Nhớ 'một câu nhịn chín câu lành', người Việt sẽ không hung dữ
Hơn nhau không phải ở nắm đấm mà là ở khả năng học tập, làm việc, chia sẻ, thương yêu, tử tế với ḿnh, với người trong mối quan hệ với cuộc sống xung quanh!
Hạ cẳng tay, thượng cẳng chân sau khi va chạm giao thông - Ảnh do bạn đọc cung cấp
Cách đây mấy bữa, trên đường đi làm về, tôi thấy một đám đông ở Hàng Xanh (Q.B́nh Thạnh, TP.HCM), nghĩ là có kẹt xe. Tới gần mới phát hiện là vừa có vụ va quẹt và hai tài xế đang căi nhau, người đi đường ngang qua ai cũng lắc đầu.
Chuyện va quẹt trên phố đông như Sài G̣n giờ tan tầm là chuyện cơm bữa, nếu cảm thông và chia sẻ được th́ có lẽ người ta sẽ nhẹ nhàng cho qua, tôi nghĩ vậy!
Môi trường nhiều mầm mống bạo lực
Thường người ta sẽ nổi nóng khi gặp một chuyện bất như ư nào đó, như vừa bị sếp la, ra cổng cơ quan bảo vệ đùa một câu, liền sân si. Nỗi buồn, sự bực bội là thứ năng lượng chi phối hành xử khiến người ta không thể kiềm chế được cơn tức dâng lên, lây sang người khác.
V́ vậy, có người dễ nổi nóng đă cảnh báo: "Thấy tôi ‘khó ở’ là tránh xa xa giùm, không ăn mắng ráng chịu". Theo đó, người nóng lâu ngày họ cũng biết tính khí của ḿnh nên có "chống chỉ định" chuyện nói đùa, tiếp xúc lúc họ đang không vui, căng thẳng. Thực ra, khi quá mệt mỏi, phiền muộn trong ḷng, ta không c̣n giữ được ḿnh.
Có người bạn của tôi b́nh thường hiền queo, ai nói ǵ cũng cười. Bỗng một ngày, tôi hỏi "sao buồn dữ rứa?" lại bị bạn nạt cho một câu nghe chưng hửng. Trời, bạn ḿnh đây sao? Mới đầu tôi phản ứng vậy, nhưng chợt dừng lại v́ nhớ ra, đây không phải là bản chất của bạn. Có thể bạn đang có một nỗi niềm, áp lực từ cuộc sống, gia đ́nh, t́nh yêu hoặc bản thân đang trải qua bệnh tật, sự cố…
Ai cũng có lúc nóng giận, nếu ḿnh hiểu th́ sẽ không khiến ngọn lửa trong họ cháy phừng. Tôi im lặng và không bỏ mặc, cuối cùng cũng nghe được thổ lộ từ bạn. Bạn bị nhiều áp lực trong công việc: sếp chèn ép, đồng nghiệp t́m cách chơi khăm, lương không cao, phải chật vật trang trải cuộc sống…
Tất nhiên, nhiều người khó khăn hơn nhưng họ không nổi nóng. Đó là tính cách và sức chịu đựng của từng người. Sự nóng tính là một thói quen được huấn tập hằng ngày theo nguyên lư:
"Thói quen tạo nên tính cách, tính cách tạo nên số phận".
V́ thế, các chuyên gia tâm lư khi chia sẻ với tôi về thói vũ phu của chồng vẫn thường lưu ư, có thể anh ấy từng bị bạo hành lúc nhỏ, từng sống gần những gia đ́nh lớn tiếng, ồn ào đánh căi nhau như cơm bữa.
Sự tác động của cuộc sống xung quanh lên tính cách con người theo hướng đó được ông bà xưa đúc kết rằng "gần mực th́ đen". Cái đen đó cần có thời gian thanh lọc để dần trắng, nhưng nếu vẫn tiếp tục nuôi dưỡng trong môi trường đen hơn th́ sẽ đen đậm hơn.
Ngày nay các văn hóa phẩm mang tính bạo lực vẫn đầy rẫy trên mạng và tồn tại trong cuộc sống, giải trí của nhiều người: từ game online đến phim ảnh. Thường ngày tiếp xúc với sự đánh đấm, máu me trong các "thức ăn tinh thần" đó khiến năo quen với những "mùi vị" của bạo lực, từ đó hành xử theo.
Những kẻ "giang hồ mạng" được ngưỡng mộ và thu tiền trăm triệu cũng chính là một "h́nh tượng" khiến người ta thay đổi suy nghĩ: cần ǵ học hành, tử tế, chỉ cần có "số má" là có thể lên đời.
Môi trường bên ngoài đă vậy, trong nhà trường, gia đ́nh cũng đầy mầm mống bạo lực, tránh sao người trẻ không hoang mang và hành xử theo cách tương tự. Đây mới là điều đáng lo, và người lớn muốn thay đổi không khí bạo lực lan tràn th́ chính bản thân phải nỗ lực để ứng xử nhẹ nhàng với nhau trước.
Nhẫn để yêu thương
Không thể có kết cục tốt với những người nóng nảy. Nhân vật Trương Phi trong Tam Quốc Chí là h́nh mẫu của nóng tính dẫn đến hư sự và mang họa sát thân. Ai cũng nóng nảy trong hành xử th́ chiến tranh sẽ nổ ra, thương vong là tất yếu.
Một câu nói đùa cũng thành chuyện lớn v́ con người ta quá nóng, quá hung dữ; đi nhậu lo hát karaoke cũng bị đánh chết th́… ôi thôi, cuộc sống quá kinh khủng. Pháp luật cần nghiêm minh để trừng trị việc vô cớ đánh, giết người nhưng đó là xử lư phần ngọn, c̣n cái gốc vẫn là giáo dục.
Làm sao để con người có thể chậm lại để phân tích kỹ hơn từng câu nói, từng biểu hiện của người khác, trong đó có thân nhân, bạn bè ḿnh để không chụp mũ rồi hành xử như người điên, người say?
Sống thiền hay b́nh tĩnh sống, sống chậm, sống có chánh niệm… là những cách sống theo tinh thần "nhẫn để yêu thương". Đầu tiên là thương ḿnh. Một người chỉ được người khác tin tưởng, nể trọng và giao việc khi có sự chín chắn, điềm tĩnh trong xử lư. Như vậy, người sống có lư trí, điềm tĩnh chính là cách sống lợi lạc tự thân.
C̣n cái lợi cho người xung quanh, nhất là người thân - thương th́ cũng dễ dàng để thấy. Con cái sẽ học được nhiều điều hay ho từ bố mẹ có cách sống nhẹ nhàng, t́nh cảm. Đó mới là gia tài quư giá để lại cho con.
Hành xử nóng tính dẫn tới hư việc, hại người th́ ṿng lao lư chờ ḿnh là chắc chắn. Một khi đă gây ra sự cố mới hối th́ đâu c̣n kịp. Nhiều người b́nh luận thiếu niên 16 tuổi rút dao đâm chết người nhắc ḿnh chuyện chạy xe chính là "anh hùng rơm", chứng tỏ với bạn gái nhưng rồi được ǵ sau lần ra tay đó? Tù tội và có thể mất luôn bạn gái.
Ai đợi và ai chấp nhận một người giết người làm người yêu, người chồng, người cha tương lai?
Thực ra, sân si - ai cũng có. Cái chính là cách quản lư năng lương tiêu cực đó để những năng lượng tích cực phát triển. Để làm được điều đó, phải xây dựng lối sống nhân văn từ chính mỗi gia đ́nh, người lớn dạy trẻ nhẫn nhịn để an lành như ông bà ḿnh nhắc "một câu nhịn chín câu lành".
“Thật sai lầm khi lúc nào ta cũng luôn nghĩ người khác hạnh phúc hơn ta.”
TTO - Rachel chuẩn bị bước sang tuổi 35. Những dịp sinh nhật ở tuổi này thường là lúc mỗi người tự nh́n lại ḿnh. Vâng! Rachel nghĩ, ở độ tuổi này, cô đang có một công việc, một người chồng và một đứa con. Trong khi đó, cô bạn Lana của cô th́ hoàn toàn khác. Cô ấy có một sự nghiệp tiến triển nhanh chóng và trở thành một người giàu có, nổi tiếng trong lĩnh vực nghề nghiệp của ḿnh.
Rachel đă tâm sự với tôi: “Khi nh́n thấy Lana như vậy, em có cảm giác như ḿnh là một kẻ thất bại. Em sẽ chẳng bao giờ đạt được những thành công như cô ấy”. Sau đó ít lâu, vợ chồng Rachel mời tôi đến dự bữa tối cùng họ. Ở đấy, tôi gặp Lana. Chúng tôi có dịp ngồi tṛ chuyện về cuộc sống. Lana nói với tôi: “Chị biết không, nhiều lúc em rất buồn. Ước ǵ em được như Rachel, có một gia đ́nh đầm ấm và một đứa con kháu khỉnh để em được chăm sóc…”.
Thế đấy! Chúng ta thường cứ mải nh́n vào người khác rồi nghĩ rằng họ hạnh phúc hơn ḿnh rất nhiều, trong khi chúng ta đâu biết rằng, chính họ lại đang rất khao khát những ǵ mà chúng ta đang có, nhưng nào có được đâu! Thế th́, một thái độ sống đúng đắn nhất là hăy sáng suốt nhận ra ḿnh đang hạnh phúc như thế nào, và hăy tận hưởng những ǵ ḿnh đang có, hơn là so sánh một cách vô lư với người khác.
Đáng buồn là thói quen “đứng núi này trông núi nọ” khá phổ biến ở nhiều người. Nó khiến chúng ta chỉ nh́n thấy những bất lợi, khó khăn trong hoàn cảnh sống của ḿnh rồi nghiêm trọng hóa chúng lên. Bên cạnh đó, chúng ta cũng hay để tâm đến cái vỏ thuận lợi bề ngoài của người khác rồi tô vẽ thêm, phóng đại thêm. Chúng ta đâu biết khi làm như vậy là đă tự phá hỏng rất nhiều niềm hạnh phúc của chính ḿnh. Tôi đă nghiệm ra rằng, thật là vô ích khi cứ mất công so sánh một cách vô lư hoàn cảnh sống của ta với hoàn cảnh sống của người khác.
