Theo như sự chia sẻ của danh ca Khánh Ly với truyền thông đă hé lộ cuộc gặp gỡ và mối quan hệ thực sự giữa bà với nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, sau khi tranh căi xoay quanh các t́nh tiết trong phim Em và Trịnh với các nhân vật ở đời thực thu hút sự quan tâm của công chúng về nhạc sĩ Trịnh Công Sơn và phiên bản Khánh Ly trên màn ảnh rộng.
"Các em ngồi gần lại đây. Cô thích tṛ chuyện với các bạn trẻ", danh ca Khánh Ly bắt đầu buổi tṛ chuyện với chúng tôi bằng những câu nói gần gũi và thân t́nh như thế.
Ở tuổi 77, dáng đi của bà vẫn nhanh nhẹn, giọng nói vang, cách kể chuyện hóm hỉnh, cuốn hút. Trở lại gặp khán giả sau hai năm vắng bóng v́ đại dịch Covid-19 bằng một tour xuyên Việt, Khánh Ly cho biết bà cảm thấy hạnh phúc.
Bà cũng thẳng thắn khi trao đổi với chúng tôi câu chuyện về nhạc sĩ Trịnh Công Sơn , phiên bản Khánh Ly trên màn ảnh rộng.
Thời điểm này, khán giả nhắc tới Khánh Ly không chỉ về show diễn cuối trong sự nghiệp mà có cả Khánh Ly trong phim về Trịnh Công Sơn đang công chiếu. Bà nhận xét ǵ về phiên bản Khánh Ly trên màn ảnh rộng?
Thật sự mà nói, tôi không biết nhiều về phim ảnh v́ tôi ít có cơ hội đi xem. Mặc dù vậy, tôi vẫn có khả năng nhận biết phim nào hay, phim nào dở. Phim hay dở thế nào là tùy ư kiến người xem. Mọi người xem phim sẽ biết được phim hay, phim dở ở đâu và họ sẽ t́m hiểu lư do v́ sao lại có những t́nh tiết như thế. Tôi có nhiều việc để làm, để nghĩ, không nhất thiết phải chú tâm đến những việc không liên quan đến ḿnh.
Trong phim, Khánh Ly hiện lên là người thẳng tính, có những câu nói như: “Ông thó bài này của Văn Cao đấy à". Bên cạnh đó, phim có những khoảnh khắc Khánh Ly đút sữa chua cho ông Trịnh Công Sơn, ôm ông khi ông buồn. Bà và nhạc sĩ Trịnh Công Sơn có từng t́nh tứ như thế?
Tôi không xem phim, chỉ nghe bạn bè kể lại và các bạn hỏi về chuyện có một cuốn phim như thế, có những cảnh, lời thoại như vậy. Thật sự mà nói tôi không có ư kiến đâu v́ không thể ư kiến được trước những sự việc xảy ra như vậy. Làm ǵ có chuyện tôi bằng vai phải lứa với ông Sơn đâu.
Tôi chỉ nghĩ một điều là v́ sao người ta làm như thế trong khi tôi c̣n sống. Tôi chưa chết mà. Người ta có thể bán người chết được v́ người chết không trả lời được nhưng mà tôi c̣n sống. Tôi không biết khi con tôi xem phim đó, chúng sẽ nghĩ thế nào về ḿnh.
Và bạn bè của tôi, những người đă biết tôi 60 - 70 năm nay, họ hiểu rơ con người tôi thế nào, khán thính giả yêu thương tôi 60 năm qua, họ biết tôi ra sao. Bạn bè biết 60 năm qua, chưa bao giờ tôi lớn tiếng với bất cứ ai. Bạn bè, người thân của tôi sẽ nghĩ sao, đánh giá ǵ về những làm phim đó.
Đoàn phim có liên lạc với bà để có thêm tư liệu cũng như h́nh dung về nguyên mẫu cho nhân vật Khánh Ly?
