Ở Mỹ, trẻ em được chính phủ bảo vệ rất chu đáo, được giúp đỡ y tế đầy đủ nếu không có bảo hiểm y tế. Người già 65 tuổi trở lên cũng được hưởng trợ giúp y tế, do đó vấn đề làm chúng ta nhức nhối nhất là ở lứa tuổi trung niên.
Xin viết trước, bài này chỉ dựa vào kinh nghiệm bản thân, cũng như từ bạn bè, đồng hương xung quanh. Đây không phải là một bài khảo cứu chuyên nghiệp, nên có chỗ nào thiếu sót, nhờ các độc giả bổ túc giùm.
Tại sao tôi chỉ bàn về lứa tuổi trung niên mà không phải tất cả mọi lứa tuổi? Xin thưa: ở Mỹ, trẻ em lên hàng số một, nên được chính phủ bảo vệ rất chu đáo, được giúp đỡ y tế đầy đủ nếu không có bảo hiểm y tế cá nhân. Người già 65 tuổi trở lên cũng được hưởng trợ giúp y tế, do đó vấn đề làm chúng ta nhức nhối nhất là ở lứa tuổi trung niên. "Trẻ đă qua, nhưng già chưa tới".
Ở Mỹ, khi tới tuổi thành niên, hầu hết ai cũng đi làm ăn ngoài xă hội, nếu bạn đi làm cho hăng xưởng th́ hầu hết các hăng đều có mua bảo hiểm sức khỏe cho nhân viên và cả gia đ́nh đầy đủ (nghĩa là bản thân họ + vợ hay chồng và các con duới 21 tuổi, c̣n đi học).
Vài thập niên trước v́ các hăng làm ăn khấm khá, và bảo hiểm sức khoẻ c̣n ở giá thấp, nên hầu như các hăng bao thầu chi phí này cho nhân viên. Nhưng khoảng thời gian 10 năm trở lại đây, kinh tế đ́nh trệ, giá bảo hiểm lại lên cao, nên nhiều hăng không c̣n khả năng cho không nữa, nhân viên phải chia sẻ một phần chi phí bảo hiểm này, có khi lên tới 50% giá tiền, tùy theo điều kiện hăng ḿnh làm việc.
C̣n những người làm nghề tự do th́ sao? Họ có thể tự mua bảo hiểm cho cá nhân, hay toàn gia đ́nh của ḿnh bên ngoài, tuy rằng gíá cả có phần mắc hơn ở hăng lớn, tuy nhiên vẫn không quá khả năng của ḿnh (giống như giá sỉ và giá lẻ).
Một số người cẩn thận lo xa, mua bảo hiểm y tế đầy đủ, nên yên ḷng khi bệnh hoạn xảy ra. Nhưng bên cạnh đó, không ít người đă coi thường, một phần v́ tiếc tiền, phần ỷ do tuổi tác lúc đó c̣n trẻ, ít khi đau ốm. Cùng lắm, thỉnh thoảng mới bị sổ mũi, nhức đầu, mua đại vài hộp thuốc cảm cúm ở quầy với giá vài đô la cũng xong. Lại nữa, đang c̣n trẻ, chưa tích lũy được nhiều tài sản, nên có quan niệm: Chậc! Cùng lắm đi xin giúp đỡ của chính phủ, v́ ḿnh thuộc diện nghèo, con bà phước, không tài sản, nhà cửa, lo ǵ?
Mà quả thật vậy, họ đă sống yên ổn một thời gian dài không bệnh hoạn ǵ nhiều (do tuổi c̣n trẻ, có sức khoẻ tốt), không tốn tiền cho việc mua bảo hiểm, nên lúc chưa xảy ra chuyện, họ thấy ḿnh tính toán không sai, thời gian dài vừa qua, tiết kiệm được biết bao tiền. Nhưng lại một chữ nhưng đáng ghét. Thời gian qua nhanh, tuổi thanh niên phơi phới ngày nào giờ đă thành tuổi trung niên, với triệu chứng tuổi già bắt đầu lộ diện. Những sợi tóc đen ngày nào giờ đă thành hoa râm, mắt xếp mí, bụng phệ, đi kèm với bao nhiêu triệu chứng bệnh tật. Bạn bè thân thiết của họ bây giờ là những lọ thuốc: tiểu đường, cao máu, viêm gan, tim suy, yếu thận...
