Theo như Cục Quản lư xuất nhập cảnh Việt Nam đă liên hệ làm việc với ông Kugan Pillai, chủ nhân bài viết nói một cán bộ an ninh xuất nhập cảnh đ̣i tiền ông khi làm thủ tục an ninh ngày 2/1, vừa có thông tin về Cục quản lư xuất nhập cảnh đă kiểm tra và phát hiện vi phạm của cán bộ an ninh cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài đối với ông rằng, chúng tôi vô cùng lấy làm tiếc về sự việc này và đă có các biện pháp xử lư đối với cán bộ này theo quy định của Việt Nam.
Xác nhận 'có vi phạm'
Email mà Cục Quản lư xuất nhập cảnh gửi cho ông Kugan Pillai mà BBC được tiếp cận có nội dung như sau:
"Cục Quản lư xuất nhập cảnh - Bộ Công an nước Cộng ḥa Xă hội Chủ nghĩa Việt Nam gửi lời khen ngợi tới ông Kuganpillai Subramaniam và vinh dự được đề cập đến vấn đề sau:
Cục quản lư xuất nhập cảnh đă kiểm tra và phát hiện vi phạm của cán bộ an ninh cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài đối với ông. Chúng tôi vô cùng lấy làm tiếc về sự việc này và đă có các biện pháp xử lư đối với cán bộ này theo quy định của Việt Nam.
Ông vui ḷng gửi số tài khoản để chúng tôi hoàn lại số tiền 500.000đ," dẫn email từ phía Cục quản lư xuất nhập cảnh Việt Nam," trích email.
Phía Việt Nam cũng nói thêm, họ đă cố gắng liên lạc với Kugan Pillai nhiều lần nhưng không được.
Về phần ḿnh, ông Kugan Pillai giải thích có nhận được tin nhắn của một người tự xưng là cán bộ an ninh và xin số tài khoản của ông qua Facebook, nhưng ông không chắc chắn và nghĩ đó là lừa đảo nên đă không hồi đáp.
Ông Pillai viết email phản hồi lại như sau:
"Mục đích của tôi viết bài là để cho mọi người nhận thức được điều ǵ đang xảy ra. Tôi rất yêu Việt Nam và đau ḷng khi phải tận mắt chứng kiến vấn nạn này. Tôi không muốn lấy lại số tiền đó, quư vị có thể quyên tặng cho các tổ chức từ thiện Việt Nam, những người đang cần," ông viết.
Ông c̣n nói thêm, sau bài viết lan truyền khắp mạng xă hội đó, ông nhận được nhiều lời chia sẻ trải nghiệm tương tự của du khách đến Việt Nam hay chính những công dân Việt Nam về vấn nạn ṿi tiền tương tự.
"Họ cảm thấy rằng lời than phiền của họ không được lắng nghe. Trong tương lai, tôi mong rằng phía cơ quan cẩn trọng xem xét điều này để cho du khách lẫn công dân Việt Nam vào hay rời Việt Nam không nơm nớp lo sợ phải đưa tiền cho cán bộ để thủ tục được trơn tru," Pillai viết.
Trước đó, báo chí Việt Nam đưa tin, Cục Quản lư xuất nhập cảnh cho biết đơn vị đă tạm đ́nh chỉ cán bộ liên quan để xác minh làm rơ hành vi và sẽ xử lư nghiêm minh nếu có sai phạm.
Một lănh đạo Cục Quản lư xuất nhập cảnh của Bộ Công an cho biết đơn vị đă có bước xử lư ban đầu.
"Chúng tôi đă xác định được cán bộ và đ́nh chỉ công tác người này để làm rơ hành vi", đại diện Cục Quản lư xuất nhập cảnh nói và cho hay đơn vị đă có trao đổi với các bên liên quan cũng như du khách đă phản ánh sự việc.
Bị xin tiền tip?
