Trung Quốc đă có những hành vi 'bắt nạt và đàn áp' với Việt Nam, Hong Kong, sau khi trợ lư Ngoại trưởng, ông David Stilwell nêu ra trước Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Thượng viện Mỹ vừa qua, khi phê phán các 'hành vi ác ư' của Trung Quốc với Việt Nam.
Người Phillippines biểu t́nh phản đối Trung Quốc bắt nạt Philippines và Việt Nam trên Biển Đông năm 2014
Đây là lần đầu tiên ông David Stilwell tŕnh bày trước Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Hoa Kỳ từ khi ông nhậm chức vào tháng Sáu vừa qua.
Bài phát biểu của ông đề cập tầm nh́n của Hoa Kỳ về khu vực Ấn Độ Dương - Thái B́nh Dương, hành động của Trung Quốc trong khu vực và vấn đề Hong Kong.
Hành vi bắt nạt của Trung Quốc trên Biển Đông
Dưới một đề mục có tiêu đề "Các hành vi ác ư của Trung Quốc", ông David Stilwell nhắc đến sự việc tàu Trung Quốc khảo sát địa chất gần Băi Tư Chính, "mang theo lực lượng bảo vệ bờ biển có vũ trang để đe dọa Việt Nam và các nước quốc gia ASEAN trong hoạt động phát triển tài nguyên dầu khí ở Biển Đông."
"Thông qua việc lặp lại các hành động bất hợp pháp và quân sự hóa tại các khu vực đang tranh chấp, Bắc Kinh đă và đang tiếp tục ngăn chặn các thành viên ASEAN tiếp cận hơn 2,5 ngh́n tỷ đô la nguồn năng lượng dự trữ."
Nhắc đến các chuyến công du gần đây của ông Pompeo, ông David Stilwell cho hay rằng tại Hội nghị Ngoại trưởng Đông Á tổ chức tại Thái Lan, ông Pompeo đă tuyên bố rơ ràng về việc Trung Quốc có hành vi bắt nạt trên Biển Đông.
Trợ lư Ngoại trưởng Mỹ, ông David Stilwell nêu ra trước Thượng viện các hành vi của Trung Quốc
Ông Pompeo đồng thời kêu gọi ASEAN và Trung Quốc thúc đẩy việc xây dựng Bộ Quy tắc Ứng xử "có ư nghĩa, phù hợp với Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS)".
"Trong khi Chiến lược Hoa Kỳ-Ấn Độ-Thái B́nh Dương đă đạt được tiến bộ đáng kể nhằm củng cố và thúc đẩy một trật tự tự do và cởi mở ở khu vực Ấn Độ - Thái B́nh Dương, chúng tôi ngày càng lo ngại rằng một số nước đang tích cực t́m cách thách thức trật tự này. Chúng tôi cam kết hợp tác với bất kỳ quốc gia nào tuân thủ luật, nhưng sẽ chống lại bất kỳ quốc gia nào bóc lột quốc gia khác để làm họ suy yếu," ông David Stilwell cho hay trong bài phát biểu.
Về mặt kinh tế, ông David Stilwell nhận định rằng "chính phủ Trung Quốc sử dụng một hệ thống chính sách không phù hợp với tự do và công bằng thương mại, bao gồm hạn chế tiếp cận thị trường; quy tŕnh pháp lư không minh bạch và phân biệt; thao túng tiền tệ; ép buộc chuyển giao công nghệ; trộm cắp tài sản trí tuệ; và tạo ra năng lực công nghiệp phi thị trường để biến Bắc Kihn thành một trung tâm sản xuất bằng cách bóc lột các nước khác."
"Như Chiến lược An ninh Quốc gia của Tổng thống Donald Trump đă chỉ ra, chúng tôi đặc biệt quan tâm tới việc Bắc Kinh sử dụng các biện pháp và h́nh phạt kinh tế để làm rối loạn thị trường, gây ảnh hưởng, và đe dọa để thuyết phục các quốc gia khác chú ư đến chương tŕnh nghị sự chính trị và an ninh của Trung Quốc.
Việc Bắc Kinh theo đuổi một tầm nh́n có tính đàn áp tại Ấn Độ-Thái B́nh Dương là nhằm tái sắp xếp trật tự khu vực theo cách họ muốn và đặt Trung Quốc vào vị thế cạnh tranh chiến lược với tất cả những quốc gia có chủ quyền đang t́m cách giữ ǵn một trật tự tự do và cởi mở."
Đề cập đến sáng kiến Vành đai Con đường của ông Tập Cận B́nh, ông David Stilwell nói Bắc Kinh "đă đổ hàng trăm tỷ đô là vào hầu hết các quốc gia đang phát triển thông qua các khoản vay mờ ám, khiến các nước này sa vào bẫy nợ, hủy hoại môi trường, và thường trao cho Bắc Kinh quyền hạn quá mức trong các quyết định liên quan đến chính trị, chủ quyền của các nước này.
Và rằng "Ở những lĩnh vực Trung Quốc hành động theo cách làm suy yếu các luật lệ quốc tế, Mỹ buộc phải phản ứng."
