Ông Trump áp thuế hàng hóa Trung Quốc 10%
Hôm 1/2, Tổng thống Donald Trump đã ký sắc lệnh áp thuế 10% đối với toàn bộ hàng hóa nhập khẩu Trung Quốc. Ông Trump cáo buộc Trung Quốc đã không nỗ lực để ngăn chặn chất ma túy fentanyl tuồn vào Mỹ. Sắc lệnh này sẽ bắt đầu có hiệu lực từ 00h01' ngày 4/2 (giờ Mỹ, tức 12h01' ngày 5/2 giờ Việt Nam).
Theo tờ The New York Times, với tư cách là đòn tấn công đầu tiên nhắm vào Bắc Kinh trong nhiệm kỳ thứ hai, cách tiếp cận của ông Trump dường như đang tạo không gian mở cho Trung Quốc.
Bởi mức thuế này không chỉ thấp hơn mức thuế 60% mà ông tuyên bố sẽ áp dụng đối với các mặt hàng chủ chốt của Trung Quốc trong chiến dịch tranh cử trước đó, mà còn phát tín hiệu sẵn sàng đàm phán với Trung Quốc.
Trong hai ngày đầu nhậm chức, Tổng thống Trump cũng đã đưa ra ý tưởng gắn thuế quan với số phận của TikTok. Ông cũng cho biết ông mong muốn được mời đến thăm Trung Quốc.
Trump có vẻ sẵn sàng đạt được thỏa thuận với Trung Quốc, điều này có thể mang lại cho Bắc Kinh thời gian và không gian rất cần thiết để giải quyết những vấn đề cấp bách nhất. Những vấn đề đó bao gồm nỗ lực xoay chuyển nền kinh tế trì trệ và giảm bớt căng thẳng với các đối tác thương mại về thặng dư kỷ lục gần 1 nghìn tỷ USD. Bắc Kinh cũng đang nỗ lực hàn gắn quan hệ với các đồng minh của Mỹ như Nhật Bản...
Bước tiến trên các mặt trận này sẽ giúp Trung Quốc củng cố vị thế của mình trong cuộc cạnh tranh siêu cường khốc liệt với Mỹ.
Các nhà phân tích cho rằng Bắc Kinh có thể đang tìm cách xoa dịu ông Trump, có thể bằng cách bán TikTok, trấn áp các nhà sản xuất tiền chất fentanyl hoặc cập nhật thỏa thuận thương mại song phương được ký kết vào năm 2020, theo đó Trung Quốc đồng ý mua 200 tỉ USD hàng hóa từ Mỹ trong vòng 2 năm.
Ông Trump bày tỏ được mời thăm Trung Quốc. Ảnh: NYT
Tiến sĩ Scott Kennedy thuộc Trung tâm Chiến lược và Quốc tế (CSIS) cho biết: "Về mặt kinh tế, cả Washington và Bắc Kinh đều có lợi khi đạt được một thỏa thuận lớn có thể thỏa mãn nhu cầu chính trị trước mắt của cả hai bên mà không phải hy sinh quá nhiều".
Trong những ngày đầu tiên trở lại Nhà Trắng, Tổng thống Trump đã nêu bật những bất đồng ban đầu giữa chính quyền của ông và chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden về cách giải quyết vấn đề Trung Quốc.
Trong khi chính quyền tiền nhiệm ủng hộ việc định hình môi trường toàn cầu xung quanh Trung Quốc thông qua các lệnh trừng phạt và liên minh, Nhà Trắng của ông Trump dường như có ý định sử dụng thuế quan như một phần của chiến lược cây gậy và củ cà rốt để đạt được các mục tiêu "Nước Mỹ trên hết" trong nước.
Người ta cho rằng Trung Quốc sẽ hoan nghênh cách tiếp cận mới này, ít nhất là vào thời điểm hiện tại, miễn là nó vẫn còn dư địa để ngăn chặn một cuộc chiến thương mại toàn diện. Nền kinh tế Trung Quốc đang phải đối mặt với suy thoái kinh tế sâu sắc do khủng hoảng bất động sản, nợ chính phủ tăng cao và người tiêu dùng không muốn chi tiêu.
Những thách thức kinh tế mà Trung Quốc phải đối mặt có nghĩa là vị thế đàm phán của nước này yếu hơn so với nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump. Nhưng hiện nay chính phủ Trung Quốc cũng có nhiều công cụ hơn để chống trả.
Trong những tháng gần đây, Trung Quốc đã thể hiện sự sẵn sàng thực hiện các biện pháp trả đũa mới, bao gồm hạn chế quyền tiếp cận của Mỹ đối với các loại khoáng sản quan trọng, điều tra các công ty Mỹ như PVH vì tẩy chay bông Tân Cương và trừng phạt nhà sản xuất máy bay không người lái Mỹ Skydio vì cung cấp phương tiện cho quân đội Ukraine.
"Trung Quốc đã chuẩn bị cho cả hai kịch bản. Họ chuẩn bị chiến đấu hoặc đàm phán", ông Kennedy, người đã dành hai tuần ở Trung Quốc sau cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ để cố gắng đánh giá tâm trạng của người Trung Quốc, cho biết.