Đại diện của đoàn phim đă liên lạc, có cho tôi xem kịch bản những phân đoạn Khánh Ly trong phim. Với những cảnh họ dự định thực hiện, tôi đă không đồng ư. Và tôi cũng nói nếu muốn sáng tạo, muốn giữ kịch bản th́ phải đổi tên nhân vật. Nhưng cuối cùng, một số cảnh tôi không đồng ư vẫn đưa lên phim và tên Khánh Ly không hề thay đổi.
Vậy thật sự mối quan hệ ngoài đời của bà và ông Trịnh Công Sơn như thế nào?
Tôi là một người có tính đàn ông. Tôi không biết e lệ, thẹn thùng nhưng tính đàn ông của tôi cũng có giới hạn. Chuyện tôi tôn trọng, kính nể ông Trịnh Công Sơn như một người cha, ai cũng biết cả. Tôi luôn khẳng định là ḿnh với ông Sơn hoàn toàn là anh em, bạn bè. Trong nhà, ngoài ngơ, trong gia đ́nh, ngoài xă hội ai cũng biết điều đó nhưng họ vẫn cố t́nh gán ghép chúng tôi thành một đôi. Để làm ǵ, tôi không hiểu. Để cho họ thỏa măn à?
Nếu được là người yêu của ông Sơn, tôi hănh diện chứ. Dễ ǵ được làm người yêu của Trịnh Công Sơn. Tôi có ǵ đáng để cho ông ấy yêu đâu. Nếu điều đó là sự thật th́ ông Sơn là người thiệt, và tôi là người có lợi. Nhưng mà tôi không thể tự nhận điều đó được. Tôi không thể tham lam, nhận những điều không phải của ḿnh.
Và quan trọng là lúc đó tôi đă có gia đ́nh. Các con tôi sẽ nghĩ ǵ khi xem phim có cảnh mẹ chủ động đi t́m ông Trịnh Công Sơn. Trong khi tôi với bố nó vẫn ở với nhau.
Thời điểm quen biết Trịnh Công Sơn là khi bà đă có chồng và hai con. Vậy có bao giờ bà đi B'lao, chủ động đi t́m ông Trịnh Công Sơn?
Không, tôi chẳng bao giờ đi t́m ông Trịnh Công Sơn cả. Điều đó có nhiều người biết. Tôi không t́m ông Sơn để xin nhạc hay cầu cạnh một điều ǵ cả. Không việc ǵ tôi phải đi t́m ông Trịnh Công Sơn bởi yêu th́ không, nhạc ông đưa th́ tôi hát.
Tôi kính trọng ông ấy là bởi ông là một người tài hoa, viết nhạc hay, một người có tư cách. Những người đă có chồng rồi, không bao giờ ông Sơn “vờn” cả, không bao giờ có chuyện đó.
Ở đời có nhiều việc để làm lắm, những trẻ em đi học vượt sông, vượt cầu bị chết đuối, người già lê la ăn xin ngoài đường. Hăy làm những phim như vậy đi để kêu gọi ḷng từ tâm của mọi người, hăy đi xây cầu, xây dựng trường học, nhà t́nh thương cho người khó khăn, kém may mắn.
Sau những tranh căi về h́nh ảnh nhân vật Khánh Ly, bà có thay đổi suy nghĩ và sẽ xem phim không?
Tôi đă hơn một lần trả lời rằng ḿnh sẽ không đi xem v́ bản thân đă có một ông Trịnh Công Sơn thật rồi.
Là người đă tiếp xúc lâu năm với nhạc sĩ, bà nhận thấy ông Sơn yêu thế nào?
Tôi nói thật, ông Sơn ông chẳng yêu ai đâu. Chắc chắn là như vậy. Ông ấy chỉ yêu t́nh yêu của ông ấy thôi. Đừng lầm là ông ấy yêu ai đó. Ông Sơn cũng không hề viết là tôi làm bài hát này cho ai, mà chỉ do những người yêu nhạc tự động thêm vào mà thôi. Điều đó giống như bài Nước mắt mùa thu, sau này ông Phạm Duy mất rồi, mới in ra và chú thích là viết cho Lệ Thu. Người ta tự đặt ra như vậy đấy.
