Chỉ một câu nói, Bao Công đă khiến thủ phạm "tự chui đầu vào rọ".
Cái tên Bao Công, Bao Thanh Thiên, Bao Chửng cùng ba thanh trảm Long - Hổ - Cẩu... có lẽ đă quá quen thuộc với nhiều người qua các bộ phim truyền h́nh dài tập.
Thực tế, dưới thời Tống Nhân Tông - hoàng đế thứ tư của nhà Bắc Tống, Bao Công nổi tiếng là vị quan thanh liêm, chấp pháp nghiêm minh, xử án công bằng, không khiếp sợ uy quyền hay vị nể tư t́nh.
Trong mắt dân chúng, ông là h́nh mẫu của những quan chức ngay thẳng và lương thiện. Nhờ trí tuệ vượt trội của ḿnh, ông đă giúp dân chúng đ̣i lại công bằng. Rất nhiều câu chuyện hay về Bao Công đă được ghi lại trong cuốn “Tống sử: Bao Chửng chuyện”.
Bao Công là người Lư Châu, Hợp Ph́ (tỉnh An Huy, Trung Quốc ngày nay). Từ nhỏ, ông đă thể hiện là người xuất chúng. Lớn lên, tên tuổi và tài năng của ông được triều đ́nh chú ư.
Sau một thời gian, Bao Công được triều đ́nh cử đến huyện Thiên Trường (Trừ Châu, An Huy, Trung Quốc) làm Tri huyện.
V́ cha mẹ đă già và cần được chăm sóc, phụng dưỡng nên Bao Công không thể đảm nhận chức vụ ngay lập tức. Khi cha mẹ qua đời, ông chịu tang đủ thời gian th́ mới bắt đầu nghĩ đến chuyện làm quan, nhận lời bổ nhiệm từ triều đ́nh và trở thành Tri huyện. Bấy giờ, ông 38 tuổi.
Dù có nhiều giai thoại trong cuộc đời xử án của Bao Công nhưng chỉ có duy nhất một vụ án được chính sử ghi lại. Đó là vụ án Bao Công xử trong ngày đầu tiên nhậm chức.
BAO CÔNG XỬ ÁN: VỤ B̉ BỊ CẮT LƯỠI
Sách chép rằng, một người dân trong làng đến đánh trống kêu oan và thuật lại rằng con ḅ của ông đă bị cắt lưỡi.
Nghe chuyện, Bao Công tức giận v́ không thể tin được lại có hành động tàn ác như vậy. Sau đó, ông đích thân đi đến chuồng ḅ và thấy con ḅ bị mất lưỡi không thể ăn uống và sắp chết.

Bao Công thăng đường xửa án. H́nh minh họa.
Vào thời điểm đó, gia súc bị trộm là chuyện không hiếm nhưng việc ḅ bị cắt lưỡi là điều hiếm thấy. Đối với người nông dân nọ, con ḅ là tài sản lớn nhất. Sinh kế của cả gia đ́nh phụ thuộc hoàn toàn vào nó.
Chứng kiến cảnh người nông dân khóc than v́ sắp mất ḅ, sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, Bao Công ra chỉ thị "ngược luật": "Nhà người hăy mổ thịt con ḅ ấy đi".
Chủ ḅ nghe vậy th́ sửng sốt, bất ngờ. V́ trong các xă hội nông nghiệp cổ xưa, gia súc được coi là công cụ nông nghiệp quư giá. Để bảo vệ gia súc trong trang trại, luật nhà Tống nghiêm cấm giết mổ tư nhân, người vi phạm sẽ bị trừng phạt nghiêm khắc.
Dù nghi ngờ khả năng phán đoán và kiến thức của Bao Công nhưng khi thấy mạng sống của con ḅ đang bị đe dọa (do bị cắt lưỡi), nên người chủ ḅ đành làm theo lệnh. Về nhà, âm thầm mổ thịt ḅ.
Không ngờ. Chỉ 2 ngày sau, có một kẻ đánh trống, tâu với Bao Công rằng người chủ ḅ kia đă lén giết gia súc. Hắn ta hí hửng rằng Bao Công sẽ trừng phạt người chủ ḅ thích đáng.
Bao Công thăng đường. Thẩm vấn liên tục tên này. "Tại sao nhà người biết việc nhà kia mổ ḅ?". "Phải chăng ngươi là kẻ đă cắt trộm lưỡi con ḅ?".
Đối mặt vẻ mặt nghiêm minh của Bao Công cùng những câu hỏi dồn dập, cuối cùng tên vô lại cũng cúi đầu nhận tội.
Hắn khai rằng, hắn ta có ác cảm với chủ ḅ do trước đó từng tranh chấp đất đai nên tức giận cắt lưỡi con ḅ, ḥng làm mất kế sinh nhai của nhà họ.
Sự thật cuối cùng đă được Bao Công phát hiện và người tố cáo đă bị trừng phạt thích đáng.
Ba thanh trảm Long - Hổ - Cẩu trong Khai Phong phủ - biểu tượng cho sự thực thi pháp luật của Bảo Công.
Có thể ít người biết, măi đến năm 57 tuổi, Bao Công mới nhậm chức Phủ doăn phủ Khai Phong - nơi vốn được xem là "thủ đô" của Bắc Tống.
Tuy đảm nhiệm vị trí này không lâu nhưng Bao Công đă xử được nhiều vụ kỳ án, góp nhiều công lớn cho triều đ́nh. Nhân gian cũng truyền tai nhiều câu chuyện về Bao Công gắn liền với Khai Phong phủ.
VietBF@ Sưu tập