Ông David Stilwell khẳng định Mỹ đă nhiều lần bày tỏ quan ngại trước hành động Trung Quốc bắt nạt Đài Loan, và sẽ không ngần ngại phơi bày "các hành động Trung Quốc phá hoại trật tự quốc tế" và "phá hoại nỗ lực thúc đẩy ḥa b́nh và thịnh vượng tại Ấn Độ-Thái B́nh Dương trong nhiều thập kỷ."
"Chúng tôi cũng sẽ không im lặng về sự đàn áp của chính phủ Trung Quốc tại Mỹ. Như Ngoại trưởng Pompeo đă nói, cuộc khủng hoảng nhân quyền đang diễn ra ở Trung Quốc thực sự là vết bẩn của thế kỷ."
Vấn đề Hong Kong
Ông David Stilwell nhận định rằng Hong Kong là vấn đề đáng quan ngại trong vài tháng gần đây.
"Sự phát triển đáng kinh ngạc của Hong Kong thành một trung tâm tài chính và thương mại toàn cầu là dựa trên xă hội cởi mở, pháp trị và tôn trọng các quyền cơ bản và quyền tự do. Sự phát triển này vẫn tiếp tục ngay cả sau khi Hong Kong được trả lại cho Trung Quốc vào năm 1997 là nhờ Trung Quốc đảm bảo với Vương quốc Anh trong Tuyên bố Trung-Anh là Hong Kong sẽ được duy tŕ quyền tự chủ và tự do như được phản ánh trong Luật cơ bản Hong Kong," theo bài phát biểu của David Stilwell.
"Giữ vững quyền tự chủ này cũng là mục đích của Chính sách Hoa Kỳ-Hong Kong. Đạo luật năm 1992, đă định h́nh chính sách của Hoa Kỳ đối với Hong Kong kể từ đó.
Chúng tôi tin rằng các quyền tự do biểu đạt và tụ tập ôn ḥa - các giá trị cốt lơi mà chúng tôi chia sẻ với Hong Kong phải được bảo vệ mạnh mẽ.
Hong Kong nằm dưới sự kiểm soát của Bắc Kinh dưới h́nh thức một quốc gia, hai chế độ. Người biểu t́nh ở Hong Kong chỉ yêu cầu Bắc Kinh giữ những lời hứa được đưa ra trong Tuyên bố chung và Luật cơ bản.
Bắc Kinh đă nhiều lần phản ứng bằng cách đổ lỗi cho Chính phủ Hoa Kỳ đă can thiệp và công khai danh tính của cán bộ ngoại giao Hoa Kỳ, đặt họ vào các t́nh huống nguy hiểm."
"Trung Quốc đă không cung cấp bằng chứng nào về việc Mỹ can thiệp, đứng sau các cuộc biểu t́nh ở Hong Kong, bởi v́ nó không tồn tại.
Người Hong Kong xuống đường v́ Bắc Kinh đang phá vỡ cam kết một quốc gia, hai thể chế.
Như Bộ trưởng Pompeo đă quan sát, những người biểu t́nh yêu cầu Bắc Kinh duy tŕ các cam kết của ḿnh theo Tuyên bố chung và Luật cơ bản.
Và như Tổng thống Trump đă nói, chúng tôi mong đợi một giải pháp nhân văn đối với người biểu t́nh. Hoa Kỳ ủng hộ biểu t́nh ôn ḥa và tự do ngôn luận."
Cán bộ Hải quân VN và Hoa Kỳ trong một khóa đào tạo về cứu hộ cứu nạn trên biển năm 2012
Ông David Stilwell cho hay trong thời gian đầu ở vị trí trợ lư Ngoại trưởng Mỹ, ông đă cùng ông Pompeo thúc đẩy chiến lược Ấn Độ-Thái B́nh Dương, với tầm nh́n "về một Ấn Độ-Thái B́nh Dương tự do và cởi mở được xây dựng trên nền tảng các nguyên tắc chung đă mang lại lợi ích cho tất cả các quốc gia trong khu vực, bao gồm cả việc tôn trọng chủ quyền và độc lập của tất cả các quốc gia, bất kể quy mô quốc gia đó thế nào."
Nhắc lại lịch sử từ Thế chiến II, khu vực Ấn Độ - Thái B́nh Dương đă thoát nghèo và chế độ độc tài, trở thành một khu vực có dân chủ và là nơi thu hút động lực của tăng trưởng kinh tế toàn cầu, ông David Stilwell nhấn mạnh rằng đó là nhờ sự tham gia của Hoa Kỳ với các nguyên tắc được tuân thủ và khuyến khích, như tự do hàng hải; kinh tế thị trường và môi trường đầu tư cởi mở; tôn trọng quyền con người và các quyền tự do cơ bản; tôn trọng nguyên tắc quyền b́nh đẳng và quyền tự quyết của các quốc gia.
"Đây không chỉ là giá trị của Hoa Kỳ mà chúng đă được chia sẻ trên toàn cầu và trên toàn khu vực Ấn Độ - Thái B́nh Dương."
Ông David Stilwell cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng một mạng lưới các đối tác "có cùng quan điểm để thúc đẩy sự ổn định trong khu vực; đảm bảo tự do hàng hải và cá luật khác liên quan đến sử dụng biển; và giải quyết các thách thức chung trong khu vực".