T́nh yêu của ông Trịnh Công Sơn không dành cho một người nào. Người duy nhất ông dành t́nh yêu trọn vẹn, thiêng liêng và đẹp đẽ là mẹ ông. C̣n lại, ông ấy chỉ yêu cái đẹp, như vai em gầy, tóc em dài, môi em hồng. Mà thực tế, đâu có em nào cả đời đẹp được như vậy. Do đó, ai mà nghĩ ông Trịnh Công Sơn yêu ḿnh là nghĩ sai đó.
Đừng đánh giá t́nh yêu qua những bức thư t́nh v́ khi viết thành con chữ đó, đă phải qua nhiều cái máy lọc rồi.
Bà nói Trịnh Công Sơn là người rất yêu cái đẹp, đến với những người con gái v́ họ đẹp chứ thực chất không yêu ai cả. Điều này có thể khiến khán giả cho rằng ông thuộc tuưp “bad boy”?
Tất cả nhạc sĩ, văn sĩ, thi sĩ cũng như mọi người đều yêu cái đẹp. Nhưng ông Trịnh Công Sơn cũng từng nói: “Sống trong đời sống cần có một tấm ḷng”. Tôi từng hỏi ông ấy: “Cần tấm ḷng để làm ǵ? Tấm ḷng đâu có ăn được đâu, đâu có đổi để mua một cái áo đẹp được đâu?”. Ông cười và nói: “Sống trong đời sống cần có một tấm ḷng, dù không để làm ǵ cả, dù chỉ để gió cuốn đi và hăy sống với nhau bằng một sự tử tế”.
Ông Trịnh Công Sơn đă nhắn nhủ với chúng ta rất nhiều trong âm nhạc của ông ấy.
C̣n cái đẹp, ở đời ai cũng yêu cả. Những bông hoa đẹp hay người đẹp không có tội. Ai cũng có quyền yêu cả, đừng kết tội những người yêu cái đẹp. C̣n với riêng ông Trịnh Công Sơn, ông có một ngàn, một vạn cái hơn như thế. Tôi cứ nghĩ mấy chục năm mọi người phải hiểu, phải biết sống trong đời sống cần có một tấm ḷng, và Trịnh Công Sơn đă sống với tấm ḷng đó.
Khánh Ly phiên bản điện ảnh được nhắc tới là một trong những nàng thơ của ông Trịnh. Vậy trong mối quan hệ với nhạc sĩ, từ “nàng thơ” có đúng với bà?
Một cây hoa đẹp cũng là nàng thơ của các nhạc sĩ. Các ông nhạc sĩ hay lắm, qua lăng kính của họ một cái cây, một bông hoa, con chim, cũng có thể trở thành một người đẹp. Có những người không có t́nh yêu thật, họ tự h́nh dung để viết nhạc. Chẳng hạn, với ông Phạm Duy, Văn Cao, Đoàn Chuẩn... ḿnh đâu có biết người yêu của họ là ai. Nhưng mà các ông ấy viết về các mối t́nh rất đẹp, lăng mạn. Đó là những người nhạc sĩ tài hoa của nền âm nhạc Việt Nam.
Với nhiều người, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn là một huyền thoại, v́ sao bà lại khuyên không nên tạc tượng Trịnh Công Sơn?
Nghĩ về ông Sơn như thế nào là quyền của mọi người. Nếu bạn hỏi tôi, nhiều khi tôi nghĩ khác bạn. Ai cũng có quyền riêng tư và đánh giá của ḿnh. Nếu bạn đă yêu nhạc của ông Sơn như thế, coi ông là huyền thoại th́ cứ giữ như vậy đi, cứ vững tin vào những điều bạn đă cảm nhận được. Bạn sẽ không lầm đâu.
Vậy nếu phải dành cho ông Trịnh Công Sơn một danh xưng, bà sẽ dành danh xưng nào?
Vẫn là nhạc sĩ Trịnh Công Sơn thôi.
Cuộc sống hiện tại của bà ở Mỹ hiện thế nào?