Đến lúc này nhu cầu có một bảo hiểm y tế trở nên cấp thiết, nhưng giờ mới mua th́ như thế nào? Nếu bạn c̣n đi làm hăng xưởng, và hăng có mua bảo hiểm cho bạn, th́ không có vấn đề, v́ bảo hiểm sẽ tiếp tục chi trả. C̣n trường hợp chẳng may bị cho nghỉ việc th́nh ĺnh, th́ theo luật định, trong khoảng thời gian đi t́m việc khác, bạn vẫn có thể tiếp tục mua bảo hiểm nếu muốn, nhất là những người đang mang những chứng bệnh kinh niên. Nhưng giờ đây phải mua bảo hiểm bằng tiền túi chính bạn, và bảo hiểm lúc này có tên là Cobra insurance.
Đây là loại bảo hiểm đặc biệt dành cho trường hợp này. Tuy rằng giá có đắt hơn b́nh thường, nhưng nếu bạn đang mang bệnh trong người, họ vẫn không phân biệt, và nó cũng rất hữu ích trong một số trường hợp. C̣n nếu bạn làm ăn buôn bán cá thể (self employment), và chưa từng mua qua bảo hiểm y tế, nghĩa là trong hồ sơ điện toán, họ không có một dữ liệu nào về bệnh tật của bạn trong quá khứ, th́ đây là một vấn nạn.
Hăng bảo hiểm họ dư biết, rất nhiều người đợi có bệnh mới mua bảo hiểm, nên trường hợp này họ phải điều tra rất kỹ. Những cuộc phỏng vấn sẽ được thực hiện trên phone, có thu âm, hỏi rơ về bệnh trạng bạn đang có ở hiện tại, bệnh đă có trong quá khứ... Tùy theo t́nh trạng của bạn, họ sẽ quyết định bán hay từ chối và giá cả như thế nào. Nhưng nhớ một đều, bạn không thể khai man, v́ nếu bạn nói không có bệnh, nhưng khi mua bảo hiểm xong, bạn có bệnh. Họ sẽ điều tra, nếu biết bạn khai man, th́ họ sẽ không chịu trách nhiệm chi trả.
Và nữa, với những bệnh bạn đang mang trong người, có tiền sử trước khi mua bảo hiểm, th́ nếu bán bảo hiểm cho bạn, luôn luôn có một điều khoản đi kèm là họ không chịu trách nhiệm về bệnh đó, kể cả những di chứng liên hệ có thể xảy ra trong ṿng 3-5 năm tới, họ cũng pḥng hờ, bỏ trong hợp đồng để không chịu trách nhiệm.
Cũng không thể trách, họ là công ty tư nhân, làm ăn đâu ai muốn lỗ, họ đâu dại ǵ thu của bạn tháng vài trăm, mà phải chi ra tháng vài chục ngàn, hay có trường hợp lên tới cả triệu đô la. Cho nên những người trung niên, t́m mua bảo hiểm sức khỏe trong thời điểm này là một đại nạn. Một là họ từ chối không bán. Hai là bán với giá cao ḿnh mua không nổi. Đă vậy, nếu ráng mua th́ cũng không giúp ǵ nhiều được, v́ những bệnh ḿnh đang sẵn có, họ không chịu trách nhiệm chi trả (huề vốn).
C̣n vấn đề nhờ vả chính phủ, cũng được thôi, nếu bạn vẫn c̣n ở dạng con nhà nghèo, chính phủ sẽ giúp phần lớn hoặc phần nhỏ tuỳ theo t́nh trạng tài sản, thu nhập.
Nhưng riêng người Việt ḿnh, đa số sau nhiều năm làm ăn, ai cũng có tài sản, cơ sở, nhà cửa, đă không phải là "con bà phước " như vài chục năm trước. Nên có nhiều trường hợp, xin trợ cấp y tế từ chính phủ là một chuyện khó khăn hay phải nói là không thể.
Người viết đă có chút kinh nghiệm bản thân, về vấn đề chi phí y tế, khi ḿnh có bảo hiểm th́ chi phí y tế được tính theo giá hợp đồng của hăng bảo hiểm với bác sĩ và nhà thương, nên gíá cả đă được ấn định rơ ràng. Các hăng bảo hiểm được tính giá đặc biệt, chỉ trả khoảng 20% so với giá lẻ của những người không có bảo hiểm bên ngoài . Nên nếu để ư, đọc những hóa đơn báo cáo y tế được gửi về nhà, bạn sẽ thấy, nhà thương tính giá 15 ngàn, nhưng bảo hiểm chỉ trả khoảng 3-4 ngàn, và thông báo là bạn không nợ ǵ nhà thương hết v́ họ đă thanh toán xong.