Theo NYT, bài kiểm tra lớn đầu tiên về hướng đi của quan hệ Mỹ - Trung Quốc trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump có thể tập trung vào tương lai của ứng dụng mạng xã hội TikTok của Trung Quốc tại Mỹ.
Hôm 20/1, ông Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp hoãn lệnh cấm nền tảng này. Kể từ đó, ông đã đề xuất chính phủ Trung Quốc nên chấp thuận một thỏa thuận để chuyển nhượng quyền sở hữu ứng dụng cho một người mua ở Mỹ, nếu không ông sẽ áp dụng mức thuế lên tới 100%.
Craig Singleton, nhà nghiên cứu cấp cao về Trung Quốc tại tổ chức nghiên cứu Quỹ Bảo vệ Dân chủ (Washington, Mỹ) cho biết: "Nếu ông Trump có thể đạt được một thỏa thuận cho phép ứng dụng này tồn tại trong khi giải quyết các mối lo ngại về an ninh quốc gia, ông ấy sẽ trở thành anh hùng trong mắt các cử tri trẻ tuổi".
Việc thỏa hiệp về TikTok có thể được Trung Quốc chấp nhận. Ứng dụng này không nằm trong danh mục công nghệ tiên tiến mà Trung Quốc coi là chiến lược như chip trí tuệ nhân tạo và sức mạnh siêu máy tính mà ông Tập Cận Bình mong muốn giúp Trung Quốc mạnh mẽ hơn và tự chủ hơn.
Trung Quốc mềm mỏng hơn
Mặc dù Trung Quốc phản đối việc bán TikTok vào năm 2023 nhưng thái độ của nước này dường như đã dịu đi. Một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc gần đây cho biết, bất kỳ hoạt động mua lại nào cũng phải "dựa trên các nguyên tắc thị trường" và "tuân thủ luật pháp và quy định của Trung Quốc".
Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng đã cố gắng nhắc nhở ông Trump về ảnh hưởng địa chính trị của nước này.
Hôm 21/1, Chủ tịch Tập Cận Bình đã tổ chức hội đàm trực tuyến với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ông Tập Cận Bình cho biết hai nước nên "tiếp tục tăng cường hợp tác chiến lược, ủng hộ lẫn nhau và bảo vệ lợi ích hợp pháp của hai nước".
Cuộc hội đàm trực tuyến được tổ chức vào thời điểm ông Trump bày tỏ mong muốn chấm dứt chiến sự Nga-Ukraine, cho thấy Trung Quốc muốn nhấn mạnh ảnh hưởng của mình đối với Nga.
"Ông Tập Cận Bình muốn đảm bảo không có điều gì sai sót xảy ra", Giám đốc chương trình Trung Quốc tại Trung tâm Stimson (Washington) Yun Sun cho biết. "Ông ấy muốn cho ông Trump thấy rằng Nga vẫn đứng về phía Trung Quốc".
Hiện tại, ông Tập Cận Bình đang tìm cách gửi một tín hiệu tích cực tới ông Trump. Trong cuộc điện đàm với ông Trump mới đây, Chủ tịch Trung Quốc bày tỏ hy vọng quan hệ Trung-Mỹ sẽ có khởi đầu tốt đẹp trong nhiệm kỳ mới của tổng thống.
Nhưng ông Tập cũng kiên quyết về các vấn đề liên quan đến Trung Quốc, kêu gọi ông Trump xử lý vấn đề về quy chế liên quan đến đảo Đài Loan một cách thận trọng.
Tuy nhiên, NYT cho rằng, một số quyết định của ông Trump lại chính là điều mà Trung Quốc mong muốn trong tham vọng toàn cầu rộng lớn hơn của mình. Trung Quốc muốn định hình lại trật tự toàn cầu và trao cho Bắc Kinh quyền lực lớn hơn.
Việc ông Trump rút Mỹ khỏi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu, hay áp thuế các đối tác như Mexico và Canada được cho sẽ có lợi cho Trung Quốc.
Tuy nhiên, các nhà phân tích Trung Quốc cho biết Bắc Kinh đang hành động hết sức thận trọng. Họ cảm thấy Trung Quốc đã "bị lừa" vào 8 năm trước, trong những ngày đầu của chính quyền Tổng thống Trump.
Tổng thống Trump đã tung ra một đòn tấn công quyến rũ và mời Chủ tịch Tập Cận Bình đến khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago, nơi hai lãnh đạo đã cùng thưởng bánh vào năm 2017. Chỉ một năm sau, quan hệ Mỹ-Trung bắt đầu suy giảm và rơi xuống mức thấp nhất kể từ khi bình thường hóa quan hệ ngoại giao giữa hai nước vào những năm 1970.
Ông Wu Xinbo, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quốc tế tại Đại học Phúc Đán, nói rằng: "Ông Trump sẽ cố gắng giải quyết vấn đề theo cách không đối đầu ngay từ đầu nhưng ông ấy chắc chắn sẽ mặc cả nhiều hơn, vì vậy chúng tôi [Trung Quốc] phải chuẩn bị tinh thần".
VietBF@ Sưu tập