Có hai cách để tránh thói quen so sánh vô lư đó. Thứ nhất, phải thường xuyên tự hỏi: “Ḿnh là ai?”. Một người bạn của tôi cứ hay so sánh ḿnh với những nữ tỷ phú. Tôi đă nói cho cô ấy hiểu rằng, chỉ có khoảng 5% phụ nữ ở Mỹ mới có thể đứng trong những người giàu có đó mà thôi, c̣n lại hầu như phụ nữ trên khắp hành tinh này đều là những người có mức thu nhập và cuộc sống b́nh thường. Phải tự biết được giá trị của ḿnh th́ mới có thể tránh được sự so sánh với bản thân ḿnh. Chính cách nh́n mới mẻ này đă giúp cô ấy tránh được những muộn phiền không đáng có và sống hạnh phúc hơn.
Nhiều người khuyên rằng, phải biết nh́n xuống những người kém may mắn hơn để thấy rằng ḿnh vẫn c̣n may mắn và hạnh phúc! Lời khuyên đó thật sáng suốt, v́ nó giúp ta biết nghĩ đến người khác, đồng cảm với những hoàn cảnh cùng khổ hơn là chỉ biết so sánh một cách vô lư để rồi chẳng bao giờ thỏa măn được ḷng tham của ḿnh.
Có một ông A nọ nói với ông B rằng: “Tôi lấy làm mừng v́ tôi không phải lo lắng quá nhiều về việc kiếm tiền như ông C, ông D,…”. Ông B nghe vậy liền bảo: “Tôi th́ ước ǵ ḿnh có thể kiếm được nhiều tiền như ông C, ông D,…”. Bạn hăy thử đoán xem, người nào có cuộc sống hạnh phúc hơn? Rơ ràng ông A là người cảm thấy măn nguyện trong cuộc sống hơn.
Cũng v́ thói ghen tỵ mà một số người có thái độ ứng xử rất vô lư. Thấy có người mặc một cái áo đẹp giống như ḿnh, họ tỏ vẻ khó chịu. Thấy người khác mua sắm được một vật dụng hay một tiện nghi mới nào, họ cũng săm soi để ư. Rơ ràng, đó là một thói quen ứng xử kỳ quặc! Bỏ tật ghen tỵ đi, chúng ta sẽ biết quan tâm đến những đau khổ của người khác, giúp đỡ họ, tự nguyện t́m cách giảm thiểu hố sâu ngăn cách giữa người với người trong cuộc sống. Và khi sống được như vậy, cuộc đời ta nhất định sẽ có những thay đổi đáng kể và cuộc sống của người khác cũng sẽ được thay đổi đáng kể.
Cách thứ hai để tránh thói quen so sánh với người khác, đó là: chúng ta hăy thành thật khi nói về cuộc sống của chính ḿnh. Nhiều người mắc bệnh than thở mỗi khi có ai đó hỏi về cuộc sống của ḿnh. Nào là “Dạo này tôi khó khăn quá!”, “Không biết rồi sẽ sống làm sao đây?”, “Kiếm tiền khó lắm!”, “Không biết bao giờ cuộc sống mới tạm ổn định”,… Những câu than thở như thế vô t́nh làm cho ta lúc nào cũng nghĩ hoàn cảnh của người khác luôn thuận lợi hơn ḿnh, và ḿnh th́ bao giờ cũng kém may mắn và vất vả hơn người khác. Suy nghĩ đó thật tai hại cho ta trong cảm nhận hạnh phúc cuộc sống. Một số người khác, trái lại, lúc nào cũng t́m cách che đậy, hoặc khoác lác về những điều họ không hề có. Chẳng hạn, khi có ai hỏi về t́nh h́nh công việc, họ luôn nói: “Tuyệt vời! Mọi chuyện tốt lắm!”. Cách nói này dùng để tự động viên ḿnh th́ không sao, nhưng khi được sử dụng trong giao tiếp xă hội nhiều quá, lâu dần sẽ tạo thành thói quen, làm cho chúng ta chẳng bao giờ dám thú nhận là ḿnh đang gặp khó khăn. Cho nên, khi phải đương đầu với khó khăn, chính thái độ thành thật, chia sẻ với những người mà ḿnh tin tưởng, sẽ khiến chúng ta cảm thấy hạnh phúc hơn.
Đừng bao giờ quên rằng, cuộc sống luôn chứa đựng cả thuận lợi và khó khăn, cả hạnh phúc và buồn khổ. Do đó hăy đón nhận nó! Cuộc đời mỗi người như một ḍng sông không ngừng chảy, không ngừng biến đổi theo hoàn cảnh và thời gian. Điều kiện thuận lợi không phải lúc nào cũng sẵn có, và hoàn cảnh bất lợi không phải là không thay đổi được. Chúng ta phải hiểu điều đó để có một thái độ sống thích hợp, đừng bao giờ so sánh hay ghen tỵ một cách vô lư với người khác.
Việc đọc tiểu thuyết t́nh cảm sướt mướt hay những tạp chí lá cải về thời trang, điện ảnh… cũng ảnh hưởng rất tai hại cho chúng ta trong việc t́m kiếm một cuộc sống hạnh phúc. Những mối t́nh lăng mạn đẹp như mơ, những câu chuyện đồn thổi về các ngôi sao ca nhạc, minh tinh màn bạc, những chuyện thêu dệt về cuộc sống đời tư của họ… làm cho nhiều bạn trẻ lầm tưởng rằng các “ngôi sao” ấy luôn là những người may mắn và hạnh phúc hơn ḿnh. Một số người thường hay so sánh bản thân ḿnh với sự giàu có, nổi tiếng của các “ngôi sao”, để rồi cảm thấy ḿnh sao mà tầm thường, nhỏ bé, bất hạnh đến thế! Lại có những bạn trẻ cố t́m cách bắt chước kiểu tóc, kiểu ăn mặc, dáng đi đứng của “thần tượng” mà không biết rằng, rất nhiều “ngôi sao” cũng mong có được một cuộc sống giản dị, b́nh yên, cũng khao khát một t́nh yêu đích thực như bao người b́nh thường khác.
Tóm lại, thêm một bí quyết nữa để bạn sống hạnh phúc, đó là: Hăy biết quan tâm đến những người bất hạnh hơn ḿnh, luôn ư thức được giá trị của bản thân cùng với những ǵ ḿnh đang có, thưởng thức cuộc sống của ḿnh và tuyệt đối không bao giờ so sánh một cách vô lư với người khác.
Khi nói đến nhân quả, có người tin và có người không tin, bởi có lúc nó đến rất nhanh chóng nhưng cũng có khi tiềm ẩn rất lâu rồi mới xuất hiện. Dưới đây là 6 câu chuyện kỳ lạ, trong đó hành động và hệ quả đến gần như ngay lập tức, hoặc rất rơ ràng trong cuộc đời.
1. Chỉ vài giây sau khi giật đồ của một phụ nữ, tên cướp liền bị xe buưt đâm
Vào tháng 5/2013 tại Bogota, Columbia, có một gă lưu manh giật điện thoại của một phụ nữ tại bến xe buưt. Gă quay đầu bỏ chạy, nhưng chỉ mới chạy được vài bước th́ liền bị xe buưt đâm. Toàn bộ sự việc đă được ghi h́nh bằng camera giám sát và được phát trên kênh BBC và nhiều hăng truyền thông khác.
Mời xem
2. Người lính thuỷ đánh bộ từng xả thải chất độc trả giá bằng bệnh tật
Vào những năm 70 của thế kỷ trước, Ron Poirier, một kỹ thuật viên điện tử thuộc Thuỷ quân lục chiến [Hoa Kỳ] tại Trại lính Lejeune, bang North Carolina, đă xả thải hàng trăm lít dung dịch độc hại [vào môi trường]. Các hoá chất này đă ngấm vào nguồn nước uống.
Người lính này đă chết do ung thư vào tháng 5/2013, và đây là một trong số những căn bệnh đă hành hạ những người lính thuỷ đánh bộ và người dân địa phương do hệ quả của việc xả thải hóa chất ra môi trường. Trước khi chết, ông nói với hăng tin AP rằng ông cảm thấy đây là cái giá phải trả cho những tội lỗi mà ông đă gây ra.
3. Làm một việc thiện, sau đó t́m thấy 40 USD một cách vô cùng khác thường
Mappberg, một thành viên trên mạng xă hội Reddit đă chia sẻ:
“Tôi trải qua giai đoạn mất ngủ và đă thức trắng nhiều đêm trong những năm qua. Một đêm nọ … tôi đến cửa hàng tiện ích … 7/11 khoảng lúc 6h30 sáng, trên đường đi ra, tôi bắt gặp [một người đàn ông vô gia cư]… tôi trở vào và mua cho ông 2 chiếc bánh ḿ kẹp thịt rồi hâm nóng bằng ḷ vi sóng. Tôi đưa bánh kẹp cho ông ta rồi đi tiếp đến quán Tropical Smoothie mở cửa lúc 7h sáng.
Tôi đỗ xe, mở cửa, nh́n xuống, và ngỡ ngàng khi trông thấy một tờ 20 USD mới tinh tại vạch kẻ đỗ xe. Cứ tưởng thế đă là quá may mắn, nhưng diễn biến tiếp theo mới thực sự kỳ quặc: tôi trở ra từ quán Tropical Smoothie, và khi đang quay trở lại chỗ đỗ xe th́ lại trông thấy một tờ 20 USD nữa tại đúng vị trí trước đó. Tôi kiểm tra túi và thấy tờ tiền lúc trước vẫn c̣n nguyên. Liệu đây có phải là một trục trặc của ma trận không?”
4. Dù cố lấy đồ miễn phí, bạn vẫn phải trả tiền như thường
Chia sẻ của thành viên AdolphManson trên mạng Reddit:
“Một hôm tôi trả tiền mua một tờ báo nhưng lại lấy 2 tờ (bởi v́ tôi phát chán với việc các đồng nghiệp cứ lấy trộm báo của tôi). Khi chuẩn bị rời đi với hai tờ báo, tôi phát hiện thấy áo ḿnh bị mắc kẹt trong ḥm bán báo khi cửa ḥm đóng lại. Tôi lại phải trả thêm 0,25 USD để gỡ áo ra”.
