Phanh phui các sai trái trong chương trình nghe lén của Mỹ

Các tờ báo Mỹ đã phân tích các tài liệu mà Edward Snowden tiết lộ và từ đó phanh phui hàng ngàn vụ vi phạm đời tư mà Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA) thực hiện mỗi năm, kể từ năm 2008.

Edward Snowden

'Người thổi còi' Snowden đã chuyển giao một bản báo cáo nội bộ và các tài liệu tối mật khác, trong đó ghi chi tiết hành vi trái pháp luật của NSA.

Tờ Washington Post cho biết: một trong những sự vi phạm đáng kể nhất liên quan tới chương trình giám sát không được cấp phép nhằm vào công dân Mỹ và nước ngoài - cả hai nhóm đối tượng đều được bảo vệ theo pháp luật và các mệnh lệnh được chính phủ Mỹ thông qua.

Tờ báo viết: những hành vi trái pháp luật này bao gồm các vi phạm nghiêm trọng với các sai sót về mặt in ấn/đánh máy, dẫn tới việc can thiệp ngoài ý muốn vào các thư điện tử, các cuộc gọi của công dân Mỹ.

Tờ báo cũng nói rằng tài liệu mà họ nhận được là một phần trong các dữ liệu mà Snowden cung cấp.

Trong các tài liệu này có bản phân tích chi tiết mà Quốc hội và các phiên tòa đặc biệt có nhiệm vụ giám sát chương trình theo dõi không được cung cấp. Thậm chí, có tài liệu còn hướng dẫn nhân sự của NSA viết báo cáo chung chung, thay vì ghi chi tiết trong các văn bản trình lên Bộ Tư pháp và Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia.

Một tài liệu khác lại tiết lộ việc NSA tự quyết định rằng họ không cần phải báo cáo về việc do thám ngoài ý muốn đối với công dân Mỹ. Một ví dụ điển hình là vào năm 2008 đã có sự can thiệp vào 'một lượng lớn' các cuộc gọi từ Washington khi một lỗi lập trình đã nhầm cuộc gọi từ Mỹ có mã số 202 cho mã số 20 (mã gọi quốc tế sang Ai Cập).

Tờ Washington Post cũng nói rằng bản kiểm kê nội bộ của NSA từ tháng 5/2012 đã thống kê được 2.776 vụ thu thập thông tin, lưu trữ và đột nhập vào các cuộc hội thoại trong vòng 12 tháng trước đó. Tất cả các cuộc trao đổi này đều được pháp luật bảo vệ.

Tờ báo cũng cho biết thêm là hầu hết các vụ việc này đều không có chủ đích.

Phần lớn các lỗi này là do không thể kiểm chứng đầy đủ dữ liệu đã bị can thiệp hay vi phạm quy chuẩn thao tác. Tờ báo cũng nói thêm rằng các vụ việc nghiêm trọng nhất bao gồm việc vi phạm một lệnh của tòa và sử dụng trái phép dữ liệu của hơn 3.000 công dân Mỹ và những người sở hữu 'thẻ xanh'.

"Chúng tôi làm việc tại một cơ quan do con người điều hành và trong một môi trường phức tạp với rất nhiều cách thức quản trị quy định khác nhau, do đó, nhiều khi chúng tôi tự thấy mình đã đi sang lạc sang phía bên kia ranh giới" - một quan chức cấp cao của NSA nói.

"Các vị có thể nhìn vào đó như là một tỉ lệ phát sinh trong tổng số hoạt động của chúng tôi mỗi ngày. Nhìn vào một số khía cạnh tuyệt đối thì các con số đó trông có vẻ lớn, nhưng khi nhìn vào đó ở khía cạnh tương đối thì nó lại hoàn toàn khác".

Điều mà tờ báo coi là một trong những vi phạm nghiêm trọng nhất chính là NSA đã chuyển một khối lượng rất lớn dữ liệu quốc tế đi qua các sợi cáp quang ở Mỹ vào một kho chứa. Tại đây, các dữ liệu có thể được lưu trữ tạm thời để xử lý và chọn lọc.

Tờ báo trích dẫn một thư nội bộ tối mật của NSA cho biết: quá trình này đã thu thập và trộn lẫn thư điện tử của công dân Mỹ và nước ngoài vào với nhau. Trước đó, các luật sư của NSA nói với Tòa án chịu trách nhiệm về Chương trình Do thám Tình báo Nước ngoài rằng cơ quan của họ không hề lọc ra các cuộc trao đổi của công dân Mỹ.

Tháng 10/2011, sau khi chương trình tiến hành được vài tháng, phiên tòa đã quy định rằng việc thu thập dữ liệu là không hợp hiến.

Một số thành viên của Ủy ban Tình báo Thượng viện nhiều lần đã cố gắng buộc NSA làm rõ việc bao nhiêu dữ liệu về công dân Mỹ đã bị thu thập 'một cách tình cờ'. Tuy nhiên, chính quyền Tổng thống Obama đã nhất quyết không chịu công bố các số liệu này.

Lê Thu (theo Telegraph/ Washington Post)