Phát biểu trước Vua Jordan tại Pḥng Bầu dục, Tổng thống Trump nhấn mạnh rằng Mỹ có thẩm quyền "chiếm" Gaza và các quốc gia khác trong khu vực sẽ tiếp nhận những người Palestine hiện đang sống ở đó.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) hội đàm với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại Washington DC., ngày 4/2/2025.
Những phát biểu của nhà lănh đạo Mỹ được đưa ra trong một cuộc họp với Vua Abdullah II của Jordan, người đă từ chối trả lời khi được các phóng viên hỏi về ư tưởng này và cho biết hai quốc gia nên tham khảo ư kiến của các quốc gia Arab khác, bao gồm cả Ai Cập.
Theo tờ New York Times, ngày 11/2 (theo giờ địa phương), Tổng thống Trump nhấn mạnh rằng Mỹ có thẩm quyền "chiếm" Gaza và các quốc gia khác trong khu vực sẽ tiếp nhận những người Palestine hiện đang sống ở đó. Phát biểu này được đưa ra khi ông đang ngồi cạnh Vua Jordan tại Pḥng Bầu dục của Nhà Trắng.
"Chúng tôi sẽ có Gaza", ông Trump nói, “Đây là một khu vực bị chiến tranh tàn phá. Chúng tôi sẽ tiếp quản nó. Chúng tôi sẽ giữ nó. Chúng tôi sẽ trân trọng nó.”
Phát biểu của ông Trump - đưa ra trong một cuộc họp báo bất ngờ với các phóng viên trước khi bắt đầu cuộc gặp song phương giữa hai nhà lănh đạo Mỹ và Jordan – được cho là một h́nh thức gây áp lực mới đối với Vua Abdullah II. Trước đó, Nhà vua đă ca ngợi ông Trump như là một lực lượng v́ ḥa b́nh trong khu vực, trong khi tránh b́nh luận về đề xuất tiếp quản Gaza mà Tổng thống Mỹ đưa ra và “gây băo” dư luận thế giới trong những tuần qua.
Cuộc gặp của họ, cùng với sự tham gia của Thái tử Hussein, diễn ra một tuần sau khi ông Trump tuyên bố rằng ông muốn Mỹ giành quyền kiểm soát Gaza và muốn Jordan và Ai Cập tái định cư khoảng hai triệu người Palestine sẽ phải di dời khỏi dải đất này.
Ư tưởng được ông Trump công bố trong cuộc họp báo vào tuần trước với Thủ tướng Israel Netanyahu đă lập tức bị cả Jordan và Ai Cập bác bỏ.
Nhưng trong ngày 11/2, Vua Abdullah đă phần lớn từ chối khi được các phóng viên hỏi về viễn cảnh di dời người dân Gaza bằng vũ lực để Mỹ tiếp quản lănh thổ này.
Thay v́ phản đối đề xuất của ông Trump, Vua Abdullah đă có những phát ngôn nhẹ nhàng hơn khi cho biết hai quốc gia nên tham khảo ư kiến của các quốc gia Arab khác, bao gồm cả Ai Cập.
"Tôi nghĩ vấn đề là làm thế nào để chúng ta thực hiện điều này theo cách có lợi cho tất cả mọi người", Vua Abdullah nói. "Rơ ràng là chúng ta phải xem xét lợi ích tốt nhất của Mỹ, của người dân trong khu vực, đặc biệt là người dân Jordan của tôi".
Cuộc gặp giữa Tổng thống Trump với Vua Abdullah không chỉ là thời điểm then chốt đối với một đồng minh quan trọng của Mỹ ở Trung Đông mà c̣n rộng hơn đối với tương lai của Gaza và khoảng hai triệu người Palestine coi nơi này là quê hương.
Các cuộc đàm phán diễn ra khi thỏa thuận ngừng bắn trong cuộc chiến ở Dải Gaza có nguy cơ bị phá vỡ. Ông Netanyahu đă cảnh báo Hamas vào ngày 11/2 rằng nếu các con tin không được thả vào buổi trưa ngày 15/2, th́ quân đội Israel sẽ tiếp tục "chiến đấu dữ dội". Tuyên bố của Thủ tướng Israel nhắc lại tối hậu thư mà ông Trump đưa ra vào tối 10/2 và một lần nữa vào ngày 11/2, rằng Hamas sẽ cần phải thả tất cả các con tin c̣n lại vào trưa 15/2.