Trước đó, bài viết của một công dân Singapore tố bị cán bộ an ninh xuất nhập cảnh đ̣i tiền khi làm thủ tục an ninh ngày 2/1 được chia sẻ chóng mặt trên Facebook với hơn 20.000 tương tác.
Trao đổi với BBC News Tiếng Việt ngày 3/1, chủ nhân của bài viết, anh Kugan Pillai, thông tin rằng anh là công dân Singapore, đă du lịch nhiều nơi và đến Việt Nam nhiều lần nhưng đây là lần đầu tiên gặp phải chuyện ṿi tiền ở sân bay Việt Nam cũng như là lần đầu trong đời.
"Tôi đến Việt Nam để du lịch vào dịp lễ Giáng Sinh và năm mới từ ngày 24/12/2022 đến ngày 2/1/2023 và v́ thế tôi không cần phải xin visa và tôi cũng không ở quá hạn hay phạm pháp ǵ," Pillai nói với BBC.
Anh cũng tường thuật lại sự việc đă xảy ra ở cửa khẩu sân bay Nội Bài vào ngày 2/1 khi Pillai chuẩn bị rời Việt Nam trở lại Singapore:
"Tôi đang xếp hàng ở chỗ làm thủ tục an ninh tại sân bay Nội Bài, Hà Nội để chuẩn bị về lại Singapore th́ khi đến lượt ḿnh, tôi đưa hộ chiếu cho cán bộ an ninh xuất nhập cảnh th́ ông ấy đưa tôi lại vé máy bay của ḿnh và chỉ vào từ “TIP” trên vé. Lúc đó tôi rất bối rối, tôi tưởng là ai đó đă ghi lên thẻ máy bay của tôi và rồi tôi sực nhận ra ông ta chính là người viết nó.
"Tôi hỏi ông ấy tôi phải đưa thêm ǵ, ông ấy không nói ǵ mà cứ chỉ vào từ TIP khi vẫn giữ hộ chiếu của tôi trong tay. Tôi lo sợ rằng nếu ḿnh không đưa tiền, việc xuất cảnh của tôi sẽ bị làm khó dễ, trục trặc. Cuối cùng, tôi hỏi tôi cần phải đưa bao nhiêu th́ cán bộ đó kiểu như 200.000 VND. Mà tôi chỉ có tờ 500.000 VND, tôi mới hỏi tôi có được thối lại tiền không th́ ông ấy gật đầu, ư như là ông ấy sẽ trả lại. Nhưng sau khi tôi đưa tiền, ông ấy dửng dưng như không hề có chuyện ǵ xảy ra và cũng không thối lại tiền cho tôi. Và tôi phải rời quầy khi ông ấy kêu tôi đi và gọi người tiếp theo.
"Khi ấy, trong đầu tôi lo sợ nên đă đưa tiền trong lo sợ, v́ tôi từng nghe những chuyện không hay xảy ra và khi ấy tôi đi cùng bạn gái nữa nên tôi sợ họ sẽ làm tổn hại ǵ cô ấy nếu tôi không chịu thoả hiệp," Kugan Pillai nhớ lại.
BBC News Tiếng Việt đă liên hệ với Cục Quản lư xuất nhập cảnh - Bộ Công An Việt Nam nhưng chưa nhận được phản hồi.
Bài viết của Pillai lan truyền rộng răi trên mạng xă hội
'Đă làm việc với Bộ ngoại giao Singapore'
Sau khi sự việc xảy ra, Kugan Pillai cho biết anh rất tức giận và ngay lập tức gọi cho Đại sứ quán Singapore ở Hà Nội nhưng không có ai bắt máy.
Anh tiếp tục gọi Bộ Ngoại giao Singpore và báo cáo họ về vụ việc. Sau khi kết thúc cuộc gọi với Bộ Ngoại giao, Pillai đă lén chụp nhanh một tấm h́nh của viên chức đó trong khi xếp hàng chờ kiểm tra hành lư.