Chia sẻ của thành viên JeffreyGlen trên mạng Reddit:
“Hôm nay, tôi và con trai đă đến siêu thị Wal-Mart để mua một cuộn băng mới cho chiếc máy chơi điện tử Nintendo DS của cháu. Khi đến quầy thanh toán, tôi thấy người phụ nữ đứng trước mặt ḿnh đang tỏ vẻ hơi thất vọng. Thẻ tín dụng của cô này bị từ chối khi cô mua sữa trẻ em. Con trai tôi vốn yêu trẻ con nên cháu đă tṛ chuyện với người phụ nữ đó về đứa con gái nhỏ của cô. Cháu bỏ lại cuộn băng tṛ chơi rồi đưa số tiền của ḿnh cho người phụ nữ kia và nói, ‘Em bé của cô cần thức ăn hơn cháu cần tṛ chơi Plants vs. Zombies’. Tôi cảm thấy vô cùng tự hào nên cuối cùng đă quyết định vẫn mua cuộn băng tṛ chơi cho cháu.
Khi chúng tôi ra ngoài, một quư bà tiến đến và nói bà đă chứng kiến cách hành xử của con tôi, rồi đưa cho cháu một phong b́ và dặn về đến nhà mới được mở. Khi về đến nhà, chúng tôi mở phong b́ và thấy một tờ 100 USD kèm theo một mẩu giấy ghi ‘cháu xứng đáng với phần thưởng này, chàng trai trẻ!’”.
6. Cho đi khi bạn không c̣n ǵ để cho, bạn sẽ đứng ở top đầu
Chia sẻ của thành viên ScottRockview trên mạng Reddit:
“Có một thời tôi từng bán đồ nội thất nhưng không giỏi công việc này. Đó là một giai đoạn khó khăn trong cuộc sống khi tôi chỉ kiếm được 1.000 USD một tháng (khoảng 10 năm trước, đây là mức thu nhập thấp ở Mỹ) và gần như chẳng c̣n lại ǵ sau khi chi trả tiền thuê nhà và các hoá đơn dè sẻn của bản thân. Có nhiều lúc tôi không ăn uống ǵ trong nhiều ngày v́ không có tiền.
Một ngày nọ, tôi đang cố gắng bán hàng nhưng chưa được mối nào. Gần đến cuối ngày mà tôi vẫn chưa kiếm được một đồng (tiền hoa hồng). Lúc đó, có một cặp vợ chồng già bước vào và nh́n ngắm các kệ TV. Tất cả các nhân viên bán hàng đều lảng tránh họ v́ chúng tôi đều biết rằng bọn họ sẽ nh́n ngắm rất lâu nhưng rốt cuộc chỉ bỏ ra khoảng 100 USD để mua sắm và như vậy tiền hoa hồng chỉ vỏn vẹn có 2 USD.
Tôi nh́n cặp vợ chồng già và nghĩ… nếu tôi có thể bán được bất cứ thứ ǵ hôm nay, ít nhất tôi sẽ không bị trắng tay và biết đâu vận may của tôi sẽ thay đổi sau đó. Cuối cùng hai vị khách này đă mua 2 kệ (tiền hoa hồng cho tôi là 6 USD) nhưng hỏi tôi cách lắp ráp các kệ này… Mặc dù tôi có thể giới thiệu cho họ một dịch vụ (có tính phí), nhưng tôi lại bảo họ ‘cháu xong việc lúc 9h00 tối, nếu hai bác đến đón cháu, cháu sẽ đến lắp kệ miễn phí cho hai bác’. Họ nhận lời rồi trả tiền cho món đồ và rời đi.
Các nhân viên bán hàng khác cười nhạo tôi. Họ c̣n cười nhạo tôi nhiều hơn khi đă gần đến giờ tan ca mà tôi chẳng bán thêm được ǵ. Cặp vợ chồng già đến đón tôi vào đúng 9h00 tối …
Chúng tôi bước vào căn hộ xinh đẹp của cặp vợ chồng này… Tôi có thể ngửi thấy mùi thức ăn đang nấu nhưng đă cố gắng lờ đi (vào thời điểm đó tôi đă không ăn ǵ trong khoảng 3 ngày, nên điều này quả thật khó khăn đối với tôi). Tôi đă làm việc gần 3 tiếng đồng hồ liên tục cho đến khi tan ca…
[
Ngay sau đó,] bà vợ chạy ra kéo tôi vào bếp. Bà lấy ghế cho tôi ngồi và mang cho tôi một đĩa thịt ḅ quay nóng hổi. Điều này c̣n tốt hơn bất cứ món tiền công nào. Tôi rất cảm kích và biết ơn. Tôi cố cầm nước mắt khi thưởng thức một bữa ăn tại gia tuyệt hảo mà bà đă chuẩn bị cho tôi…
Bà vợ đưa tôi một phong b́ [sau khi chở tôi về nhà]. Tôi không mở nó, mà chỉ cảm ơn hai ông bà. Tôi vui sướng đi lên căn hộ, v́ biết rằng đêm hôm đó ḿnh sẽ đi ngủ với cái bụng căng tṛn và có lẽ không cần phải ăn trong vài ngày tới. Tôi cảm thấy rất tuyệt. Tôi mở phong b́ và thấy trong đó có một tấm thiệp cảm ơn. Bên trong tấm thiệp là 100 USD. Tôi đă bật khóc…
Sau lần đó, trong suốt những tháng ngày c̣n lại bán đồ nội thất, tôi luôn chạy tới giúp đỡ những người mà không ai quan tâm. Tôi đă thay đổi mục tiêu của ḿnh từ chỗ đạt doanh số bán hàng lớn mỗi ngày cho đến chỗ quan tâm đến những nhu cầu nhỏ lẻ của khách hàng mà thường không ai quan tâm. Phương thức này đă giúp tôi vượt qua những tháng ngày gian khó cho đến khi tôi kiếm được một công việc có thù lao tốt hơn”.
Có một ngôi chùa, nhân v́ thờ một sợi chuỗi Phật Tổ từng đeo mà nổi tiếng. Nơi thờ phụng sợi chuỗi chỉ có thầy trụ tŕ và 7 đệ tử biết.
7 người đệ tử đều rất có ngộ tính, thầy trụ tŕ cảm thấy tương lai đem y bát truyền cho bất kỳ người nào trong bọn họ, đều có thể làm rạng rỡ Phật Pháp. Không ngờ, sợi chuỗi đột nhiên biến mất.
“Các ngươi ai đă lấy sợi chuỗi, chỉ cần trả về vị trí cũ, ta sẽ không truy cứu, Phật tổ cũng không trách tội.”
7 ngày trôi qua, sợi chuỗi vẫn không được trả về. Thầy trụ tŕ lại nói: ”Chỉ cần ai đó thừa nhận, sợi chuỗi sẽ thuộc về người đó.“ Lại trải qua 7 ngày, vẫn không ai thừa nhận.
“Ngày mai các người hăy rời khỏi chùa xuống núi hết đi, riêng kẻ đă lấy sợi chuỗi ta cho phép ở lại đây.“
Qua ngày hôm sau, 6 đệ tử thu dọn xong hành lư, thở nhẹ một hơi dài, nhẹ nhàng ra đi. Chỉ có một người ở lại.
Thầy trụ tŕ hỏi đệ tử ở lại :
– Sợi chuỗi đâu ?
– Con không lấy.
– Vậy tại sao chịu mang lấy tiếng trộm cắp?
– Mấy ngày nay các huynh đệ đều nghi ngờ lẫn nhau, nếu có người đứng ra, mới giải thoát cho chuyện này.
Lại nói:
– Sợi chuỗi tuy mất , Phật vẫn c̣n đây.
Thầy trụ tŕ cười, lấy sợi chuỗi từ tay áo ḿnh ra, đeo vào tay người đệ tử.
Play
Current Time 0:01
/
Duration Time 0:01
Remaining Time -0:00
Loaded: 0%
Progress: 0%
0:01
Fullscreen
00:00
Mute
Đây là câu chuyện làm tôi cảm ngộ rất lâu.
Không phải mọi việc đều cần nói rơ ràng, cái quan trọng hơn nói rơ ràng đó là: có thể gánh vác, có thể hành động, có thể hóa giải, có thể sắp xếp, có thể thay đổi, nghĩ về ḿnh, càng phải nghĩ cho người khác, đây chính là Pháp.
Nước sạch mọi người đang dùng để ăn, uống hàng ngày rốt cuộc có thể không sạch như chúng ta nghĩ. Theo một nghiên cứu mới, nước máy dùng trong sinh hoạt hàng ngày của chúng ta chứa tới ... 10 triệu vi khuẩn.
Tuy nhiên, bạn không nên quá lo lắng, v́ toàn bộ số vi khuẩn "khủng" nói trên thực tế có thể cải thiện chất lượng nước của chúng ta.
Các nhà nghiên cứu đến từ Đại học Lunch (Thụy Điển) phát hiện, những vi trùng siêu nhỏ này sinh trưởng tại nhà máy xử lư nước và ở mặt trong các đường ống dẫn nước. Mặc dù vô hại nhưng theo thời gian, chúng có thể h́nh thành một lớp màng mỏng, bám dính ở bên trong các đường ống, gọi là "màng sinh học" (biofilm).
Khám phá mới cũng hé lộ sự đa dạng lớn về các loài vi khuẩn cư trú trong các đường ống nước và rằng, chúng đóng một vai tṛ quan trọng hơn phỏng đoán lâu nay.
"Một hệ sinh thái hoàn toàn chưa được biết đến trước đây đă tự lộ ḿnh trước chúng ta. Trước đây, chúng ta khó mà có thể nh́n thấy bất kỳ vi trùng nào, nhưng hiện nay, nhờ các kỹ thuật, chẳng hạn như giải tŕnh tự ADN quy mô lớn và phân tích tế bào theo ḍng chảy, chúng ta bất ngờ quan sát được 80.000 vi khuẩn trong mỗi ml nước uống.
