Thanh Lam nổi tiếng từ khi c̣n rất trẻ. Cô được sinh ra trong gia đ́nh cả cha và mẹ đều là nghệ sĩ. Thanh Lam và Hồng Nhung c̣n được biết đến như là hai ca sĩ đầu tiên đi tiên phong trong việc đặt nền móng cho việc tổ chức liveshow riêng và tạo phong cách hát nhạc nhẹ mới ở Việt Nam, xoá bỏ định kiến thành công khiến cho cả người miền Nam khi đó tiếp nhận nghe nhạc miền Bắc, mở đường cho sự giao thoa âm nhạc hai miền như ngày nay. Họ đă tạo nên 2 trường phái hát đối ngược nhau, nếu Thanh Lam thiên về sự nồng nàn, dữ dội, đầy kịch tích trong lối hát th́ Hồng Nhung lại nhẹ nhàng, nữ tính, đậm chất tự sự nhưng vẫn rất trẻ trung.
Trong "bộ tứ diva Việt", Thanh Lam được đặt ở vị trí số một trên mọi phương diện, từ nhan sắc, giọng hát, bản năng đàn bà đến cả những phát ngôn gây tranh căi.
"Lại là Thanh Lam à!", đó là phản ứng của nhiều người trước phát ngôn mới nhất của giọng ca Em ơi Hà Nội phố: "Miền Nam nổi lên nhiều ca sĩ chẳng học hành ǵ cả mà vẫn nổi tiếng nhờ truyền thông. Tôi đặt dấu hỏi về điều này".
Không thể nhấn mạnh là "lần đầu tiên". Tất nhiên, cũng chẳng thể kết luận là "một lần sau cuối". Cụm từ đúng nhất được đưa ra là: Thanh Lam lại gây tranh căi. Trước đó, diva nhạc Việt cũng đă đôi ba lần có những nhận xét thẳng thắn, động chạm và bị cho là có phần xúc phạm đồng nghiệp.
Thanh Lam đă nhiều lần gây băo dư luận với những phát ngôn thẳng thắn về nhạc Việt. Nh́n 'ngôi sao giải trí' từ 'gác tía lầu son'?
Năm 2010, khi Uyên Linh vừa đăng quang ngôi vị quán quân Vietnam Idol, Thanh Lam nhận xét: "Uyên Linh về mặt ca hát cũng b́nh thường thôi và tôi không thích lắm".
Năm 2012, khi được hỏi về giám khảo The Voice, Thanh Lam đáp: "Đàm Vĩnh Hưng và Hồ Ngọc Hà dùng công nghệ rất nhiều. Tôi cũng ngạc nhiên và không thể tưởng tượng ra hai bạn ấy sẽ dạy bằng cái ǵ? Có bột mới gột nên hồ. Phải có tŕnh độ mới dạy được".
Bốn năm sau, 2016, Thanh Lam mắng Hồ Quỳnh Hương trên sóng truyền h́nh. Không dừng lại ở đó, diva lại tiếp tục hàm ư chê bài đàn em trên trang cá nhân: "Cô huấn luyện viên hàng ngày đóng kịch với chính ḿnh. Cô dạy hoc tṛ cái văn hoá vốn có nơi cô! Đă bao giờ nh́n ḿnh thật chưa... mọi thứ đều giả".
Cả ba lần, phát ngôn của Thanh Lam đều gây băo dư luận. Uyên Linh, Hồ Quỳnh Hương chọn cách im lặng trong khi Đàm Vĩnh Hưng và Hồ Ngọc Hà phản ứng khá gay gắt. Đàm Vĩnh Hưng thậm chí c̣n tuyên bố không nh́n mặt Thanh Lam và khuyên đàn chị "hăy cứ ở trên gác tía lầu son".
Đàm Vĩnh Hưng là người bốc đồng và khi bị động chạm, nam ca sĩ sẵn sàng đáp trả theo cách rất quá khích. Nhưng ví von "gác tía lầu son" của giọng ca Say t́nh cho Thanh Lam lại được một bộ phận công chúng đồng tính. Có hay không chuyện diva nhạc Việt đang tự ḿnh đứng ở trên cao để nh́n xuống thấp, ngồi ở chiếu trên "đành hanh" với chiếu dưới?
Thanh Lam là một trong bốn giọng ca nữ (cùng với Hồng Nhung, Mỹ Linh, Hà Trần) được gọi là diva nhạc Việt.
Năm lần bảy lượt nhận xét thẳng thắn đàn em. Trong những tranh căi, người ủng hộ Thanh Lam luôn lấy cớ nữ ca sĩ đạt đẳng cấp diva, được đào tào bài bản và do vậy có quyền chê bai những giọng ca giải trí, thiếu học hành thanh nhạc.
