Liệu những tuyên bố mạnh mẽ mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra gần đây chỉ nhằm mục đích chứng tỏ sự cứng rắn trên trường quốc tế hay còn hàm ý một chính sách đối ngoại mới?
Người dân Palestine đi ngang qua đống đổ nát của các tòa nhà bị phá hủy sau cuộc tấn công của Israel ngày 6/2 (Ảnh: Reuters).
Tuyên bố gây sốc của ông Trump
Tổng thống Donald Trump từng hứa với cử tri về việc kiến tạo một chính quyền sẽ không lãng phí những sinh mạng quý giá của người Mỹ và tiền thuế của dân vào các cuộc chiến xa xôi cũng như để xây dựng những quốc gia khác.
Tuy nhiên, chỉ vài tuần sau khi bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai tại Nhà Trắng, ông Trump đã công bố kế hoạch sử dụng sức mạnh Mỹ để "tiếp quản" và tái thiết Gaza, đe dọa sẽ lấy lại quyền kiểm soát kênh đào Panama và đưa ra ý tưởng Mỹ có thể mua Greenland từ Đan Mạch, quốc gia hiện không có ý định chia sẻ hòn đảo này.
Những tuyên bố hùng hồn chuyển đổi từ "Nước Mỹ trên hết" sang ý tưởng "Nước Mỹ ở khắp nơi" đang khiến ngay cả một số đồng minh của ông Trump cũng phải sửng sốt và tự hỏi liệu ông có thực sự nghiêm túc hay không?
"Việc theo đuổi hòa bình nên là công việc của người Israel và người Palestine", Thượng nghị sĩ Rand Paul, đảng viên đảng Cộng hòa đến từ bang Kentucky và là đồng minh của ông Trump, bày tỏ trên mạng xã hội hôm 5/2.
"Tôi đã nghĩ chúng ta bỏ phiếu cho "Nước Mỹ trên hết". Chúng ta không phải suy nghĩ về một cuộc chiếm đóng nữa để lãng phí tài sản và làm đổ máu binh lính", ông Paul viết.
Tuyên bố gây sốc của Tổng thống Trump hôm 4/2 rằng ông muốn di dời khoảng 1,8 triệu người Palestine khỏi Gaza và tái phát triển vùng đất bị tàn phá bởi chiến tranh này thành "Riviera của Trung Đông" với quyền sở hữu "dài hạn" của Mỹ lại đặt ra những câu hỏi mới về hướng đi trong chính sách đối ngoại của ông trong nhiệm kỳ thứ hai.
Liệu những tuyên bố mạnh mẽ của ông Trump chỉ nhằm mục đích tỏ ra cứng rắn trên trường quốc tế? Hay liệu ông chỉ đang cố gắng thể hiện thái độ ủng hộ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu trong xử lý vấn đề ngừng bắn với Hamas? Hoặc liệu đề xuất tiếp quản Gaza chỉ xuất phát từ lăng kính của một tổng thống xuất thân từ nhà phát triển bất động sản?
Hay tuyên bố của ông có thể chứa đựng, phần nào đó, tất cả những điều trên?
Dù cho câu trả lời có là như thế nào đi chăng nữa thì hành động của ông Trump đối với Gaza cũng khiến Washington và cả thế giới bối rối khi họ cố gắng tìm hiểu xem học thuyết chính sách đối ngoại của Tổng thống Mỹ đương nhiệm là gì.
Đội ngũ cố vấn xoa dịu
Hôm 5/2, các cố vấn của Tổng thống Trump đã cố gắng xoa dịu những lo ngại về kế hoạch của ông đối với Gaza.
Một ngày trước đó, ông Trump khiến cả thế giới bất ngờ với lời kêu gọi thực hiện một cuộc tái thiết "đẳng cấp thế giới" của Mỹ đối với Gaza, hoạt động sẽ diễn ra sau khi di dời người Palestine sang các quốc gia Ả Rập láng giềng.
Cả Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt đều tránh đề cập tới đề xuất của ông Trump rằng người dân Gaza sẽ bị di dời vĩnh viễn.