Tất cả giống như từ trong bóng tối với một chiếc đèn pin, chúng ta hiện đă ở trong một căn pḥng thắp sáng đèn. Song đây chỉ là một căn pḥng. Có bao nhiêu căn pḥng trong ngôi nhà cũng là một câu hỏi thú vị", nhà nghiên cứu Catherine Paul giải thích.
Theo các chuyên gia, có ít nhất 2 ngàn loài vi khuẩn khác nhau trong nước sinh hoạt. Họ cũng khám phá ra mối liên hệ giữa thành phần cấu tạo của các vi khuẩn với chất lượng nước.
Nhóm nghiên cứu nghi ngờ có các vi khuẩn "tốt" giúp thanh lọc nước và giữ cho nước an toàn, tương tự như những ǵ xảy ra bên trong cơ thể chúng ta. Chẳng hạn như, đường ruột của chúng ta chứa đầy vi khuẩn và phần lớn thời gian khi chúng ta khỏe mạnh, chúng giúp chúng ta tiêu hóa thức ăn và chống lại bệnh tật.
Nhà nghiên cứu Catherine Paul lấy ví dụ về Sphingomonas - vi khuẩn chỉ được t́m thấy ở nước uống chất lượng cao. Loại vi khuẩn này có thể hấp thụ các vật liệu hữu cơ không mong muốn, chống chịu được clo và thậm chí loại bỏ các độc tố khác cũng như các dạng chất dẻo có thể cản đường chúng trong nước.
Các loại vi khuẩn khác cũng ám chỉ có thứ ǵ đó không tốt trong nước, vốn dẫn tới t́nh trạng han gỉ đường ống dẫn hoặc nồng độ clo giảm xuống.
Các nhà nghiên cứu hiện hy vọng, chúng ta rốt cuộc có thể kiểm soát được thành phần cấu tạo và chất lượng nước trong các nguồn cung cấp nước, để thúc đẩy sự phát triển của các vi khuẩn "tốt" tiềm tàng khả năng giúp thanh lọc nước thậm chí c̣n hiệu quả hơn hiện nay.
Loài người ngày nay nếu không biết dành chút ít thời gian để suy niệm th́ khó mà sống hạnh phúc hơn được. Trong Cựu Ước đă có một vị tiên tri cho rằng: “Ḥa b́nh, ḥa b́nh, thế mà vẫn không có ḥa b́nh. Và cũng chẳng có ai nhận ra sự thể đó cả”. C̣n trong Tân Ước th́ Chúa Giêsu cũng đă rút khỏi đám đông, vào nơi hoang vắng để cầu nguyện. Martha quá bận rộn về nhiều việc nên đă được Chúa bảo cho hay rằng chỉ có một điều cần mà thôi. Để nuôi dưỡng đời sống đức tin và có được an b́nh trong tâm hồn, người ta phải biết định kỳ tách ḿnh khỏi các lo lắng trần tục.
Có nhiều loại mệt mỏi: Mệt nhọc thể xác, để phục hồi sức lực có thể ta chỉ cần ngồi nghỉ dưới bóng cây, hoặc nằm dài ra nghỉ; sự kiệt quệ trí óc đ̣i hỏi phải ngơi nghỉ mới có thể tiếp tục nảy sinh các suy tư khác được. Nhưng gian nan nhất vẫn là sự ṃn mỏi tâm hồn mà chỉ có cách hiệp thông với Thiên Chúa mới cứu chữa được.
Im lặng giúp ta ăn nói, nghỉ ngơi giúp ta suy tư. Một nhân chứng đương thời với A. Lincoln kể lại rằng ông ta có sống với Lincoln trong ba tuần lễ ngay sau khi trận đánh Bull Run kết thúc: “Đêm ấy tôi không ngủ được. Tôi bèn thử dợt lại những ǵ phải nói trước công chúng sáng hôm sau đó. Đă quá nửa đêm, đúng ra là hừng đông. Và tôi nghe thấy có tiếng thầm th́ trong pḥng Tổng thống ngủ. Cửa pḥng hé mở, theo bản năng, tôi bước lại gần và thấy Tổng thống quỳ bên một cuốn Kinh Thánh đang mở. Ánh sáng trong pḥng chỉ vừa đủ. Ngài quay lưng về phía tôi. Tôi đứng lặng một lúc, quá đỗi bàng hoàng và kinh ngạc. Rồi tôi nghe Tổng thống buồn bă kêu lên: ‘Lạy Chúa! Chúa đă nghe lời cầu khẩn của Salomon trong đêm khuya: xin cho được ơn khôn ngoan. Xin Chúa nhậm lời con đây, con không thể dẫn dắt dân tộc này nếu Chúa không ra tay giúp đỡ con. Con là kẻ nghèo hèn và tội lỗi. Lạy Chúa, Chúa đă nhậm lời cầu xin của Salomon, xin hăy nghe lời con nài van mà cứu lấy đất nước này!”
Nay ta tự hỏi liệu không biết có bao nhiêu quan chức thời nay biết kêu xin Thiên Chúa giúp đỡ họ chu toàn gánh nặng trên vai họ. Khi Liên hiệp quốc lần đầu tiên nhóm họp ở San Francisco, v́ sợ làm phật ư các kẻ vô thần, người ta đă quyết định dành một phút im lặng thay v́ lên tiếng cầu nguyện xin Thiên Chúa soi sáng và hướng dẫn mọi dân nước. Khi thấy Phêrô không lưới được cá, Chúa Giêsu bèn bảo ông “Hăy buông lưới sâu hơn”. Chính khi bị thất bại, linh hồn càng phải rút ra xa bờ hơn.
Đấng Cứu Thế hứa ban cho ta “sự nghỉ ngơi tâm hồn” khi ta rút lui. Nghỉ ngơi là một ơn Chúa ban chứ không phải tự ta t́m mà có hoặc là sự trả công khi đă chu toàn công việc. Ham muốn, ganh tỵ, giàu sang và hà tiện đă khiến con người suy nghĩ theo kiểu phàm tục. Sự nghỉ ngơi thực sự là việc kiểm soát được mọi đam mê, khống chế được các khát vọng. Đó chính là niềm vui thích của một lương tâm yên ổn. Và ta cũng đạt được sự nghỉ ngơi chỉ khi nào hiểu rơ được cuộc đời này. Đa số các khuấy động ngày nay xảy ra là do người ta không hiểu tại sao họ có mặt trên đời này, và họ sẽ đi về đâu và họ chẳng thèm phí thời giờ để giải đáp các vấn nạn đó. Nếu không giải đáp được điều đó th́ chẳng giải quyết được điều chi cả. Kéo dài kiếp sống mà chẳng hiểu tại sao ḿnh sống hẳn là điều hết sức vô nghĩa.
Động lực hướng ngoại phải đi kèm với sự nghỉ ngơi bên trong, nếu không năng lượng sẽ nổ tung và gây ra hành động thiếu khôn ngoan. Kẻ nào biết dựa vào Thiên Chúa, kẻ ấy sẽ phục hồi sức mạnh: cả sức mạnh tinh thần và thể xác. Một linh hồn ṃn mỏi thường dễ kéo theo thân xác mệt mỏi. Ngược lại một thể xác mệt mỏi lại ít khi làm cho linh hồn ṃn mỏi hơn. Sự nghỉ ngơi theo quan điểm Kitô giáo không phải là ngưng làm việc cho bằng việc giải thoát khỏi những lo lắng do tội lỗi và ham hố đem lại. Hàng ngàn bệnh nhân loạn thần kinh cần được phục hồi lại cuộc sống hài ḥa bằng cách đem lại cho họ sức sống tâm linh nhờ vào cầu nguyện, tĩnh tâm và chiêm niệm. Cuộc đời có thể ví như âm nhạc, phải có những tiết tấu thinh lặng xen lẫn tiết tấu âm thanh.
Sự nghỉ ngơi do rút lui vào thinh lặng và sự suy niệm đem lại không chỉ đơn thuần là ngưng làm việc, mà là nghỉ ngơi ngay trong công việc. An b́nh của Đức Kitô không phải là một kiểu an b́nh thách thức, cứ đưa đầu ra đón chờ băo tố. Nó là ḥa b́nh để chiến đấu và là niềm vui cho lương tâm của những ai biết lắng nghe tiếng lương tâm. Thế gian không thể ban tặng nó, cũng không thể tước đoạt nó đi. Nó thống lănh tâm hồn con người và đó là một thái độ bên trong. Lưu tâm tới đời sống tâm linh th́ phải biết nghỉ ngơi vậy.
Đức cha Fulton Sheen. (Nguyên tác: Way to Happiness)
- Cái ǵ đă cũ là cũ, Có cố đánh bóng cũng không thể mới.
- Cái ǵ đă qua là qua. Có quay trở lại cũng chẳng như xưa.
- Cái ǵ đă vỡ là vỡ. Có hàn gắn lại cũng c̣n vết rạn nứt.
- Cái ǵ đă đứt là đứt. Có ráng nối lại cũng chẳng tồn tại dài lâu.
- Cái ǵ đă đi là đi. Có níu kéo nó về cũng chẳng c̣n là của ḿnh nữa.
- Cái ǵ phải quên là quên. Có nhớ nhung măi cũng chỉ là hoài niệm.
- Sự tin tưởng giống như một tờ giấy, một lần bị ṿ nát nó sẽ không thể toàn hảo như xưa.
- Khi ai đó rời bỏ ta, hăy để họ ra đi . Số phận của ta không bao giờ kết chặt với những ai quyết tâm rời bỏ ta. Họ không phải là người xấu, họ chỉ là nhân vật kết thúc vai tṛ trong câu chuyện của cuộc đời ta mà thôi.
- Có ba thứ trong đời không bao giờ nên tiếc nuối. Đó là:
* T́nh yêu đă ra đi.
* Người bạn không xứng đáng.
* Ngày hôm qua.