Như vậy có nghĩa nếu bạn không có bảo hiểm, và sự cố xảy ra th́nh ĺnh, như té găy tay, th́ cũng cùng trường hợp giống nhau, bạn phải trả 20-30 ngàn đô la hay hơn cho nhà thương, trong khi đó, nếu là hăng bảo hiểm, họ chỉ trả khoảng 4-5 ngàn đô la là cùng. Ngay cả làm xét nghiệm máu, bảo hiểm thường chỉ trả khoảng 30-40 đô, mà lúc không có bảo hiểm tôi phải trả gần $400. Một khác biệt rất lớn.
Mấy lúc sau này, tôi nghe nói có một hăng bảo hiểm sức khoẻ (không tiện nêu tên), họ quảng cáo có giá rất rẻ, chỉ vài chục đô la một tháng cho toàn gia đ́nh, không phân biệt tuổi tác, bệnh hoạn, tiết kiệm được lên đến 60-70% chi phí y tế... V́ có ư định về hưu non, nên tôi t́m hiểu th́ được biết, họ chỉ có nhiệm vụ gom tên bạn vào danh sách nhóm của hăng họ, để bạn được hưởng giá sỉ, nhờ số đông nên họ kư được hợp đồng cung cấp y tế giá rẻ. Đi bác sĩ hay nhà thương, bạn sẽ được giảm giá rất nhiều.
Tôi nghĩ trong một số trường hợp nào đó, đây cũng là một ư tưởng hay, và nếu có nhu cầu, cũng như nếu không c̣n chọn lựa nào khác, th́ bạn cũng nên gia nhập v́ giá cả khá là nhẹ nhàng. Có c̣n hơn không.
V́ hữu dụng (được cả sự chúc mừng của tổng thống Mỹ khi ư tưởng thành lập công ty ra đời), nên dù chỉ có vậy mà hăng này mấy chục năm qua làm ăn rất khấm khá, cho thấy nhu cầu những người không có bảo hiểm rất lớn.
Nếu chẳng may bị những bịnh hiểm nghèo như ung thư, tàn phế, chờ chết, và bệnh kéo dài quá 6 tháng, th́ sở xă hội (Social Security) sẽ trợ cấp cho bệnh nhân đầy đủ mọi mặt (do trong quá khứ, bạn đi làm có đóng thuế đầy đủ).
Bây giờ đây, điều tôi và nhiều người chờ đợi nhất là chương tŕnh y tế của tổng thống Obama có hiệu lực vào năm 2014 (cầu trời cho đừng bị hủy bỏ). Đây là chương tŕnh rất quan trọng với tầng lớp trung niên. Tuy chương tŕnh đang gặp phản đối từ nhiều giới, v́ theo luật này, bắt buộc mọi người: già, trẻ, lớn, bé, ai cũng phải mua bảo hiểm. Họ phản đối v́ chưa thấy có nhu cầu, nhưng họ quên rằng chính họ, hay bất cứ ai, tuổi trẻ rồi cũng sẽ qua đi, bệnh tật kéo đến, không mua lúc trẻ, làm sao bù đắp cho tuổi về chiều. (Nếu bộ luật y tế này bị chết yểu, th́ chính ḿnh tự đào hố chôn ḿnh, sau này đừng đổ lỗi cho chính phủ nhé!). Ḿnh muốn được lời chẳng lẽ hăng bảo hiểm cam ḷng chịu lỗ hay sao?
Nếu chương tŕnh suôn sẻ, đến lúc đó giới trung niên chúng tôi sẽ mua được bảo hiểm y tế với giá phải chăng, không sợ bị từ chối, không sợ bị kỳ thị v́ bệnh tật đang mang trong người. Hơn thế nữa, được yên tâm về hưu non.
Tuy nhiên, trên tất cả, chúng ta cũng đừng bi quan. Đâu đó luôn luôn có những cánh cửa mở ra giúp đỡ ḿnh. Chính phủ cũng có những chương tŕnh đặt biệt, mà có khi ta v́ chưa đụng chuyện nên chưa biết, và những nhà thương trực thuộc của chính phủ ngoài kia đang sẵn sàng chữa trị cho tất cả mọi người. Tiền viện phí tuy đắt, nhưng bù lại được cho trả góp tùy theo khả năng và vô thời hạn. Có người không trả nổi, xù luôn. Đặc biệt, tôi thấy nhiều người đă mang món nợ lớn kia về bên kia thế giới, mà chẳng thấy bị ai chạy theo đ̣i, hay làm khó làm dễ ǵ cả.
Thật đấy! Chính mắt tôi thấy, không phải xạo đâu!
Theo Quinhon11 __VNE
Chuyện đau đầu cho người Việt hải ngoại trung niên
