Hà Lan: Lãnh đạo đảng Dân chủ 66 chắc suất thủ tướng

[Romano]

Ngày 3/11, lãnh đạo đảng Dân chủ 66 (D66) theo đường lối trung dung, ông Rob Jetten đã giành chiến thắng sít sao trước đối thủ Geert Wilders, lãnh đạo đảng Tự do (PVV) cực hữu, trong cuộc tổng tuyển cử ngày 29/10.Trước đó ngày 31/10, ông Jetten đã tuyên bố giành chiến thắng sau khi hãng thông tấn ANP của Hà Lan dẫn kết quả kiểm phiếu sơ bộ cho thấy ông Wilders khó lòng giành chiến thắng trước ông Jetten trong cuộc tổng tuyển cử. Tuy nhiên, phải tới ngày 3/11, ủy ban bầu cử mới kiểm xong những phiếu bầu cuối cùng từ những người Hà Lan sống ở nước ngoài, phải bỏ phiếu qua đường bưu điện.

Đúng như dự đoán, những người Hà Lan sống ở nước ngoài đã ủng hộ ông Jetten (16.049 phiếu), cao hơn gấp đôi so với số phiếu mà ông Wilders giành được (7.451 phiếu), giúp ứng cử viên 38 tuổi này giữ vị thế dẫn đầu và nhiều khả năng sẽ là Thủ tướng trẻ nhất trong lịch sử của Hà Lan.

Mặc dù vậy, chiến thắng này không đồng nghĩa với việc ông Jetten sẽ dễ dàng thành lập chính phủ. Với hệ thống nghị viện phân mảnh, không đảng nào đạt đa số tuyệt đối (76/150 ghế). Đảng D66 và đảng PVV của ông Wilders đều giành 26 ghế, buộc ông Jetten phải tìm kiếm các đối tác liên minh.

Theo giới phân tích, lựa chọn khả thi nhất và cũng là ưu tiên của ông Jetten là liên minh 4 đảng gồm D66 (26 ghế), VVD cánh hữu (22 ghế), CDA trung hữu (18 ghế) và liên minh đảng Xanh/Công đảng cánh tả 20 ghế. Đây là sự kết hợp khó khăn giữa các phe trung hữu và cánh tả, nhưng nếu thành công sẽ mang lại 86 ghế, đủ để hình thành chính phủ đa số ổn định.

Trước đó, lãnh đạo của liên minh giữa đảng Xanh và Công đảng (GroenLinks–PvdA) cánh tả là ông Frans Timmermans đã từ chức do kết quả bầu cử không như kỳ vọng, theo đó liên minh này chỉ giành được 20 ghế, giảm 5 ghế so với kết quả bầu cử năm 2023. Ngay trong ngày 3/11, đảng Xanh/Công đảng đã bỏ phiếu bầu ông Jesse Klaver làm lãnh đạo mới của đảng này.

Theo kế hoạch, ông Jetten và ông Klaver sẽ gặp nhau ngày 4/11 để thảo luận sơ bộ về khả năng hợp tác trong liên minh mới. Trong khi đó, Thủ tướng lâm thời Dick Schoof cho biết ông “đã chuẩn bị tinh thần vẫn còn tại nhiệm đến Giáng sinh”, bởi các cuộc thương lượng liên minh ở Hà Lan thường kéo dài nhiều tuần, thậm chí nhiều tháng.