ĐÀ NẴNG, Việt Nam
Các đập thủy điện đang hối hả cho xả lũ v́
"mưa lớn chưa từng có xảy ra" làm cho nhiều khu vực các tỉnh thành miền Trung như Thừa Thiên-Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam ch́m sâutrong biển nước.
Nhiều trang báo tại Việt Nam có đưa tin vào ngày thứ Hai 27 tháng Mười kèm theo các h́nh ảnh dẫn chứng khổ nạn của người dân địa phương đang phải chịu đựng
"nhân tai" phối hợp với thiên tai, gây ra thiệt hại rất nghiêm trọng về người và tài sản.
Trung tâm thành phố Huế đang bị ngập sâu. (Ảnh: Đức Hiếu/VNExpress)
Các nguồn tin cho hay ngày 26 tháng Mười, cơn mưa tầm tă trên diện rộng hai ngày vừa qua trên các khu vực từ Quảng Trị đến Quảng Ngăi. Thật ra trong mấy ngày trước đó, mưa lũ đă ập xuống khu vực này từ hậu quả của cơn băo số 12, tên quốc tế là
Fengshen. Băo này khi đi vào gần đến đất liền miền Trung Việt Nam th́ đă suy yếu trở thành áp thấp nhiệt đới với cơn mưa liên tục đổ xuống như trút nước.
Theo thói quen chống chọi băo lũ hàng năm, các đập thủy điện ở khu vực từ Quảng Trị đến Quảng Ngăi cũng đều cho mở các cửa xả bớt nước để tránh bị vỡ đập, giống như các khu vực khác tại các tỉnh miền núi phía Bắc. Do vậy, các khu vực thuộc hạ du, gồm cả các thành phố lớn như Huế và Đà Nẵng đều đă biến thành biển nước. Một số cư dân Huế nói rằng do lũ về nhanh quá nên họ đă không kịp trở tay.
"Lũ đặc biệt lớn trên sông Hương và sông Bồ (Huế) đang lên rất nhanh, có nơi vượt hơn mức lịch sử. Hệ thống sông Vu Gia–Thu Bồn (Đà Nẵng) cũng đang trong giai đoạn lũ lớn; từ Quảng Trị đến Quảng Ngăi cũng đang đón đợt lũ mới", theo báo Pháp Luật có tường thuật lại.
Trên hệ thống các sông Hương, sông Bồ ở thượng nguồn của thành phố Huế, hệ thống hai sông Vu Gia và Thu Bồn ở thượng nguồn Đà Nẵng, các đập thủy điện khi hối hả cho xả lũ th́ phía hạ du đă trở thành biển nước mênh mông không thể tránh khỏi. Hiện người ta c̣n lo chống chọi với cơn đại hồng thủy nên chưa thấy có báo cáo nào về số thiệt hại ở người và tài sản, chỉ biết có thể sẽ không phải là nhỏ.
Lũ ở sông Hương tại Dă Viên đă lên đến 4,59 mét, vượt mức báo động cấp 3 gần 2 mét, khiến cho nhiều con đường ở thành phố Huế bị ngập lụt nặng. (Ảnh: Quang Nhật/Người Lao Động)
Lũ đang bủa vây tứ bề
Theo báo Tuổi Trẻ hôm 27 tháng Mười, Huế, Đà Nẵng, Quảng Ngăi, mưa to, lũ các sông lên nhanh, khiến cho 88 xă, phường, có nguy cơ bị ngập sâu khiến cho đường sắt, đường bộ đi qua thành phố Huế bị tê liệt hoàn toàn. Người dân muốn di chuyển phải đi bằng thuyền hoặc lội nước.
Bên cạnh đó, hàng trăm ngàn học sinh ở Huế, Đà Nẵng, Quảng Trị, Quảng Ngăi đă phải nghỉ học trong nhiều ngày v́ lũ đă vượt quá mức lịch sử.
Tại Huế, mưa lớn hơn 800 mm, nước lũ về nhanh khiến cho nhiều khu dân cư ở ven sông Hương, Như Ư, Đông Ba và các tuyến đường trung tâm thành phố Huế bị ngập, nơi sâu nhất có đến hơn 1 mét.
Từ tối 26 tháng Mười, khu vực Đập Đá nằm giữa sông Hương và Như Ư nước dâng cao 0.7 mét, tràn vào nhà dân hai bên sông. Nhiều con đường chính bị ngập sâu trong nước như Hoàng Lanh, Vũ Thắng, Trường Chinh, Bạch Đằng… có nước chảy xiết đă buộc chính quyền địa phương phải cho giăng dây, đặt rào chắn ngăn không cho người dân qua lại từ trưa cùng ngày.
Thậm chí, lũ trên sông Tả Trạch dâng cao, cuốn sập cầu Le No ở xă Khe Tre, chia cắt hàng ngàn gia đ́nh, buộc Ban Chỉ Huy Pḥng Thủ Dân Sự Huế phải kích hoạt hệ thống c̣i hú báo động thiên tai.
Trong khi đó, ở bờ Bắc sông Hương, Lũ trên sông Hương đă vượt quá mức báo động cấp 3 và đang tiếp tục lên. Nhiều di tích Huế nằm ven con sông này đang bị ngập lụt, chẳng hạn như Nghinh Lương Đ́nh, cầu Cửa Ngăn (cửa Thể Nhân Môn) đường dẫn vào Đại Nội Huế, hay như khu vực cổng Ngọ Môn…
Tương tự, theo báo VNExpress, tối hôm 26 tháng Mười, nước lũ tại phường Hội An, Đà Nẵng, dâng nhanh. Đến khoảng 0 giờ rạng sáng 27 tháng Mười, th́ nước đă tràn lên đường Bạch Đằng 1 mét, lan sang đường Nguyễn Phúc Chu bên kia sông Hoài, buộc các hàng quán phải đóng cửa, cho tắt điện.
