Theo như buổi điều trần đầu tiên vụ tấn công Quốc Hội có 4 cảnh sát viên Điện Capitol đă ra điều trần kể lại những trải nghiệm hôm 6 Tháng Giêng, khi xảy ra vụ tấn công ṭa nhà Quốc Hội, bên cạnh các lời mở đầu đầy cảm xúc của các vị dân biểu Hạ Viện, nhưng khi kể lại chi tiết những hành hung, ngược đăi khủng khiếp mà nhân viên cảnh sát phải hứng chịu khi đối phó với đám đông bạo loạn.
Những lời tường thuật tỉnh táo từ 4 nhân viên cảnh sát bị tấn công thể chất và tâm thần vào ngày 6 tháng 1 được kết hợp với những đoạn băng ghi h́nh đám đông bạo loạn la lớn nhục mạ, và sử dụng vũ lực chống lại lực lượng thực thi công lực.
7 thành viên Dân chủ và 2 thành viên Cộng hoà trong Uỷ ban đặc biệt lắng nghe các lời khai trên tinh thần đoàn kết bất thường – đặc biệt trong thời này ở Washington. Tất cả đều do Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi bổ nhiệm, và đều là những tiếng nói chỉ trích cựu Tổng thống Donald Trump – người bị luận tội v́ đă kích động vụ tấn công Điện Capitol. Không có nhà lập pháp nào đồng minh của ông Trump tham gia vào uỷ ban, sau khi Pelosi phủ quyết Dân biểu Jim Banks và Jim Jordan do Lănh tụ Thiểu số Hạ viện Kevin McCarthy đề cử.
Dưới đây là những điểm nổi bật.
Dân chủ chọn nhân chứng rất cẩn thận
Mỗi một người trong 4 cảnh sát được chọn ra điều trần trước Ủy ban trước đây từng chia sẻ những câu chuyện hấp dẫn về kinh nghiệm của họ với nhiều cơ quan truyền thông.
Uỷ ban biết họ sẽ được những ǵ vào thứ Ba, và những ǵ quốc gia xem trên truyền h́nh cáp đầy kịch tính, khắc nghiệt và cá nhân.
“Vào ngày 6 tháng 1, lần đầu tiên, tôi sợ làm việc ở Điện Capitol hơn cả toàn bộ thời gian được Lục quân triển khai ở Iraq,” trung sĩ cảnh sát, cựu chiến binh Lục quân Aquilino Gonell nói.
Cảnh sát D.C Daniel Hodges liên tục gọi tất cả những kẻ bạo động là “những kẻ khủng bố.” Khi được Dân biểu Jamie Raskin (Dân chủ – Maryland) hỏi lư do tại sao sử dụng từ này, viên cảnh sát đọc định nghĩa về khủng bố theo luật để hậu thuẫn tuyên bố của ḿnh.
Hodges đặt câu hỏi về việc một nhà lập pháp Cộng hoà so sánh những kẻ bạo động với “khách du lịch.” Ông đùa, nếu họ là khách du lịch, th́ không có ǵ ngạc nhiên khi du khách Mỹ không được ưa chuộng khi đến các quốc gia khác. “Tôi cần quư vị giải quyết vấn đề liệu có ai quyền cao chức vọng đóng vai tṛ trong chuyện này,” Hodges nói. “Nếu ai đó quyền cao chức vọng phối hợp, hoặc hỗ trợ, hoặc đồng phạm, hoặc t́m cách giảm nhẹ, t́m cách ngăn chặn cuộc điều tra vụ tấn công khủng bố này. V́ chúng ta không thể làm như vậy. Chúng ta không được phép làm như vậy.”
Cảnh sát D.C Michael Fanone trong một giây phút giận dữ đấm tay xuống bàn. “Sự thờ ơ đối với đồng nghiệp của tôi thật đáng hổ thẹn!” Fanone nói.
