Một chuyên gia phân tích về thời sự quốc tế có tiết lộ với báo
Business Insider rằng Chủ tịch TQ Tập Cận Bình đã tìm cách kết nối với một đồng minh thân cận của Tổng thống Nga Vladimir Putin trong một
"kế hoạch dự phòng" Putin có thể bị lật đổ trong một cuộc đảo chính quân sự hoặc sẽ tử vong do sức khỏe sa sút, yếu kém.
Ngay trước khi Putin xua quân qua xâm lược Ukraine ngày 24/2/2022, hai người chóp bu Nga và TQ đã cam kết duy trì một tình hữu nghị và hợp tác
"không có giới hạn", coi nhau là những đồng minh thân thiết nhất trong cuộc chiến lâu dài để xóa bỏ sự thống trị thế giới của người Mỹ.
Nhưng giới phân tích chính trị có nhận định rằng, ông Tập không tin rằng sự hợp tác không giới hạn đó có thể bền vững lâu, nhất là khi có nhiều tin đồn về ông Putin sắp bị đảo chính hoặc bị chết do bệnh tật đang lan rộng trong xã hội Nga. Một chuyên gia phân tích cho rằng, ông Tập đang tìm cách thắt chặt mối liên hệ với những người có khả năng thay ông Putin để lãnh đạo nước Nga.
Theo ông Anders Åslund, kinh tế gia và chuyên gia nghiên cứu cao cấp của
Hội Đồng Đại Tây Dương (Atlantic Council), ông Tập dường như đang cố lôi kéo ông Mikhail Mishutin, đương kim thủ tướng Nga và có nhiều dấu hiệu cho thấy ra như vậy.
Trong chuyến thăm Moscow hồi tháng Tư vừa qua, ông Tập đã có cuộc họp trực tiếp một đối một với ông Mishutin, một điều hiếm khi xảy ra.
Sang tháng Năm, tân Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường (Li Qiang) đã mời ông Mishutin thăm Bắc Kinh và đón tiếp ông này một cách long trọng tại Đại sảnh đường Nhân dân ở Bắc Kinh theo nghi thức đón nguyên thủ quốc gia, vượt xa các thủ tục lễ tân thông thường của Nga và TQ.
"Tại sao người được mời là Mishutin chứ không phải là Putin?", ông Åslund đặt câu hỏi và cho biết, Putin đã tỏ vẻ không hài lòng và phê phán sự vắng mặt của Mishutin trong các cuộc họp Hội đồng An ninh quốc gia Nga mà ông Thủ tướng là thành viên thường trực.
"Có lẽ đây là bằng chứng rõ nhất cho thấy TQ đang bỏ qua Putin và tìm kiếm một mối liên hệ thay thế ở Nga", ông Åslund nhận xét.
Tuy vậy, Mishutin không phải là một cái tên thường được nhắc tới trong các cuộc bàn luận về người có khả năng thay thế Putin. Xuất thân là một viên chức ngành thuế vụ, ông ta có tiếng là một nhà quản trị điều hành có năng lực, Theo hãng truyền thông độc lập
Meduza của Nga, Mishutin
“không có đóng một vai trò nào" trong việc thực hiện cuộc xâm lược Ukraine của Putin.
Thủ tướng Nga Mikhail Mishutin (phải) cùng với tân Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường duyệt đội danh dự trong nghi lễ trọng thị khi ông Mishutin thăm Bắc Kinh hôm 24/5/2023 vừa qua. Có giới quan sát viên cho rằng TQ đang cố kết nối với Mishutin vì đó có thể là người sớm thay thế Putin trong thời gian sắp tới.( Ảnh: Thomas Peter-Pool/Getty Images)
Trái với nhận định của ông Åslund, có những nguồn tin trong nội bộ từ Điện Kremlin nói rằng, Putin đã chuẩn bị người thay thế mình là
Nikolai Patrushev, 72 tuổi, một sĩ quan an ninh tình báo khét tiếng nặng đầu óc dân tộc chủ nghĩa, cùng trưởng thành với Putin trong cơ quan tình báo Liên Xô KGB. Ông này là Thư ký Hội đồng An ninh Nga từ năm 2008 và trước đó là Giám đốc Sở An ninh Liên bang Nga từ năm 1999 đến năm 2008. Cùng với cựu Tổng thống Dmitry Medvedev, Patrushev được coi là
"kẻ diều hâu cứng rắn nhất của Nga trong các vấn đề đối ngoại với Mỹ và phương Tây".
Trong thế giới khép kín của giới chính trị gia Nga và TQ, hiếm khi có thông tin nào đáng tin cậy về suy nghĩ của các người chóp bu, cho nên giới phân tích gia phải dựa vào những
"dấu hiệu có nhiều ẩn ý và các mẩu tin lượm lặt rải rác trên truyền thông để tìm hiểu những động lực ngầm đang diễn ra trong vòng bí mật".
Một ví dụ, trong thời đại dịch Covid, ông Putin thường ngồi ở đầu một chiếc bàn rất dài để tiếp các viên chức thân cận, người ta cho đây đó là dấu hiệu chứng hoang tưởng của Putin nặng đến mức ông ta muốn tự cô lập bản thân, để tránh tiếp xúc với người mang virus hoặc để tránh những tác động bất lợi cho thân thể ông.
Ở Bắc Kinh cũng vậy, các phân tích gia chính trị đọc giữa các dòng chữ để tìm dấu hiệu cho thấy có sự căng thẳng ngấm ngầm trong mối giao du giữa Putin-Tập khi ông Tập từ chối phê chuẩn một đường ống dẫn khí đốt mới từ Siberia của Nga đến TQ. Do bị phương Tây cấm vận ngặt nghèo, Nga phải trông cậy vào việc bán dầu và khí đốt cho TQ và Tập đã vin vào đó để chơi trò quyền lực với Putin, cho thấy sự phụ thuộc nặng nề của Moscow lên Bắc Kinh.
Ali Wyne, một chuyên gia phân tích của tổ chức
Eurasia Group ở thủ đô Washington, D.C., nói với
Insider rằng, do những tin đồn về sức khỏe của Putin và những thách thức tiềm ẩn đối với quyền lực của ông ta ở Nga, việc TQ xây dựng một
"kế hoạch dự phòng" là hợp lý.
"Trước những tin đồn liên tục về sức khỏe của Putin và suy đoán rằng một thất bại của Nga trước Ukraine có thể làm suy yếu quyền cai trị của ông ta, nhiều quốc gia bao gồm cả Hoa Kỳ và TQ, có thể đang hình dung ra nhiều sự lựa chọn tương lai thời hậu Putin và cân nhắc tác động của từngsự lựa chọn ấy đối với vấn đề chính trị đối nội và chính sách đối ngoại của Nga", ông Wyne nói.
Tuy nhiên, ông cảnh cáo rằng, hãy còn quá sớm để cho rằng ông Tập muốn có một Tổng thống khác ở Điện Kremlin.
"Khi xem xét số lần mà Tập và Putin gặp nhau, cường độ ngày càng tăng của những sự bất bình chung của họ đối với ảnh hưởng của Mỹ và ưu tiên mà cả hai đã đặt vào việc làm sâu sắc thêm mối bang giao TQ-Nga, thì có vẻ như còn quá sớm để kết luận rằng ông Tập tìm kiếm một người đứng đầu khác ở Nga", ông Wyne nói thêm.