"Tôi chấp nhận rủi ro dù tôi biết không nên dùng điện thoại ở khu vực đó nhưng tôi thực sự không có lựa chọn nào. Tôi từng đọc và nghe về chuyện tham nhũng nhưng không phải ở sân bay. Sân bay là nơi vốn để bảo vệ mọi người. Tôi thành thực đă nhượng bộ dù không làm ǵ sai và tôi cảm thấy v́ sao tôi phải trả tiền cho viên chức đó – cho họ làm công việc của ḿnh khi đi qua chỗ kiểm tra an ninh.
"Bộ Ngoại giao Singapore đă liên hệ lại với tôi hôm nay. Họ chỉ kiểm tra lại những ǵ tôi nói sau khi thấy bài đăng được lan truyền rộng răi trên mạng xă hội. Tôi thực sự không chắc họ sẽ có hành động ǵ nhưng tôi đă nói với họ rằng, tôi thường không phải là kiểu người thích đăng bài trên Facebook nhưng bài viết này đă được chia sẻ rộng răi và cũng là để nâng cao nhận thức cho mọi người về vấn nạn này.
"Với tôi, là người chống tham ô và khi tôi tận mắt chứng kiến nó, đó là điều tôi không thể nuốt trôi. V́ vậy, nội dung viết bài này, nó đi ngược lại với nguyên tắc và giá trị của tôi khi mà tôi đầu hàng tham nhũng, nhất là đối với những người mà mọi người vốn đặt niềm tin nơi họ," Pillai khẳng định.
Là người làm việc cho chính phủ và hiểu rơ luật pháp nghiêm khắc của Singapore, Kugan Pillai khẳng định những điều anh nói thực sự là những điều anh đă trải qua và khi bài viết lan truyền chóng mặt, anh nhận được nhiều lời chia sẻ về việc ṿi vĩnh tương tự từ người Việt Nam lẫn người ngoại quốc.
"Có rất nhiều người Việt Nam đă nhắn tin cho tôi nói rằng họ rất biết ơn v́ bài viết v́ chính họ cũng gặp phải chuyện như vậy, họ đă phàn nàn về nó nhưng không có hành động nào được thực thi cả. Nếu điều này giúp ích cho những người ở Việt Nam, tôi rất vui v́ ḿnh đă lên tiếng. Tôi cũng dự trù được rằng sẽ có những người ghét và tấn công tôi trên Facebook nhưng thực sự có rất nhiều người đứng về phía tôi và bảo vệ tôi," Pillai bộc bạch.
Công dân người Singapore cho biết, dù có trải nghiệm không hay về việc ṿi vĩnh tiền bạc ở cửa khẩu sân bay Nội Bài, anh vẫn sẽ đến thăm Việt Nam trong tương lai gần v́ đất nước có rất nhiều người tốt, thân thiện cũng như ẩm thực ngon:
“Tôi rất thích đồ ăn Việt Nam, đặc biệt là bún chả và chả cá. Cà phê trong những con hẻm khuất cũng là điều tôi cực kỳ thích. Thành thật mà nói, tôi không biết sẽ có hành động ǵ được thực thi và ở mức độ nào v́ không bên nào muốn căng thẳng ngoại giao. Liệu vấn đề này có bị cho ch́m xuồng hay không? Và thực t́nh tôi cũng không muốn gây áp lực cho chính phủ ḿnh nhưng tôi vẫn muốn họ biết được chuyện ǵ đă xảy ra với tôi và bảo vệ công dân của họ nếu có điều ǵ tồi tệ hơn xảy ra."
Nhiều người trên Facebook 'bức xúc'
Dưới bài viết với gần 20.000 lượt tương tác bao gồm yêu thích, chia sẻ, b́nh luận của Kugan Pillai, nhiều người tự nhận là công dân Việt Nam để lại lời xin lỗi và đồng thời, kể lại trải nghiệm của họ tại nơi kiểm tra an ninh khi về nước lẫn khi xuất cảnh.
