Một ngày sau khi chính phủ Trung Quốc chính thức phản đối dự án khai thác khí đốt ở bồn trũng Nam Côn Sơn giữa PetroVietnam và tập đoàn Nga Gazprom, tờ China Daily dẫn lời quan chức Trung Quốc nói đă có biện pháp ngăn chặn.
Tờ báo của Đảng Cộng sản Trung Quốc, xuất bản bằng tiếng Anh, trong bài đăng hôm thứ Tư 11/4 nói Trung Quốc cực lực phản đối bất cứ quốc gia nào muốn khai thác nguồn lợi dầu khí “trong các vùng biển của Trung Quốc mà không xin phép”.
Ông Đặng Trọng Hoa, Tổng cục trưởng Tổng cục Biên giới và Hải dương thuộc Bộ Ngoại giao Trung Quốc, nói trong một cuộc phỏng vấn trực tuyến: “Trung Quốc luôn luôn phản đối việc thăm ḍ và khai thác lănh hải của Trung Quốc mà không xin phép chúng tôi. Chúng tôi đă phản đối chính thức và có biện pháp ngăn chặn các hành động phi pháp này.” Ông Đặng không nói rơ đó là các biện pháp ǵ.
Hôm thứ Năm 5/4 tập đoàn khí đốt khổng lồ của Nga Gazprom cho hay đă đạt thỏa thuận với Tập đoàn Dầu khí Nhà nước PetroVietnam để cùng khai thác khí đốt tại hai lô 5.2 và 5.3 ngoài khơi Việt Nam. Cùng lúc, Tổng giám đốc Gazprom Alexey Miller đă có mặt tại Hà Nội và hội kiến lănh đạo Việt Nam. Gazprom cho hay hai lô nói trên trong bồn trũng Nam Côn Sơn ngoài khơi Việt Nam có trữ lượng tới 55,6 tỷ mét khối gas và 25 triệu tấn khí ngưng tụ.
Điều đáng chú ư là chính tại hai lô nói trên có các mỏ khí Hải Thạch và Mộc Tinh, mà Trung Quốc đă thành công trong việc tạo áp lực buộc tập đoàn dầu khí Anh BP phải rút khỏi dự án với Việt Nam. Việc công ty Nga đầu tư vào hai lô này được báo Trung Quốc b́nh luận là bị Việt Nam ‘lôi kéo vào cuộc tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc’.
‘Các nước bên ngoài’
Ông Tô Hạo, chuyên gia về Việt Nam tại Viện Quan hệ Quốc tế Trung Quốc, nói trên China Daily rằng Việt Nam muốn mang Nga, một quốc gia ‘nằm ngoài khu vực’ vào để đối trọng ảnh hưởng của Trung Quốc. “Việt Nam luôn luôn thi hành chính sách này (lôi kéo các nước bên ngoài vào tranh chấp Biển Đông) trong khi Điện Kremlin đang muốn khôi phục lại ảnh hưởng của Nga ở Đông Á, bởi vậy không có ǵ lạ khi hai nước kư thỏa thuận khí nói trên.”
Ông Tô nhận xét: “Nước nào cũng làm những ǵ họ thấy cần”. Ông Đặ́ng Trọng Hoa từ Tổng cục Biên giới và Hải dương th́ nói: “Trung Quốc luôn chủ trương gạt bỏ bất đồng để cùng khai thác nguồn lợi dầu khí trong các vùng biển c̣n đang tranh chấp. Chúng tôi muốn thảo luận với các bên liên quan để t́m ra một giải pháp toàn diện và hợp lư”.
Tuy nhiên, mấu chốt trong tuyên bố ‘gác tranh chấp cùng khai thác’ của Trung Quốc là nguyên tắc bất di bất dịch về việc Trung Quốc có ‘chủ quyền không thể chối căi’ tại các vùng tranh chấp. Đường ‘lưỡi ḅ’ mà Trung Quốc đưa ra với tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông chiếm tới 80% diện tích vùng biển này.