Ông Rubio cho rằng, đề xuất của ông Trump về việc nắm quyền sở hữu Gaza và tái phát triển khu vực này nên được xem là một đề nghị "hào phóng".
"Đó không phải là một động thái thù địch. Nó nên được coi là một đề nghị rất hào phóng", ông Rubio phát biểu trong chuyến thăm Guatemala.
Theo ông Rubio, mọi người sẽ không thể sống ở Gaza nhiều năm tới vì vùng lãnh thổ này đầy đạn dược chưa nổ và ngổn ngang đổ nát. "Trước mắt, rõ ràng là mọi người sẽ phải sống ở đâu đó trong quá trình tái xây dựng khu vực này", Ngoại trưởng Mỹ nói thêm.
Ông Trump không loại trừ khả năng quân đội Mỹ sẽ được triển khai để thực hiện kế hoạch của mình.
Tuy nhiên, bà Leavitt đã lên tiếng trấn an trước ý kiến cho rằng kế hoạch của ông Trump sẽ gây tổn thất cho người nộp thuế Mỹ hoặc ông Trump sẽ triển khai lực lượng quân đội Mỹ tới đây.
"Tổng thống đã nói rất rõ ràng rằng Mỹ cần tham gia vào nỗ lực tái thiết này để đảm bảo sự ổn định trong khu vực cho tất cả mọi người. Nhưng điều đó không có nghĩa là sẽ có quân đội hiện diện ở Gaza. Cũng không có nghĩa là người nộp thuế Mỹ sẽ tài trợ cho kế hoạch này", bà Leavitt nói với các phóng viên tại Nhà Trắng.
Nhà Trắng vẫn chưa giải thích ông Trump sẽ thực hiện đề xuất về Gaza theo thẩm quyền nào. Chính quyền cũng chưa làm rõ cách ông Trump sẽ vượt qua sự phản đối gay gắt từ các đồng minh Ả Rập, có cả Ai Cập và Jordan, những nước mà ông kỳ vọng sẽ tiếp nhận người Palestine.
Tuy nhiên, họ khẳng định ông Trump chỉ đang tìm kiếm một giải pháp cho cuộc xung đột kéo dài giữa Israel và Palestine, vốn đã làm rung chuyển khu vực suốt nhiều thập niên và từng khiến nhiều người tiền nhiệm của ông tại Nhà Trắng thất bại.
Bà Leavitt nói: "Tổng thống Trump là một người có tư duy đột phá và một nhà lãnh đạo có tầm nhìn. Ông có thể giải quyết những vấn đề mà nhiều người khác, đặc biệt là ở Washington, cho là không thể giải quyết".
Mặc dù vậy, nhiều đồng minh Trung Đông của Mỹ bác bỏ việc di chuyển những người Palestine đã phải sơ tán ra khỏi Gaza.
Nỗ lực thúc đẩy kế hoạch của ông Trump cũng đã bị các đồng minh châu Âu và Trung Đông phản bác hôm 5/2, trong đó có cả những quốc gia mà ông kêu gọi tiếp nhận hàng trăm nghìn người Palestine mất nhà cửa vì chiến tranh.
Liên đoàn Ả Rập, tổ chức khu vực gồm 22 quốc gia, cho biết đề xuất này "là một công thức cho sự bất ổn". Thủ tướng Anh Keir Starmer nói rằng người Palestine di dời khỏi Gaza "phải được phép trở về nhà".
Trong khi đó, Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock cho rằng việc di dời dân thường Palestine khỏi Gaza sẽ là điều "không thể chấp nhận được" và "vi phạm luật pháp quốc tế".
Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, một đồng minh của ông Trump, cho biết "ý tưởng về việc người Mỹ triển khai quân đội tại Gaza là một điều không thể chấp nhận đối với mọi thượng nghị sĩ".
"Vì vậy, tôi đề nghị hãy quay lại những gì chúng ta đã cố gắng làm, đó là chống Hamas và tìm cách để thế giới Ả Rập tiếp quản Gaza và Bờ Tây, theo cách có thể dẫn đến một nhà nước Palestine mà Israel có thể chung sống cùng", ông Graham nhấn mạnh.
VietBF@sưu tập