Một người tên Kevin Lee cáo buộc: "Chuyện này thực sự có. Và thực sự đây không phải ngày may mắn của bạn và trong bối cảnh Tết cận kề, th́ nhiều người làm việc cho chính phủ cố gắng kiếm chác thêm đại loại vậy. Tôi sống ở đó gần được tám năm, và đây là điều rất có tính nhất quán. Và công bằng mà nói, không phải nhân viên công chức nào cũng nhắm vào khách nước ngoài, v́ tôi thấy cũng có nhiều người rất tốt bụng."
Nhiều Việt kiều, đặc biệt từ Mỹ về Việt Nam cũng phản ánh với BBC News Tiếng Việt rằng họ thường bị hỏi chút "trà bánh" khi làm thủ tục an ninh.
"Khi về th́ bị hỏi tiền cà phê, khi đi th́ có cán bộ hỏi đi du lịch Việt Nam c̣n dư tiền Việt Nam không, có th́ cho anh em. Nếu không x́ tiền ra th́ bị hỏi tới hỏi lui, giữ chân thật lâu và v́ tránh phiền phức, mọi người kháo nhau là phải có chút tiền 10-20 đô ǵ đó mới qua cổng được, riết rồi thành luật bất thành văn luôn," một người Mỹ gốc Việt nói với BBC.
Sân bay Nội Bài, thủ đô Hà Nội, Việt Nam
Ông Hoàng Hùng, một trong những quản trị viên của trang 'Tôi và Sứ quán' chia sẻ trên trang Facebook cá nhân rằng khi về Việt Nam vào dịp Tết, vợ của ông cũng bị hỏi "xin tiền mừng tuổi".
Chia sẻ với BBC News Tiếng Việt ngày 4/1, ông Hùng nhận định các việc lạm thu ở các sứ quán Việt Nam cũng là một h́nh thức tiền TIP chứ không chỉ ở chỗ làm thủ tục an ninh:
"Theo tôi th́ trước hết nhà nước phải trả lương xứng đáng với việc của công chức và xử lư nghiêm các trường hợp ṿi vĩnh này. Về phía người dân cũng phải kiên quyết không đưa tiền cho công chức và phản ánh ngay khi bị ṿi vĩnh. Nếu ai cũng như công dân Singapore kia th́ công chức nào dám ṿi tiền nữa.
"Tuy nhiên, nhiều lúc phải chấp nhận nộp tiền cho được việc. Sau đó lưu bằng chứng để kiện cáo. Tất nhiên đó là cách không hay nhưng cũng là cách để không mất việc của ḿnh. Ví dụ, các anh chị em ở nước ngoài, tôi khuyên những ai ở xa sứ quán là cứ nộp tiền như phía sứ quán yêu cầu, nhưng phải lưu bằng chứng để kiện sau. Chứ nhiều khi chỉ v́ vài chục đô mà phải đi về vài trăm km và mất thêm một ngày làm th́ sẽ khổ cho anh chị em. Tất nhiên nếu cứng rắn và làm đúng pháp luật th́ là không trả tiền cao hơn qui định cho dù có không được việc, nhưng ít người làm được vậy," ông Hùng nói.
Bên cạnh đó, nhiều người khác cũng nói với BBC rằng họ chưa từng gặp cảnh tiêu cực khi ở sân bay Việt Nam, và rằng thủ tục giấy tờ ở các sân bay Việt Nam ngày càng thông thoáng, nhanh gọn.
Nội Bài là sân bay duy nhất của Việt Nam lọt vào danh sách 100 sân bay "tốt nhất thế giới" năm 2020, xếp thứ 87, theo giải hàng năm của Skytrax. Tuy vậy, hai giải gần đây nhất, năm 2021 và 2022 không có tên sân bay nào của Việt Nam.
Theo ghi nhận của BBC, đến ngày 4/1, trang Facebook của Pillai vẫn nhận rất nhiều b́nh luận từ bạn bè và cộng đồng mạng, tố chuyện họ cũng "bị ṿi tiền" ở cửa khẩu Tân Sơn Nhất và Nội Bài của Việt Nam.