Bởi v́ đó là những điều đă không c̣n có thực, không c̣n có ư nghĩa và không c̣n tồn tại trong ngày hôm nay và ngày mai của ta. V́ thế, là những điều không nên làm vướng bận ḷng ta, không nên làm u sầu trái tim ta và làm rơi nước mắt ta thêm nữa.
Một sớm mai kia thức dậy, bạn có thể sẽ thấy người bạn yêu không c̣n là người đàn ông/đàn bà bạn đă yêu nữa. Bạn sẽ buồn v́ họ? Sẽ đau v́ không thể yêu người đó nữa? Sẽ tiếc nuối t́nh yêu đă có? Nhưng, hăy nghĩ: Khi bạn yêu họ, họ là người bạn yêu, với những ǵ bạn yêu. Khi họ không c̣n như thế nữa, hoặc khi bạn nhận ra họ chưa bao giờ như bạn nghĩ, cũng đừng cảm thấy đau buồn hay nuối tiếc. Bởi v́ t́nh yêu đó, trước giây phút đổi thay đó đă là một t́nh yêu trọn vẹn, người yêu đó trước giây phút nhận ra đó đă là một người yêu trọn vẹn. Chỉ có điều, đó là một t́nh yêu đă qua, một người yêu đă ra đi. Và nên để gió cuốn bay đi…
Một người bạn không xứng đáng với những ǵ ta dành cho họ càng không bao giờ nên hối tiếc, cho dù có thể là một nỗi buồn trong thoáng chốc. Buồn không phải v́ ta đă dành cho họ nhiều yêu thương mà họ không xứng đáng được nhận, cho đi là không bao giờ nên hối tiếc. Mà buồn v́ cuộc sống không nên như thế, con người không nên như thế, vậy thôi. Dù sao, cũng nên sống hết ḿnh, yêu thương hết ḿnh. Đâu đó trong cuộc đời vẫn là những ṿng tay rộng mở, c̣n những cái quay mặt đă ở sau lưng…
Và ngày hôm qua. Ngày hôm qua luôn là một cái bóng rất lớn, đôi khi là quá lớn lên hiện tại. Cho dù là cái bóng của hạnh phúc hay bất hạnh. Có những người không bao giờ thoát nổi ra khỏi cái bóng đó để bước đi về phía ngày mai. Nhưng bạn biết không, chỉ những người không nh́n thấy bóng ḿnh v́ bận rộn ngẩng cao đầu bước mới không luẩn quẩn ở cái bóng của ḿnh măi. Ngày hôm qua chỉ là một cái bóng. Mà chúng ta th́ cần điều ǵ đó rơ rệt, mang dáng dấp, hơi thở, sự sống. Đừng đuổi theo cái bóng đó, bạn nhé. Nó cũng giống như ngồi thở than vọng tưởng những cánh bướm mùa trăng tṛn thuở xưa. Hăy cứ thương nhớ nhưng đừng bao giờ tiếc ngày hôm qua. Ngày hôm qua đă qua rồi…
Đôi khi, đúng hơn là rất nhiều khi tôi cũng thấy buồn. Nhưng tuyệt nhiên không bao giờ cho phép ḿnh nuối tiếc. Tôi tin, rất tin cuộc sống cần dựa trên những nỗ lực không mệt mỏi để vươn lên, để cho đi và để biết trân trọng hiện tại, hướng tới ngày mai. Những ǵ đă cho đi là những điều quư giá. Những hạnh phúc đă mang đến cho người là những món quà tự tặng ḿnh. Những yêu thương đă trao là những yêu thương được nhận. Ngay cả những nỗi buồn cũng là một trải nghiệm ư nghĩa. Những cho nhận ấy ngày hôm nay và ngày mai nh́n lại ta mới có thể thấy hết giá trị của đời ḿnh.
Những người luôn bận ḷng với những đố kỵ, day dứt với những đau khổ, trầm ḿnh trong nước mắt, giam ḿnh trong những ám ảnh về quá khứ và dằn vặt ḿnh với những đ̣i hỏi yêu thương là những người không bao giờ có thể hạnh phúc, không bao giờ biết giá trị đích thực của cuộc sống.
Một sớm mai kia khi tất cả sẽ thành hư vô trong đời, tôi mong bạn sẽ mỉm cười. V́ ḿnh đă sống những ngày trọn vẹn
Hăy chúc nhau “Hapy New Year” - Đừng Chúc "Sống Lâu Trăm Tuổi" - Trang Nguyên
Cuối năm tôi nhận được email tâm sự dài ḍng tuổi già của một anh bạn sang Mỹ định cư gần ba năm. Trái ngược những lạc quan vui tươi khi đặt chân đến xứ sở văn minh như một giấc mơ ngày nào th́ giờ đây là những lo toan, phiền năo về những chuyện con cái, nhớ quê và hụt hẫng nền văn hóa khác nhau khiến trong nhà lúc nào cũng như cái chợ ồn ào, lại có lúc vắng lạnh như chùa bà đanh. Anh bảo tôi viết ǵ đó đi, tuổi già chẳng hạn cho báo Trẻ. Trẻ đăng chuyện tuổi già thật tréo ngoe. Tuy rằng anh em báo Trẻ ai cũng già... đầu nhưng tâm hồn c̣n trẻ lắm.
Nội dung trong thư của anh đọc xong tôi càng thấm thía tuổi già (mặc dầu tôi chỉ già... đầu) nhất là hết năm ngồi tính sổ nợ đời rồi lại nghĩ đến năm mới. Anh bảo năm mới đối với tuổi trẻ là thêm tuổi mới, với giới trung niên sồn sồn lại già thêm một tuổi, c̣n đối với lớp thất thập cổ lai hy, năm mới lại thêm tuổi thưởng. Sống thêm được một năm là mừng một năm. Lần lượt rồi ai cũng xếp hàng đi tới cái lỗ sâu trong ḷng đất. Và khi lúc tuổi đời ngày một thêm chồng chất, nỗi niềm người già sống ở xứ người luôn là chuyện muôn thuở. Càng đến ngày gần đất xa trời người ta lại càng muốn trở về quê hương nằm cạnh ông bà. Nếu không, dù con đàn cháu đống, rất có thể vẫn chỉ vợ chồng già ở với nhau. Buồn hơn nữa, người ra đi sau - là người khổ đau nhất - phải sống một ḿnh hoặc vào nhà dưỡng lăo. T́nh cảnh ấy dường như đă là quy luật sinh tử của kiếp người không phân biệt màu da, nguồn cội. Đó là cái chuyện sau này, nhưng chuyện hiện giờ làm anh buồn phiền là chuyện con cái.
Anh tự trách “cha làm thầy giáo mà con đốt sách”, hiếu lễ đâu chẳng thấy mà thấy con cái thay đổi cách sống, cách nh́n, căi lư tay đôi với cha mẹ. Mới có ba năm mà con cái tiếp cận hoàn toàn văn hóa phương Tây, trong khi ḿnh lại giữ khư khư nền văn hóa phương Đông trong các cách nh́n khác nhau về gia đ́nh. Khó có thể dung ḥa hai tư tưởng. “Đôi khi tôi muốn đặt ḿnh vào vị trí con cái để t́m hiểu nguyên nhân sự thay đổi lối suy nghĩ nhanh chóng này hay là ḿnh già rồi, chậm chạp không kịp tiến hóa theo trào lưu xă hội với nhịp sống nhanh”.
Anh gởi cho tôi đoạn viết của Andrew Lam - một biên tập viên của NAM (New American Media) và cũng là tác giả cuốn Perfume Dreams: Reflection on the Vietnamese Diaspora (Những Giấc Mơ Hương: Hoài Niệm) với mong muốn được chia sẻ suy nghĩ gần giống nhau về tuổi xế chiều của những người già có đầu óc chậm chạp như anh. “Ở xứ Mỹ này, tuổi già đúng là tuổi lỡ thời; cả hai đều không được người ta kính nể hay cho một chút ǵ quan trọng. Ở quê nhà, các ông già bà lăo th́ được nể v́ nhất, v́ họ là những người chia sẻ túi khôn cùng kinh nghiệm cho những người đi sau. Điều đó không có ở đây. Không ai muốn nghe tiếng nói của người già. Họ cảm thấy bị cô lập ngoài ṿng ranh giới của con cháu Mỹ hóa của họ. Chúng cười vang về nhiều thứ mà tôi không hoàn toàn hiểu được. Mỹ đúng là một quốc gia của giới trẻ hơn là giới già như tôi”.
Ngược lại, cạnh nhà tôi là một người Mỹ hàng xóm. Anh ta làm cho một công ty điện và thường đi Việt Nam công tác chuyển giao kỹ thuật điện gió. Có lần nói chuyện qua hàng rào, anh tỏ ra ngưỡng mộ văn hóa coi trọng người già ở Việt Nam và cũng lo ngại trước ảnh hưởng của phương Tây thâm nhập vào lối sống và suy nghĩ của giới trẻ. Anh nói: “Đó chỉ là cách nh́n nhận chủ quan của tôi thôi.
Tuy nhiên có một điều thấy rơ, ở nông thôn, giới trẻ trọng người già hơn so với người sống ở thành phố. Cuộc sống chung cùng nhiều thế hệ, tam đại đồng đường, trong nhà c̣n giữ truyền thống tôn ti. Con cháu hiểu được bổn phận, sự vâng lời, và thái độ biết ơn từ các bậc sinh thành. Riêng giới trẻ thành phố có nhiều khác biệt, có những dấu hiệu đang thay đổi khi các truyền thống gia đ́nh suy yếu c̣n văn hóa thanh niên th́ trở nên mạnh hơn. Tôi cho rằng, một trong các giá trị lớn của văn hóa Việt Nam là gia đ́nh và các mối liên kết chặt chẽ giữa các thế hệ cũng như cộng đồng cḥm xóm láng giềng. Có lẽ giới trẻ bị ảnh hưởng từ Internet, phim ảnh về lối sống phương Tây. Nhiều người già phải tự đi bươn chải kiếm sống, có khi cô độc trong nhà chỉ với hai vợ chồng già, con cái ít ngó ngàng đến cha mẹ. Tôi chợt tự hỏi rồi đây người già ở xứ sở này sẽ ra sao? Làm thế nào để các giá trị gia đ́nh đó tiếp tục được truyền lại cho thế hệ sau? Xă hội sẽ chăm sóc như thế nào cho người già không c̣n giữ nhiều liên hệ với con cháu và sống khác với con cháu?”.