Người dân phố cổ đă quen chạy lũ nên nhiều nhà dân và hộ kinh doanh chủ động di chuyển đồ đạc lên cao từ lúc trưa cùng ngày.
Tuy nhiên, đến sáng 27 tháng Mười, nhiều con đường huyết mạch trong khu phố cổ Hội An như Bạch Đằng, Nguyễn Thái Học, Công Nữ Ngọc Hoa… đạ bị ngập sâu từ 1-1.5 mét.
Ngoài trung tâm phố cổ, các khu vực vùng ven như chợ cá Thanh Hà và làng gốm Thanh Hà, phường Hội An Tây, cũng bị nước lũ chia cắt hoàn toàn.
Chính quyền phường Hội An đă khuyến cáo người dân nên hạn chế đi lại trên các đoạn đường ngập sâu để pḥng tránh tai nạn bị chết đuối.
Tại tỉnh Quảng Ngăi, mưa lớn trong hai ngày 26 và 27 tháng Mười, đă khiến cho toàn tỉnh có 30 vị trí bị sạt lở nặng do mưa lũ.
Theo đó, hàng loạt cây cầu nhỏ và cầu tràn bên sông Rin, sông Trà Bồng, sông Vệ, Trà Khúc đă bị nước lũ tràn qua. Trong đó, chỉ riêng xă Sơn Hạ có 7 điểm bị ngập, khiến hàng trăm gia đ́nh bị chia cắt.
Ngoài cầu Sông Rin cũ ở xă Sơn Hà ngập 0.7 mét, nhiều khu vực giáp ranh miền núi và đồng bằng Quảng Ngăi cũng ngập nặng. Chẳng hạn, cầu tràn Thạch Nham ngập hơn 1.6 mét, cầu máng Hành Minh-Hành Nhân ngập 0.5 mét, lực lượng hữu trách phải chốt chặn, hướng dẫn giao thông.
Phố cổ Hội An, Đà Nẵng, bị ngập do lũ sáng hôm 27 tháng Mười. (Ảnh: Trung Đào/VNExpress)
Hậu quả từ ḷng tham cho xây đập thủy điện
Nhà cầm quyền Việt Nam đă tham lam khi cho xây dựng các đập thủy điện tràn lan trên các sông lớn đă đành, mà các phụ lưu của chúng cũng đều bị khai thác thủy điện với những cái đập nhỏ bé, dù khả năng chỉ cung cấp từ 2 MW trở lên. Do quá nhỏ nên không có khả năng để cắt lũ hay điều tiết lũ, mà chỉ xả lũ ngay khi ở
"trên mức báo động" hầu tránh bị vỡ đập.
Báo Vietnamnet có cho biết, khi mưa lớn, nước đổ về hồ chứa tăng lên quá nhanh, các đập thủy điện Tả Trạch, Sông Tranh, Trà My, Đắk Mi, Trà Đơn, Sông Bung, A Vương… phải cho
"xả tràn để bảo đảm giữ an toàn cho công tŕnh".
Hệ thống thủy điện nếu tránh được cảnh bị vỡ đập th́ phố xá, nhà cửa, ruộng vườn các khu vực hạ du sẽ lănh hết các hậu quả bị ngập lụt.
Băo số 10 (Bualoi) trước đây đă làm cho 51 người bị chết và hơn 600 triệu USD tiền thiệt hại ở các tỉnh miền núi phía Bắc và Bắc miền Trung với khoảng 350 nhà sập hay bị lũ cuốn trôi trong khi 170,000 nhà khác bị hư hỏng nặng. C̣n cơn băo số 11 cũng làm cho ít nhất 13 người bị chết, chưa kể các thiệt hại tài sản ở một số tỉnh miền núi phía Bắc.
Tất cả đều từ hậu quả của
"nhân tai" phối hợp với thiên tai gây ra. Gần chục năm trước đây, người ta thấy một số lời kêu gọi cho dẹp bỏ các thủy điện quá nhỏ v́ những thiệt hại do chúng gây ra quá lớn trong khi lợi ích về điện năng đem lại thật quá nhỏ. Nhưng những lời kêu gọi đó đều bị gác bỏ ngoài tai. Trong khi đó, tuy là kẻ gây thiệt hại người và tài sản nhưng dân lại phải chịu đựng hậu quả chứ không phải thủ phạm là
"nhân tai".
Cảnh cho xả lủ ở đập thủy điện
Hệ thống sông Vu Gia-Thu Bồn ở Quảng Nam dài khoảng 200 km phải gồng gánh hơn 60 đập thủy điện lớn nhỏ. Dân chúng khu vực này từng bị thiệt hại nặng nề v́ các đập thủy điện cho xả lũ suốt bao năm qua cho cả người lẫn tài sản.
Theo dự báo của Đài Khí Tượng Thủy Văn Trung Bộ, do tác động của không khí lạnh, dải hội tụ nhiệt đới và gió Đông, từ tối 26 đến 29 tháng Mười, từ Huế đến Quảng Ngăi tiếp tục có số lượng mưa rất to, có nơi sẽ vượt 500-600 mm.
Các sông ở khu vực này sẽ xuất hiện một đợt lũ, đỉnh lũ có thể lên trên mức báo động cấp 3, sẽ lập mốc lịch sử đỉnh lũ mới.