Fanone trước đó kể lại chuyện bị kẻ bạo động đe doạ, t́m cách lấy súng của ông, hay lấy súng điện để bắt phục tùng. “Nghề nghiệp thực thi công lực chuẩn bị cho tôi đối phó với một số t́nh huống như vậy. Nhưng tôi không được chuẩn bị để đối mặt với chuyện những người dân cử trong chính phủ chúng ta tiếp tục phủ nhận những sự kiện xảy ra trong ngày hôm đó, và làm như vậy, họ đă phản bội lời tuyên thệ nhậm chức,” Fanone
GOP t́m cách đánh lạc hướng
Trump không có người bênh vực tại phiên điều trần, v́ vậy lănh đạo Cộng hoà Hạ viện trước khi điều trần bắt đầu đă tổ chức họp báo nhằm đổ lỗi cho Pelosi, chứ không phải cựu Tổng thống, về những ǵ diễn ra vào ngày 6 tháng 1. “Vào ngày 6 tháng 1, những cảnh sát anh dũng này rơi vào t́nh trạng yếu thế, không thể thực hiện được nhiệm vụ v́ lănh đạo ở trên đă thất bại,” McCarthy nói về Pelosi.
Là người gọi ông Trump trong khi bạo động diễn ra, hối thúc cựu Tổng thống kêu gọi người ủng hộ rút lui, McCarthy không nhắc ǵ đến những tuyên bố sai trái của ông Trump về bầu cử đă thúc đẩy người biểu t́nh xông vào Điện Capitol.
Chủ tịch Hạ viện không giám sát những quyết định an ninh Capitol hàng ngày, và Pelosi chưa bao giờ bác bỏ yêu cầu triển khai Vệ binh Quốc gia. Tại buổi họp báo, giới lập pháp Cộng hoà Hạ viện không trả lời được câu hỏi tại sao Thượng nghị sĩ Mitch McConnell (Cộng hoà – Kentucky), vốn vẫn là Lănh tụ Đa số Thượng viện vào lúc đó – lại không chia sẻ trách nhiệm về vấn đề an ninh.
Một toán những đồng minh vững chắc nhất của ông Trump, gồm Dân biểu Marjorie Taylor Greene (Cộng hoà – Georgia), Matt Gaetz (Cộng hoà – Florida), Paul Gosar (Cộng hoà – Arizona) và Louie Gohmert (Cộng hoà – Texas), cũng t́m cách tổ chức sự kiện phản đối, dưới h́nh thức họp báo bên ngoài Bộ Tư pháp, yêu cầu báo cáo t́nh trạng những người bạo loạn bị bỏ tù.
Nhưng truyền thông không để ư mấy như họ hy vọng, cộng thêm một bị một nhóm biểu t́nh chống đối, nên Cộng hoà cuối cùng cắt ngắn.
Dân biểu Liz Cheney (Cộng hoà – Wyoming), một trong hai nhà lập pháp Cộng hoà trong uỷ ban đặc biệt, lên án những nỗ lực chuyển hướng chú ư “đáng hổ thẹn.”
Kinzinger nắm khoảnh khắc
Dân biểu Adam Kinzinger (Cộng hoà – Illinois) cố kiềm nước mắt khi chỉ trích đồng nghiệp Cộng hoà đă giảm nhẹ vụ bạo động.
“Tôi chưa bao giờ nghĩ ngày này lại đầy cảm xúc cho ḿnh như trước đây,” Dân biểu nói. Ông là một Vệ binh Quốc gia được gọi đi làm nhiệm vụ vào mùa hè năm ngoái, khi những cuộc biểu t́nh công lư chủng tộc biến thành bạo lực.
Nhưng Kinzinger vẽ ra tương phản sâu sắc giữa những cuộc biểu t́nh này và ngày 6 tháng 1. “Chưa bao giờ tôi cảm thấy tương lai của nền tự trị bị đe doạ như tôi cảm nhận vào ngày 6 tháng 1,” Kinzinger nói.
