng chi trả hạn hẹp cho nhà ở của người Mỹ. "Thuế với gỗ hay bất kỳ mặt hàng nhập khẩu nào khác đều tác động đến chuỗi cung ứng. Kinh nghiệm trong quá khứ cho thấy thuế quan với gỗ được trả bởi những người mua nhà mới", Nick Erickson, Giám đốc cao cấp về chính sách nhà ở tại Housing First Minnesota nói.
Với hàng Trung Quốc, đồ điện tử như smartphone, tivi, laptop, máy chơi game, màn h́nh và linh kiện của nhóm này là một trong những mặt hàng mà Mỹ nhập khẩu hàng đầu từ nước này năm 2024.
Trung Quốc cũng là nhà cung cấp chính thiết bị gia dụng cho Mỹ. Theo CNN, những mặt hàng trên cùng với đồ chơi, giày dép rất dễ bị ảnh hưởng bởi các mối đe dọa về thuế quan của Trump.
Footwear Distributors & Retailers of America - nhóm đại diện cho Nike, Steve Madden, Cole Haan và các thương hiệu giày dép khác thông báo khoảng 99% giày được bán tại Mỹ là hàng nhập khẩu. Tổ chức này cũng cho biết hơn một nửa số giày ở Mỹ được sản xuất tại Trung Quốc.
Ngoài ra, Mỹ cũng phụ thuộc vào Trung Quốc với các mặt hàng đồ chơi và thiết bị thể thao như bóng bầu dục, bóng đá, bóng chày với lượng nhập khẩu khoảng 75%.
VietBF@sưu tập