Tôi vẫn thường nghe nhiều người nói rằng, Mỹ là thiên đường tuổi trẻ, là địa ngục giới già. Xứ này có tất cả những sản phẩm dành cho thanh thiếu nhi: đồ chơi, phim ảnh, máy chơi điện tử thính thị, khu giải trí có chủ đề. C̣n đối với người già, th́ chỉ có sự cô lập và nỗi cô đơn. Căn bản nếp sống của người Việt dựa vào gia đ́nh, cộng đồng, và khi ta mất những cái đó, ta mất đi một phần lớn cái tôi. Và có lẽ nhiều người cũng biết, xă hội Hoa Kỳ ít hướng tới gia đ́nh hơn xă hội Việt Nam. Con cái ở xứ này được khuyến khích sống độc lập, rời khỏi nhà bố mẹ ḿnh sau khi tốt nghiệp trung học, để đi học đại học, kết hôn, hoặc tách ra sống riêng. Nếu thanh niên Mỹ mà không làm vậy th́ họ sẽ bị coi là “khác người”. Thực sự th́, trong nền văn hóa coi trọng giới trẻ của Mỹ, thanh niên ít nhiều đều chịu áp lực phải sống tự lập, tách rời cha mẹ và lựa chọn hướng đi riêng. Trái ngược với xă hội của người Việt ḿnh, trong xă hội Mỹ rất hiếm cảnh “nhị đại hoặc tam đại đồng đường”. Hệ quả là, khi cha mẹ trở nên già cả ốm yếu, họ phải tự lo lấy thân ḿnh.
Tuy rằng ở đây có các hệ thống xă hội giúp đỡ người dân khi họ cao tuổi, như là hệ thống hưu trí, an sinh xă hội, Medicare, và các phúc lợi khác. Tuy nhiên những thứ như thế này thường không đáp ứng được nhu cầu của cộng đồng người già. Những người con trưởng thành thường chuyển tới các thành phố khác, cách xa cha mẹ, nên rất khó để họ có thể giữ liên lạc gần gũi với cha mẹ già của ḿnh và giúp đỡ họ lúc khó khăn. Rất phổ biến t́nh trạng các gia đ́nh chỉ gặp nhau một hoặc hai lần trong năm vào các dịp đặc biệt như Lễ Tạ ơn, Giáng sinh, hay New Year. Thực tế này tạo ra một bất lợi lớn cho các bậc cha mẹ cao niên. Họ không được con cái đỡ đần hay ở bên quan tâm hỏi han. Họ cũng thường xuyên không được thấy các cháu của ḿnh. Như chúng ta đều biết, có cháu chắt trong nhà hay gần nhà là niềm vui lớn, nhưng nhiều người Mỹ cao tuổi không được hưởng niềm vui đó. Kết quả là nhiều bậc cha mẹ già cả bị bỏ lại một ḿnh và phải tự chăm sóc bản thân, nhất là khi chồng hay vợ của họ bị ốm hoặc qua đời.
Đương nhiên, vẫn có nhiều người con trưởng thành cố gắng giúp đỡ và quan tâm đến cha mẹ cao tuổi, nhưng sự chăm sóc đó hiếm khi đủ đầy để có thể đáp ứng hết nhu cầu của cha mẹ họ và làm vơi đi nỗi cô đơn trong mỗi bậc sinh thành. Xứ này có những nhà dưỡng lăo được lập ra để chăm sóc những ai không c̣n khả năng tự chăm sóc bản thân. Bị gửi vào trại dưỡng lăo là một cơn ác mộng đối với nhiều người già. Mặc dù vẫn được con cái thăm nom, đa phần thời gian của họ là nằm quạnh hiu trên giường.
Anh bạn tôi cũng chợt nhớ rằng lâu rồi ḿnh không gọi điện hỏi han bà mẹ già c̣n ở quê nhà. Tuy rằng bên ấy c̣n số ít bà con họ hàng nhưng hiện giờ ai cũng lo toan cho cuộc sống, thời gian thăm viếng thưa dần. Anh nói xót xa: “Bản thân ḿnh cũng không làm tṛn trách nhiệm người con, làm sao dạy bảo con cái nó nghe lời ḿnh. Chúng có cuộc sống riêng, ḿnh có cuộc sống của ḿnh theo thời gian sinh hoạt của hội cao niên. Mỗi ngày đến hội vui chơi, nói chuyện cùng những người già, nhưng sau đó khi trở về căn nhà quạnh quẽ là nỗi buồn lại đến. Chẳng lẽ cuộc sống của cha mẹ không dung ḥa với cuộc sống của con cái được hay sao
Câu hỏi của anh bạn thật khó trả lời bởi lẽ mỗi nhà mỗi cảnh. Nhưng nếu nh́n ở khía cạnh tích cực hơn như một đoạn viết của Andrew Lam. “Thỉnh thoảng vào buổi sáng khi thức dậy, tôi lặng nh́n cây cối ngoài phố và tự hỏi tôi đang ở nơi nào. Đôi lúc, tôi đi sang khu chung cư kế cận, nơi có một số mèo hoang, và cho chúng ăn những thức ăn thừa. Khi tôi cất tiếng gọi, chúng nhận ra giọng nói của tôi và đổ xô lại. Bây giờ, chúng là những niềm vui nhỏ của tôi. Đương nhiên những ngày hạnh phúc nhất là những ngày con cháu đến thăm. Nhưng chúng cũng có đời sống riêng, thỉnh thoảng chỉ đến chơi được một lúc rồi về. Và vào những buổi chiều mùa đông, tôi ngồi nh́n những hàng cây trơ trụi lá, tâm hồn lạc lơng. Tôi nghĩ về cái thế giới mà tôi đă biết, nay đă bay xa, như làn khói hương trầm. Tôi nghĩ đến cố hương, đến những mùa lễ Tết ở Saigon, đến những đám cưới, đám hỏi, đến những chuyến du lịch, những lần tíu tít họp mặt gia đ́nh, ai ai cũng có mặt, con nít chạy quanh, người lớn ngồi nói chuyện đời chuyện gẫu, đàn bà con gái quây quần chung lo việc bếp nước. Và tôi cảm thấy rất khao khát những ngày quá khứ xa xưa”.
Vậy th́ hăy cố t́m những niềm vui nho nhỏ cho tuổi già, chẳng cần ưu tư cho tương lai và cũng đừng cầu chúc năm mới sống lâu trăm tuổi mà nên “Happy New Year” như người Mỹ chúc tụng nhau.
Nói đến chữ “Nẫu” thường th́ thiên hạ hay đem nó ra đùa hay ghẹo để mua vui một cách vô thưởng vô phạt hơn là nghiêm túc đề cập đến một loại thổ âm miền Trung nghe là lạ đến quê mùa so với những thổ âm khác trong cộng đồng dân tộc Việt.
Có nhiều người cứ thắc mắc chữ "Nẫu" có nghĩa là ǵ? Và từ „Nẫu“ có mang ư nghĩa miệt thị hay không?
Xin trả lời, ư nghĩa có miệt thị hay không là tùy cách nhận thức và tŕnh độ của mỗi người, nó chẳng những được đánh giá ở tha nhân mà c̣n chính ngay cách cảm nhận ở người dân Nẫu.
C̣n chữ nẫu từ đâu mà có? Đây cũng là một loại „chuyện dài nhiều tập“ người viết xin trích ngắn gọn ra đây từ tài liệu ghi được trong bài viết „Xứ Nẫu“ của tác giả Phan Thanh B́nh như sau:
Năm 1578, chúa Nguyễn Hoàng cử Phù nghĩa hầu Lương Văn Chánh làm Trấn biên quan có bổn phận đưa lưu dân nghèo không sản nghiệp khai khẩn vùng đất mới từ nam đèo Cù Mông đến đèo Cả (tỉnh Phú yên bây giờ). Sau 33 năm khai phá vùng đất mới, h́nh thành làng mạc, năm 1611 chúa Nguyễn Hoàng thành lập phủ Phú Yên gồm hai huyện Đồng Xuân và Tuy Ḥa. Năm 1629, chúa Nguyễn Phúc Nguyên nâng cấp phủ Phú Yên thành dinh Trấn Biên . Do đặc điểm của vùng đất mới c̣n hoang hóa, dân cư thưa thớt nên các đơn vị hành chính của vùng biên viễn có những nét đặc thù. Dưới cấp huyện có cấp Thuộc, dưới Thuộc là các đơn vị hành chính nhỏ hơn như Phường, Nậu, Man.
Phường là các làng nghề có quy mô như phường Lụa, phường Sông Nhiễu. Nậu là tổ chức quản lư một nhóm nhỏ cùng làm một nghề, người đứng đầu gọi là đầu Nậu.
Ví dụ: “Nậu nguồn” chỉ nhóm người khai thác rừng, “Nậu nại” chỉ nhóm người làm muối, “Nậu rổi” chỉ nhóm người bán cá, “Nậu rớ” chỉ nhóm người đánh cá bằng rớ vùng nước lợ, “Nậu cấy” chỉ nhóm người đi cấy mướn, “Nậu vựa” chỉ nhóm người làm mắm...
Do sự phát triển của xă hội Đàng Trong, năm 1726, chúa Nguyễn Phúc Chú (1697-1738) cử Đại kư lục chính danh Nguyễn Đăng Đệ quy định phạm vi, chức năng của các đơn vị hành chính. Các đơn vị hành chính như “Thuộc”, “Nậu” bị xóa bỏ.
Khái niệm thành tố chung cấp hành chính “Nậu” được biến nghĩa dùng để gọi người đứng đầu trong đám người nào đó và sau này dùng để gọi đại từ nhân xưng ngôi thứ ba.
Từ “Nậu” không xuất hiện độc lập mà chỉ có mặt trong các tổ hợp danh ngữ:
Ví dụ:
Mất chồng như nậu mất trâu
Chạy lên chạy xuống cái đầu chôm bơm.