"Hoặc là họ phải thả họ ra lúc 12 giờ trưa ngày thứ bảy (15/2) nếu không mọi thỏa thuận đều bị hủy bỏ", ông Trump nói.
Trong khi đó, Hamas đă cáo buộc Israel phá bỏ lời hứa gửi hàng trăm ngh́n lều trại vào Gaza - một tuyên bố mà ba quan chức Israel và hai nhà ḥa giải cho biết là chính xác. Tuy nhiên, đơn vị quân đội Israel giám sát việc cung cấp viện trợ lại nói rằng những tuyên bố của Hamas "hoàn toàn là cáo buộc sai sự thật".
Trong những ngày gần đây, Tổng thống Trump đă xoáy vào đề xuất táo bạo của ḿnh là tái định cư vĩnh viễn hầu hết người Palestine đến Jordan và Ai Cập, trong khi Mỹ sẽ được Israel trao quyền kiểm soát vùng lănh thổ này và sau đó tái phát triển nó thành một trung tâm việc làm và du lịch. Theo nhiều nguồn tin đă nói chuyện với ông Trump, nhà lănh đạo Mỹ đă nói riêng về ư tưởng Mỹ sẽ kiểm soát Gaza chỉ trong vài tuần.
Các quan chức ở cả Jordan và Ai Cập đều bác bỏ việc cưỡng bức di dời người dân Gaza - hành động mà các học giả cho rằng sẽ vi phạm luật pháp quốc tế và là hành vi thanh trừng sắc tộc. Tuy nhiên, ông Trump đă gia tăng áp lực lên Ai Cập và Jordan vào đêm trước chuyến thăm của Vua Abdullah khi ông tuyên bố có thể cắt viện trợ cho Jordan nếu nước này không chịu tiếp nhận người Palestine.
Viện trợ của Mỹ cho Jordan, bao gồm cả viện trợ quân sự, hiện đang bị đóng băng như một phần trong lệnh ngừng viện trợ nước ngoài trên toàn cầu của ông Trump. Tuy nhiên, Vua Abdullah hiện phải đối mặt với nhiệm vụ khó khăn là cố gắng bảo vệ hơn 1,5 tỷ USD viện trợ mà Jordan nhận được từ Mỹ, trong khi cũng đồng thời phải cố gắng thuyết phục ông Trump rút lại yêu cầu di dời hàng loạt người Palestine tới quốc gia của ông.
Hơn một nửa trong số 12 triệu thần dân của Vua Abdullah là người gốc Palestine. Jordan hiện cũng là nơi sinh sống của khoảng 700.000 người tị nạn, phần lớn là người Syria chạy trốn khỏi cuộc nội chiến ở quốc gia này. Các nhà phân tích cho biết chế độ quân chủ Jordan lo ngại rằng việc tiếp nhận thêm khoảng 2 triệu người tị nạn nữa có thể làm gia tăng căng thẳng giữa công dân gốc Palestine và những người không phải gốc Palestine.
Tuần trước, quốc hội Jordan đă đưa ra một dự luật cấm tái định cư người Palestine tại quốc gia này.
"Trong chuyến thăm của ḿnh, Vua Abdullah có thể sẽ cảnh báo ông Trump rằng ư tưởng tái định cư [người Palestine] của ông sẽ làm mất ổn định Trung Đông, gây nguy hiểm cho ḥa b́nh của Jordan trước Israel và thậm chí đe dọa sự ổn định của vương quốc", Ahmad Sharawi, một nhà phân tích tại Quỹ Bảo vệ các nền dân chủ (FDD), cho biết.
Vua Abdullah có thể cố gắng thuyết phục ông Trump rằng ư tưởng di dời người Palestine khỏi Gaza sẽ làm phức tạp thêm những nỗ lực rộng lớn hơn của chính quyền ông nhằm đưa Saudi Arabia tham gia Hiệp định Abraham năm 2020 - hiệp định thiết lập quan hệ chính thức giữa Israel và bốn quốc gia Arab.
VietBF@sưu tập