Theo Tổng cục trưởng Đặng, Trung Quốc càng lớn mạnh th́ các có nhiều thách thức trong nước và trên trường quốc tế, do đó các ầm ỹ xung quanh tranh chấp Biển Đông cũng là điều dễ hiểu. Đáp lại tuyên bố rằng Biển Đông ‘là của chung và không quốc gia nào được t́m cách độc chiếm’ mà Ngoại trưởng Ấn Độ S.M. Krishna đưa ra hôm 6/4, ông Đặng Trọng Hoa nói vấn đề Biển Đông không hề ảnh hưởng tới việc lưu thông hàng hải qua khu vực.
“Một số nước ngoài khu vực muốn thổi phồng vấn đề tự do lưu thông và an ninh tại Biển Đông, sử dụng chúng làm cái cớ để can thiệp [vào trong khu vực] và chúng tôi cực lực phản đối hành động này.” Ông Tô Hạo kết luận rằng cả Trung Quốc và Ấn Độ đều là các quốc gia đang lên ở Á châu, Ấn Độ coi Trung Quốc là đối thủ chiến lược lớn nhất trong khu vực. Tuyên bố của Ngoại trưởng Krishna, theo ông, là động thái làm căng thẳng thêm tranh chấp nhằm kiềm chế sự trỗi dậy của Trung Quốc.
Thái độ của Nga?
Trong lúc giới chức Việt Nam và Nga không đưa ra b́nh luận ǵ về thỏa thuận giữa Gazprom và PetroVietnam, dư luận đặt câu hỏi liệu áp lực từ phía Trung Quốc sẽ có tác động thế nào tới dự án khai thác khí ở hai mỏ Hải Thạch và Mộc Tinh. Liệu Gazprom có xử sự giống như BP đă làm mấy năm trước hay không. Thông tin không được công bố ra ngoài, nhưng sau bị ṛ rỉ qua công điện của giới ngoại giao Hoa Kỳ trên Wikileaks cho thấy vào thời điểm trước khi BP quyết định rút lui, công ty này đă bị ‘cả Trung Quốc và Việt Nam gây áp lực’.
Một điện tín đánh đi hôm 23/04/2008 từ ṭa đại sứ Hoa Kỳ ở London viết: “Chính phủ Trung Quốc đă đe dọa có hành động với tài sản của BP tại Hoa lục nếu như công ty này không ngừng các dự án mới tại các khu vực đang tranh chấp ở Biển Đông. Theo Bộ Ngoại giao Anh, Trung Quốc đă chỉ ra rất rơ ràng rằng nếu BP tiếp tục các dự án mới th́ việc này sẽ ảnh hưởng xấu tới các dự án khác của BP tại Trung Quốc.”
Về phần ḿnh, chính phủ Việt Nam cũng nói với BP rằng các dự án trên bờ của hăng này ở Việt Nam có thể gặp khó khăn nếu BP thuận theo áp lực của Trung Quốc. Kết quả sau đó là vào tháng 6/2007, BP đă ngừng kế hoạch khảo sát địa chấn tại lô 5.2 “để cho các nước liên quan có cơ hội giải quyết vấn đề”.
Tháng 3/2009, BP chính thức rút khỏi hai lô 5.2 và 5.3. Hai lô này, tại hai mỏ khí Hải Thạch và Mộc Tinh cách bờ 370 km, được phát hiện từ năm 1996, nằm ở khu vực Nam Côn Sơn, giữa Trường Sa và bờ biển Việt Nam. Trường hợp của BP cho thấy một giải pháp dung ḥa trong việc làm ăn của các công ty nước ngoài tại các vùng các bên cùng tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông là rất khó khăn. Nhiều khi, nó vượt ra ngoài phạm trù kinh tế, và phụ thuộc chủ yếu vào ư chí chính trị của các bên liên quan.
Nga, đồng minh lâu năm và đối tác chính của Việt Nam trong nhiều lĩnh vực, có khá nhiều quyền lợi trong việc duy tŕ hậu thuẫn cho Hà Nội. Gazprom, tuy có làm ăn với Trung Quốc, nhưng cũng là tập đoàn nhà nước và bị chi phối bới việc hoạch định chính sách của Điện Kremlin. Bởi vậy, giới b́nh luận cho rằng tập đoàn này sẽ tỏ thái độ cứng rắn hơn trước áp lực của Trung Quốc.
Điều này chắc chắn sẽ đặt các nhà hoạch định chính sách ở Bắc Kinh trước một bài toán nan giải
Nguồn: BBC.
Báo Đảng Trung Quốc đe dọa Việt Nam