- Tiếc công anh đào ao thả cá
Năm bảy tháng trời nậu lạ tới câu.
- Ai về nhắn với nậu nguồn
Mít non gởi xuống cá chuồn gởi lên.
Từ chữ “Nậu” ban đầu, phương ngữ Phú Yên-B́nh Định tỉnh lược đại từ danh xưng ngôi thứ ba (cả số ít và số nhiều) bằng cách thay từ gốc thanh hỏi. Ví dụ: Ông ấy, bà ấy được thay bằng: “ổng”, “bả”. Anh ấy, chị ấy được thay bằng: “ảnh”, “chỉ”.
Và thế là “Nậu” được thay bằng “Nẩu”.
Nẫu đă đi vào ca dao B́nh Định, Phú Yên khá mượt mà, chân chất:
Ai nề sông núi Phú Yên
Cho nẫu nhắn gở nỗi niềm nhớ quê
Phương ngữ Thuận Quảng (Thuận Hóa - Quảng Nam) với “mô, tề, răng, rứa, chừ”, vượt qua đèo B́nh Đê (ranh giới B́nh Định - Quảng Ngăi) được đổi thành “đâu, kia, sao, vậy, giờ”.
Và đặc trưng ngữ âm của vùng Nam Trung bộ (B́nh Định - Phú Yên) không phân biệt rạch ṛi cách phát âm dấu hỏi và dấu ngă. Đặc biệt, bà con vùng biển từ Hoài Nhơn (B́nh Định) đến Gành Đỏ (Sông Cầu-Phú Yên), các âm dấu ngă đều phát âm thành dấu hỏi.
Riêng đồng bằng Tuy Ḥa, khi phát âm không phân biệt được dấu hỏi và dấu ngă. Bởi vậy, “Nẩu” hay được phát âm là “Nẫu”.
Đồng bằng Tuy Ḥa trù phú, nhiều nhà giàu trong vùng cho con cái đi học chữ phương xa. Các vị có chữ nghĩa viết chữ “Nẩu” theo phát âm quen miệng thành chữ “Nẫu”.
Nói nôm na, tiếng Nẫu là tiếng địa phương của vùng B́nh Định và Phú Yên có nghĩa là họ, hay người ta, v́ là "đại từ nhân xưng" nó nằm ở vị trí ngôi thứ ba vừa số ít mà cũng vừa số nhiều. Ví dụ thay v́ hỏi „Hôm nay người ta đi đâu mà nhiều vậy? „ th́ người dân B́nh Định và Phú Yên hỏi là „Hôm nay nẫu đi đâu mà nhiều dậy?“ hay „Cái nhà này là của họ“ th́ dân Nẫu sẽ nói là „Cái nhà nhà này là của nẫu“.
Chính v́ vậy mà khi ḥa cùng tất cả tiếng nói của mọi miền đất nước th́ tiếng nẫu sẽ không lạc vào đâu được, thậm chí c̣n dùng những từ hoàn toàn khác với những từ thông dụng, ví dụ thay v́ nói „Vào tận trong đó“ th́ nói là „Dô tuốt trỏng“ hay hỏi "vậy hả?" th́ hỏi là „dẫy na?“, "dẫy ngheng" (vậy nghen hay thế nhé), "dẫy á" (vậy đó), "chu cha wơi" (trời đất ơi) v.v...
Cũng vậy, nếu có một chàng trai xứ khác nào đó có quan hệ t́nh cảm với một cô gái người xứ Nẫu nhưng t́nh của chang này c̣n lấn cấn theo kiểu „Mặt trong th́ đă mặt ngoài c̣n e“ hay vẫn c̣n „ú ớ việt gian“ th́ cũng có thể sẽ nhận được câu nói chân chất với khí phách, ngang tàng, dám nói mà cũng dám làm sau đây từ phía người đẹp. Yêu không yêu th́ thâu, cứ dứt phát đi (Ư nói yêu không yêu th́ thôi, cứ nói dứt khoát đi).
Mất chồng như nẫu mất trâu
Ư nói mất chồng như người ta mất trâu
Hay
Thương chi cho uổng công t́nh
Nẫu dề xứ nẫu bỏ ḿnh bơ vơ
Bơ vơ đừng ngại bơ vơ
Nẫu dề Nẫu sẽ viết thơ cho ḿnh
Ư nói thương làm chi cho uổng cái t́nh của ḿnh, người ta sẽ về xứ của họ rồi bỏ lại ḿnh bơ vơ ... người ta đi về thế nào cũng sẽ viết thơ đừng có ngại.
Có một câu chuyện cười về „Nẫu“ cũng xin kể ra đây,
Một anh du khách đi đến xứ nẫu, hỏi cô gái cấy lúa bên đường.
- Cô ơi, cho hỏi thăm, ruộng này của ai vậy?
- Ruộng nẫu đó anh!
-Cái nhà đằng kia của ai vậy em?
- Của nẫu đó anh!
-Vậy chiếc xe Honda kia?
-Cũng của nẫu đó anh!
Đang lúc đó có chiếc phi cơ đang bay trên trời anh du khách mới hỏi thêm,
- Vậy c̣n máy bay kia là của ai?
- Cũng của nẫu luôn đó anh!
Anh du khách trố mắt: -"Trời, ông Nẫu là ông nào mà giàu quá vậy ta!"
Xứ nẫu quê tôi có ḥn núi Nhạn, có Núi Đá Bia, có đèo Cả, Cù Mông, có Vũng Rô, có đập Đồng Cam, có đồng lúa mênh mông c̣ bay thẳng cánh“. Xứ Nẫu quê tôi c̣n có sông Ba, ḥn Chùa, có đầm Ô Loan, vịnh Xuân Đài, có những rừng dừa xanh nằm trên băi biển cát vàng, tạo nên những phong cảnh thiên nhiên hài ḥa và hùng vỹ. Nói chung nó chẳng khác nào như một nước Việt Nam thu nhỏ v́ nó có tất cả, từ vịnh, gành, đầm, vũng đến biển, đảo, núi rừng cùng với cả một vùng đồng bằng được mệnh danh là vựa lúa miền Trung. Nó c̣n có cả vùng trung du, vùng, cao nguyên với núi cao rừng thẳm và cũng bắt nguồn từ đó nó đă đi vào ca dao, dân ca, thi ca, văn học nuôi dưỡng tâm hồn người dân tôi qua nhiều thế hệ.
Một tay cầm biển rộng
Một tay nắm trời cao
Quê tôi đứng giữa tự hào
Đất Phú Yên giữ một màu Việt Nam
Hay
Chiều chiều mây phủ Đá Bia
Đá Bia mây phủ chị kia mất chồng
Lẽ loi như ngọn Núi Sầm,
Lặng yên như mặt nước Đầm Ô Loan
C̣n đánh giá dân xứ Nẫu như thế nào th́ mời bạn đọc xem những mẩu đối thọai dưới đây :
-Ở hoài xứ nẫu, đâm ra tôi cũng dần biết nói tiếng nẫu, mến người xứ nẫu. Người xứ nẫu ăn cục nói ḥn, nhưng chắc thiệt. Cái khí chất ăn sóng, nói gió của những cư dân đất này cũng góp vào tiếng nẫu cái mạnh mẽ trong sắc thái ngôn ngữ, cái độ nồng như mang theo cả gió biển và cát nóng.
-Hiện giờ em sống trong một khu toàn là dân "nẫu", họ rất giàu có nhưng mà vô cùng tiết kiệm, thấy mà phát oải luôn, các học tṛ của em th́ xuất xứ đủ mọi miền bắc trung nam, nhưng em thấy học tṛ xứ nẫu thông minh vượt trội, nhưng có điều tính cách hơi cực đoan và khó gần gũi. Không biết gái "nẫu" có dể thương không hử các bác?
-Rất dễ thương nhưng thường nóng tánh và đá song phi rất giỏi nhưng biết chiều chồng và lo cho gia đ́nh đồng thời sức chịu đựng rất cao.
-Tôi lang thang Quy Nhơn, Tuy Phước rồi vào Sông Cầu, Tuy Ḥa... một thời gian nên cũng có nhiều kỷ niệm với vùng đất này. Con gái "nẫu" thường khép kín và khá nghiêm trọng. Họ quan hệ với ai th́ rơ ràng, rành mạch (khá khuôn phép và phong kiến). Khi đă "thương" rồi th́ họ cực kỳ bền nhưng để cho họ "ghét" rồi th́ coi như là xong.
-Dân "nẫu" có cái ít "đĩ miệng" như dân ở phía ngoài nhưng cũng không bộc trực, gan ruột để ra ngoài như dân miền Nam (chính cống). Dân vùng "nẫu" có điểm rất đặc biệt là họ rất sợ bị "nói". Làm cái ǵ cũng sợ hàng xóm, láng giềng, xă hội ḍm ngó. Nói chung họ bị những khuôn phép cũ kỹ ràng buộc và tai miệng thiên hạ chi phối khá nặng nề.
-Dân Nẫu nói chung là dân đặc biệt rạch ṛi trong cuộc chiến VN. Theo và chống cả hai phía CH và CS rất cực đoan. Có những người bỏ cả gia đ́nh để đi theo VC và có những người bỏ cả gia đ́nh để chống VC.
-Giai thoại đàn bà con gái B́nh Định "đi quyền, đánh roi" xuất hiện trên sách báo chỉ là phóng đại. Không phải đàn bà con gái B́nh Định ai cũng... "có nghề" cả đâu. "
Có một nhạc phẩm hát theo thể loại hát cḥi, đó là một thể loại hát dân gian chỉ ở dân Phú Yên, dân B́nh Định hay nói cách khác là dân Nẫu mới có được. Chính nghệ sĩ hài nỗi tiếng Hoài Linh đă đưa lên sân khấu hài qua giọng bi ai đặc xệt chấc Nẫu với nhiều ư vị mang tính văn hóa phi vật thể trù phú dân gian.