Ngồi cạnh Cheney, Kinzinger chỉ trích đồng nghiệp Cộng hoà v́ đă biến công việc uỷ ban vào trận địa hệ tư tưởng cay đắng. “Tôi rất bất b́nh v́ 6 tháng sau vụ bạo động chết người xâm phạm Điện Capitol Hoa Kỳ trong vài tiếng đồng hồ, và được truyền h́nh trực tiếp trên truyền h́nh, chúng ta vẫn chưa biết chính xác những ǵ đă xảy ra. Tại sao? V́ thành viên đảng của tôi xem đây chỉ là một cuộc chiến đảng phái khác,” Kinzinger nói. “Điều này gây bất b́nh cho nhân viên cảnh sát, gia đ́nh họ, nhân viên Điện Capitol, cho đồng bào Mỹ, những người xứng đáng biết sự thật, và cho kể cả hàng thế hệ tham chiến trước chúng ta bảo vệ nền tự trị.”
Kỳ thị chủng tộc ngày 6 tháng 1 chiếm trọng tâm
Cảnh sát Capitol Harry Dunn người da màu kể lại bị những kẻ bạo động dùng từ kỳ thị như thế nào. Dunn bảo, đây là lần đầu tiên ông mặc quân phục cảnh sát bị gọi N.
Cảnh sát Dunn chia sẻ, ông ban đầu không “tiêu hoá” được những ǵ xảy ra là tấn công kỳ thị, nhưng sau đó mới cảm thấy “qúa mức,” và “làm nản chí.”
“Những ngôn từ đó là vũ khí,” viên cảnh sát nói.
Là di dân từ Cộng hoà Dominica, cảnh sát Gonell cho Dân biểu Pete Aguilar (Dân chủ – California) hay, người ta đă tập trung vào màu da của ông như thế nào, và nghi vấn về ḷng trung thành của ông với Mỹ.
“Thậm chí, qua khẩu trang, họ nhận ra màu da của tôi, và bảo: ‘Mày không phải là người Mỹ,” Gonell nói. “Liệu tôi có phục vụ quân đội hay không, họ không biết điều đó. Nhưng họ la hét và ném vào mặt tôi những điều đó.”
Cảnh sát Mỹ trắng Hodges kể lại rằng, trên thực tế, đám đông toàn người da trắng và nam giới. “Tôi nghĩ toàn bộ thời gian tôi ở đó, tôi chỉ trông thấy 2 phụ nữ và hai người gốc Á. Tất cả mọi người c̣n lại là đàn ông da trắng,” Hodges nói.
Ngôn từ nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng của vụ tấn công
Thành viên uỷ ban và nhân chứng đă sử dụng ngôn từ sắc bén và những khẩu hiệu nhằm nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng của những ǵ đă xảy ra đối với hồ sơ lịch sử.
Dunn ví những kẻ bạo loạn với những tên tội phạm “đâm thuê chém mướn.” “Đó là một vụ tấn công được thực hiện vào ngày 6 tháng 1 và một ‘kẻ đâm thuê chém mướn’ phái họ tới,” viên cảnh sát nói.
Nói rơ ngay từ đầu về hy vọng uỷ ban sẽ t́m hiểu kỹ lưỡng những hành động của Toà Bạch Ốc trong suốt thời gian bạo động diễn ra, Cheney bắt đầu hỏi nhân viên cảnh sát Capitol Aquilino Gonell cảm nhận như thế nào khi nghe ông Trump miêu tả vụ bạo động ngày 6 tháng 1 chỉ là một đám đông đầy yêu thương.
“Giận dữ,” và “đó là một lời xin lỗi thảm hại cho hành động của ông ta,” Gonell đáp. “Tôi vẫn c̣n đang hồi phục từ những cái ôm và những nụ hôn hôm đó,” viên cảnh sát giễu.
“Nếu đó là những cái ôm và nụ hôn, th́ tất cả chúng ta nên đến nhà ông ấy và làm như vậy với ông ấy,” Gonell nói. Sau đó ông xin lỗi v́ đă “bùng nổ.” Gonell nói rơ, ông không ủng hộ việc người ta đến nhà ông Trump.
Cảnh sát Hodges gọi đám đông bạo loạn là “những kẻ khủng bố.” Hodge cũng dùng từ “hành h́nh treo cổ,” khi nói về những ǵ ông sợ sẽ xảy ra với ḿnh.
“Có sự khác biệt giữa tội ác và đảo chánh,” Kinzinger nói. Tuyên bố này chắc chắn thu hút sự chú ư cả Dân chủ và Cộng hoà.