Nhưng sự thật có phải như vậy. Hồ Quỳnh Hương thủ khoa tốt nghiệp thanh nhạc tại Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội với quăng giọng và kỹ thuật thuộc hàng nhất nh́ showbiz vẫn không được Thanh Lam đánh giá cao. Ngay cả Mỹ Tâm cũng bị diva cho là chưa đột phá, c̣n Thu Minh bị nhận xét là "thương mại".
"Thanh Lam không ngừng chê bai đàn em v́ chị chẳng biết làm chuyện ǵ khác", một khán giả b́nh luận trên mạng xă hội kèm những dẫn chứng về việc diva nhạc Việt đă lâu không có sản phẩm âm nhạc mới và tất cả hào quang đẳng cấp đă là câu chuyện của quá khứ.
Có phải sự thật là diva số 1 đă hết thời?
Câu trả lời là "Không". Nhạc sĩ Phú Quang cho rằng Thanh Lam là giọng ca số 1 không chỉ ở thời đỉnh cao sự nghiệp mà ngay cả bây giờ vị trí đó trong làng nhạc nhẹ Việt vẫn khó ai qua được. C̣n nhạc sĩ Dương Thụ nhận định "Ở tuổi của Thanh Lam vẫn điên được như vậy là đáng nể".
Trong một đêm diễn chung, trước khi bước vào hậu trường để nhường sân khấu cho Thanh Lam, Hà Trần ôm đàn chị và nói "diva của tôi". Hồng Nhung dù chỉ kém một tuổi nhưng cũng không ngại gọi giọng ca Bên em là biển rộng là "chị cả".
Thanh Lam với chất giọng mezzo-alto thuộc hàng hiếm có đă ở ngôi vị số 1 nhạc nhẹ suốt gần 20 năm. Không chỉ được coi là người đă khai phá, kiến tạo nhạc nhẹ Việt, Thanh Lam c̣n được cho là có ảnh hưởng đến một thế hệ ca sĩ Việt, từ Hà Trần, Tùng Dương, Hoàng Quyên đến cả Đàm Vĩnh Hưng.
Một người hâm mộ từng ví cổ họng của Thanh Lam là "báu vật". Và điều kỳ diệu là sau khoảng 30 năm đứng trên sân khấu, "báu vật" ấy vẫn gần như chưa có dấu hiệu hao ṃn. Trong khi nhiều ca sĩ cùng thời, giọng hát xuống trông thấy th́ Thanh Lam vẫn giữ nguyên giọng hát nội lực, căng tràn như nham thạch, như núi lửa.
Thanh Lam sở hữu một giọng nữ trung trầm (mezzo-alto) đầy nội lực, kỹ thuật thanh nhạc tốt, đặc biệt là cộng minh.
Nhược điểm trong giọng hát của Thanh Lam vài năm trở lại, nếu phải chỉ ra th́ đó là việc lạm dụng kỹ thuật, rung giọng và gào thét. Nhiều người từng là fan của diva cũng phải thừa nhận nghe quá mệt mỏi.
Không ít khán giả thành thật rằng họ thích Thanh Lam của ngày xưa, thuở "Em ơi Hà Nội phố" thay v́ một Thanh Lam mất kiểm soát và luôn luôn phá cách của hiện tại.
Dù vậy, một thực tế ở Thanh Lam, là bản năng đàn bà không mất đi qua năm tháng, thậm chí c̣n mặn mà cùng nhan sắc. Thanh Lam của 2017 vẫn quyến rũ theo cách của ḿnh, vẫn hát về t́nh yêu đúng thể tính của một "tín đồ đạo yêu". Đúng như ví von Lê Minh Sơn, Thanh Lam tựa như một cô gái "chưa dậy th́" dù đă ngót nghét 50 tuổi.
Và có lẽ, bản lĩnh thẳng thắn diva, bản năng đàn bà và sự hồn nhiên "chưa dậy th́" ấy đă hội tụ với nhau để tạo nên một Thanh Lam đầy tranh căi, từ việc phá cách nhạc Trịnh, đến cách hát cực đoan "chẳng giống ai" và sau nữa là những phát ngôn trên báo chí.
Nhiều nghệ sĩ hoang mang căng thẳng, thậm chí hối hận sau khi rơi vào cảnh búa ŕu dư luận. Nhưng Thanh Lam lại không thuộc tuưp người như vậy. Một người bạn của diva tiết lộ, Thanh Lam luôn coi như không có chuyện ǵ xảy ra.
"Thanh Lam thường không cố tính gây băo. Chị có thể c̣n không đọc lại bài báo đă phỏng vấn ḿnh. Thế nên, Lam hồn nhiên trước sóng gió dư luận", người bạn giấu tên của diva b́nh luận.