Vâng, chính dân Phú Yên được người ta mệnh danh là dân xứ "Nẫu", đó là tiếng nói đặc trưng của quê tôi mà nhạc phẩm Trách Thân một thể loại dân ca Phú Yên B́nh Định sau đây được hát theo điệu Cḥi, diễn tả cái phong cách riêng của người dân xứ Nẫu hiền ḥa chấc phát mà cũng nhiều t́nh cảm.
Xứ nẫu quê tôi có ḥn núi Nhạn, có Núi Đá Bia, có đèo Cả, Cù Mông, có Vũng Rô, có đập Đồng Cam, có đồng lúa mênh mông c̣ bay thẳng cánh“. Xứ Nẫu quê tôi c̣n có sông Ba, ḥn Chùa, có đầm Ô Loan, vịnh Xuân Đài, có những rừng dừa xanh nằm trên băi biển cát vàng, tạo nên những phong cảnh thiên nhiên hài ḥa và hùng vỹ. Nói chung nó chẳng khác nào như một nước Việt Nam thu nhỏ v́ nó có tất cả, từ vịnh, gành, đầm, vũng đến biển, đảo, núi rừng cùng với cả một vùng đồng bằng được mệnh danh là vựa lúa miền Trung. Nó c̣n có cả vùng trung du, vùng, cao nguyên với núi cao rừng thẳm và cũng bắt nguồn từ đó nó đă đi vào ca dao, dân ca, thi ca, văn học nuôi dưỡng tâm hồn người dân tôi qua nhiều thế hệ.
Một tay cầm biển rộng
Một tay nắm trời cao
Quê tôi đứng giữa tự hào
Đất Phú Yên giữ một màu Việt Nam
Hay
Chiều chiều mây phủ Đá Bia
Đá Bia mây phủ chị kia mất chồng
Lẽ loi như ngọn Núi Sầm,
Lặng yên như mặt nước Đầm Ô Loan
C̣n đánh giá dân xứ Nẫu như thế nào th́ mời bạn đọc xem những mẩu đối thọai dưới đây :
-Ở hoài xứ nẫu, đâm ra tôi cũng dần biết nói tiếng nẫu, mến người xứ nẫu. Người xứ nẫu ăn cục nói ḥn, nhưng chắc thiệt. Cái khí chất ăn sóng, nói gió của những cư dân đất này cũng góp vào tiếng nẫu cái mạnh mẽ trong sắc thái ngôn ngữ, cái độ nồng như mang theo cả gió biển và cát nóng.
-Hiện giờ em sống trong một khu toàn là dân "nẫu", họ rất giàu có nhưng mà vô cùng tiết kiệm, thấy mà phát oải luôn, các học tṛ của em th́ xuất xứ đủ mọi miền bắc trung nam, nhưng em thấy học tṛ xứ nẫu thông minh vượt trội, nhưng có điều tính cách hơi cực đoan và khó gần gũi. Không biết gái "nẫu" có dể thương không hử các bác?
-Rất dễ thương nhưng thường nóng tánh và đá song phi rất giỏi nhưng biết chiều chồng và lo cho gia đ́nh đồng thời sức chịu đựng rất cao.
-Tôi lang thang Quy Nhơn, Tuy Phước rồi vào Sông Cầu, Tuy Ḥa... một thời gian nên cũng có nhiều kỷ niệm với vùng đất này. Con gái "nẫu" thường khép kín và khá nghiêm trọng. Họ quan hệ với ai th́ rơ ràng, rành mạch (khá khuôn phép và phong kiến). Khi đă "thương" rồi th́ họ cực kỳ bền nhưng để cho họ "ghét" rồi th́ coi như là xong.
-Dân "nẫu" có cái ít "đĩ miệng" như dân ở phía ngoài nhưng cũng không bộc trực, gan ruột để ra ngoài như dân miền Nam (chính cống). Dân vùng "nẫu" có điểm rất đặc biệt là họ rất sợ bị "nói". Làm cái ǵ cũng sợ hàng xóm, láng giềng, xă hội ḍm ngó. Nói chung họ bị những khuôn phép cũ kỹ ràng buộc và tai miệng thiên hạ chi phối khá nặng nề.
-Dân Nẫu nói chung là dân đặc biệt rạch ṛi trong cuộc chiến VN. Theo và chống cả hai phía CH và CS rất cực đoan. Có những người bỏ cả gia đ́nh để đi theo VC và có những người bỏ cả gia đ́nh để chống VC.
-Giai thoại đàn bà con gái B́nh Định "đi quyền, đánh roi" xuất hiện trên sách báo chỉ là phóng đại. Không phải đàn bà con gái B́nh Định ai cũng... "có nghề" cả đâu. "
Có một nhạc phẩm hát theo thể loại hát cḥi, đó là một thể loại hát dân gian chỉ ở dân Phú Yên, dân B́nh Định hay nói cách khác là dân Nẫu mới có được. Chính nghệ sĩ hài nỗi tiếng Hoài Linh đă đưa lên sân khấu hài qua giọng bi ai đặc xệt chấc Nẫu với nhiều ư vị mang tính văn hóa phi vật thể trù phú dân gian.
Vâng, chính dân Phú Yên được người ta mệnh danh là dân xứ "Nẫu", đó là tiếng nói đặc trưng của quê tôi mà nhạc phẩm Trách Thân một thể loại dân ca Phú Yên B́nh Định sau đây được hát theo điệu Cḥi, diễn tả cái phong cách riêng của người dân xứ Nẫu hiền ḥa chấc phát mà cũng nhiều t́nh cảm.
Cuối cùng th́ những dự định, hy vọng, ước mơ, hoài băo cũng chỉ là khói bụi tan đi như những đám mây trên bầu trời mênh mông, vô tận kia. Đến một ngày rồi ai ai cũng đều phải trả lại cho đất trời những ǵ đă vay mượn để trở về. Sự chấm dứt của kiếp người là điều tất yếu, phải như vậy, không thể khác, không thể có điều ngoại lệ.
Đó là sự b́nh đẳng, công bằng và cũng là niềm an ủi cho tất cả mọi sinh linh có mặt trong cuộc sống ở thế gian này.
Sự sống là một điều kỳ diệu. Có lẽ mọi vật hữu t́nh từ đơn bào cho đến sinh vật thượng đẳng là con người đều có một mong ước giống nhau là kéo dài sự sống, nhưng “tuổi thọ” của muôn loài đă được quyết định bởi những yếu tố mang tính chất định luật mà mọi sinh linh có sự sống không dễ ǵ vượt qua.
Hiện nay, cho dù có nền y học tiên tiến vượt bực mà loài người đă đạt được th́ tuổi thọ của con người cũng không sánh kịp với tuổi thọ của loài rùa. Thực vật cũng là một dạng sống, có những loài cây có tuổi thọ từ vài trăm năm đến cả ngàn năm. Như loài thông có tên Bristlecone ở Bắc Mỹ có tuổi thọ đến 4.500 tuổi.
Gần đây, có một số phát hiện khoa học cho rằng có sinh vật “lách” khỏi qui luật sinh tử khắc nghiệt của tạo hóa để trường tồn mà không hề biết “thời gian, tuổi thọ” là ǵ. Các nhà nghiên cứu thuộc Pennsylvania State University cho biết loài sứa Turritopis Nutricula là sinh vật thủy tức có thể quay ngược ṿng đời của chúng từ thời kỳ trưởng thành trở lại thời kỳ sinh vật đơn bào và từ đó tiếp tục phát triển; nhờ vậy chúng trở nên bất tử. Loài sứa này vốn được phát hiện ở vùng biển Địa Trung Hải từ năm 1883 nhưng khả năng độc đáo của chúng th́ chỉ mới được quan tâm từ hồi thập niên 1990. Người ta t́m thấy ở chúng một quá tŕnh chuyển dịch tế bào, từ một dạng tế bào này có thể chuyển đổi thành một dạng tế bào khác và có khả năng liên tục tái tạo toàn bộ cơ thể của chúng. Khả năng này hiện vẫn là điều bí mật của tự nhiên và đang được các nhà khoa học tập trung giải mă với hy vọng có thể từ đó t́m ra những phương thức chống lại bệnh ung thư ở loài người. Tuy nhiên, trong các cuộc thảo luận về khoa học, không ít người tuyên bố rằng không có bằng cớ về sự bất tử của loài sứa này; v́ lẽ người ta không thể theo dơi cùng một con sứa trong vài chục năm, cả trăm năm, hay nhiều thế kỷ; hơn nữa, chúng vẫn không thể thoát khỏi t́nh trạng bị ăn thịt, gặp tai nạn, hoặc nhiều hoàn cảnh vô thường khác. Vả chăng, khi chúng tái tạo toàn bộ cơ thể từ giai đoạn ban đầu của một sinh vật đơn bào dạng ống th́ chúng đă là một sinh vật khác, không c̣n là sinh vật cũ để bảo rằng chúng bất tử!
Nói khác đi, định luật sinh lăo bệnh tử vẫn là một định luật khắc nghiệt áp dụng cho mọi h́nh thái sinh vật, áp dụng cho mọi chúng sinh!
Sống và được sống là điều mà tất cả mọi sinh linh đều tha thiết và mong ước, nhưng sống để làm ǵ? Sống có ích ǵ cho đồng loại? Đó là điều thiết yếu và quan trọng.
Phù dung là một loại hoa mỏng manh, quí phái nhưng lại có một đời sống ngắn ngủi “sớm nở tối tàn”. Tuy nhiên, trong khoảnh khắc vô cùng ngắn ngủi đó, phù dung đă tô điểm, mang lại cho đời vẻ đẹp thanh tao, cũng là điều đáng quí.
Trời đất th́ bao la, thời gian th́ vô tận, kiếp người cũng như loài hoa phù dung, thấy đó rồi mất đó, sắc sắc không không, như cơn gió thoảng qua, như một vạt nắng hắt hiu c̣n sót lại của một buổi chiều.
Nếu chúng ta tỉnh thức và quán tưởng về cuộc đời, chúng ta sẽ thoát khỏi ảo tưởng thân này là tự ngă. Khi thực hành được điều này, nỗi sợ hăi âu lo về sinh tử sẽ nhẹ nhàng hơn, như trút bỏ lớp áo nặng nề mà bấy lâu nay cứ đeo bám bên người.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