Cuộc sống của tôi b́nh an. B́nh an bởi v́ ḿnh cảm thấy b́nh an. Thật sự b́nh an trong cuộc sống ḿnh phải tự tạo ra, không ai đem lại cho cả. Khi ḿnh cảm thấy đủ, sẽ thấy b́nh an, hài ḷng với những ǵ ḿnh có, dẫu là ít. Đừng nh́n qua bên cạnh thấy nhà lớn mà nghĩ nhà ḿnh nhỏ. Dẫu cái nhà ḿnh nhỏ đó, nhưng là nơi để ḿnh về. Đó là nơi duy nhất để ḿnh mong ước trở về mỗi khi đi xa.
Đời sống này phức tạp và ḿnh tự tạo cho bản thân sự b́nh ổn trong tâm hồn. Giàu chưa chắc là hạnh phúc, mà nghèo chưa chắc đă không vui. Hạnh phúc vẫn có thể đến với những mối t́nh, t́nh yêu nghèo nhưng cảm thấy vui v́ chúng ta có nhau trong đời.
Hơn 8 năm qua, Quang Thành đă giúp tôi quay trở lại với chương tŕnh thiện nguyện Ṿng tay nhân ái. Tôi mong có cơ hội đi được nhiều hơn, đến được với nhiều người bất hạnh, để có niềm tin ḿnh c̣n có thể đóng góp một chút nhỏ nhoi cho quê hương. Đó là niềm hạnh phúc lớn nhất của tôi trong chặng đường cuối này
Quay trở lại với show diễn xuyên Việt vào dịp này, bà đă chuẩn bị thế nào để đảm bảo đủ sức hát hơn 20 bài mỗi đêm?
Công việc của một người ca sĩ trước những show diễn là chuẩn bị thật tốt cho sức khỏe của ḿnh và lựa chọn những t́nh khúc nào được mọi người yêu thích nhất để phục vụ khán giả.
Lo lắng trước mỗi show diễn là điều không thể tránh khỏi. Tôi cố gắng có một ngày hoặc một đêm nghỉ ngơi, có giấc ngủ thật tốt. Bên cạnh đó, tôi chỉ cố gắng hoạt động một chút, tập thể dục được th́ càng tốt, c̣n không th́ ḿnh nói chuyện, hát, để thanh quản nở ra, cổ họng sẽ thích ứng được.
“Như một lời chia tay” có thể là show diễn cuối của bà. Đă hơn 60 năm đứng trên sân khấu, bà có h́nh dung được ngày ḿnh rời xa ánh hào quang th́ cuộc sống sẽ ra sao?
Thật ra tôi không nghĩ đây là lần cuối đâu nhưng lần cuối có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Show diễn này như một lời chia tay, chứ không phải là lời chia tay.
Trong mùa dịch Covid-19 vừa qua, nhiều người ra đi mà chúng ta không c̣n cơ hội để nói lời chia tay. Họ đă ra đi trong lặng lẽ, rất đáng thương, không được gặp chồng con, không được nhắn nhủ một câu nào. V́ vậy, tôi nghĩ chi bằng ḿnh gặp nhau bây giờ, đừng để ngày mai, đừng để lúc không c̣n cơ hội nào nữa. Nếu sau này, ḿnh không c̣n cơ hội chào nữa th́ trong ḷng cũng không tiếc, không buồn.
Trải qua mùa Covid-19, tôi cảm thấy có một vài thay đổi nhỏ thôi, trong đời sống. H́nh như người ta quan tâm nhau hơn một tí. V́ vậy, nếu có yêu tôi th́ yêu bây giờ, đừng đợi tôi chết rồi mới ra mộ khóc lóc. Lúc đó, khóc để làm ǵ, nói yêu thương để làm ǵ? Do đó, cho tôi xin một lời chào từ ngày hôm nay. Nếu ngày mai, may mắn gặp lại tôi xin chào khán giả một lần nữa. Sau này, nếu không gặp th́ cũng coi như tôi đă chào rồi.
Cảm ơn danh ca Khánh Ly v́ cuộc tṛ chuyện này!
