Trong bài diễn văn đầu tiên ở Quốc Hội vào đầu năm 2008, cựu thủ tướng Úc ông Kevin Rudd đă đại diện cả nước Úc có những lời phát biểu mà tôi xin tạm dịch như sau:
Đă đến lúc đất nước phải mở một trang sử mới để chuộc lại những lỗi lầm của quá khứ, để chúng ta có thể tự tin vững bước tới tương lai.
Chúng ta xin tạ lỗi v́ chính sách và luật pháp của những chính phủ và quốc hội trước đây đă gây nên biết bao đau khổ, mất mát đối với chính những đồng bào của chúng ta.
…
V́ những đau thương, mất mát của nhiều thế hệ đă bị cướp mất, hậu duệ của họ và những gia đ́nh bị bỏ lại, chúng ta xin tạ lỗi.
Với những bà mẹ, những người cha, những anh chị em trong những gia đ́nh, cộng đồng đă bị tan vỡ, chúng ta xin tạ lỗi.
…
Chúng ta quốc hội Úc thành kính cầu xin lời xin lỗi này sẽ được đón nhận trong tinh thần đă được đưa ra như là một phần của sự hàn gắn vết thương của cả nước.
…
Đối với những ai chưa có dịp biết nhiều về quá khứ đau thương của những thổ dân Úc đă bị đàn áp, bức hại trong suốt gần 200 năm kể từ ngày người Anh đặt chân đến châu Úc vào năm 1788, lời xin lỗi trên của ông Kevin Rudd đă được đưa ra để xoa dịu vết thương dân tộc mà nhiều thế hệ thổ dân Úc đă phải chịu đựng. Tuy nó không thể nào trả lại tất cả những ǵ đă bị cướp mất, phục sinh hàng vạn sinh mạng đă bị giết dă man, đoàn tụ hàng chục ngàn gia đ́nh đă bị ly tán, nhưng lời xin lỗi chính thức của cả nước đă một phần nào đó được xem như đă phục hồi nhân phẩm và ḷng tự trọng cho tất cả các bộ lạc thổ dân c̣n sống sót đến ngày nay. Như lời tạ lỗi tiếp theo của ông:
Và v́ nhân phẩm của cả một dân tộc, một văn hóa kiêu hùng đă bị chà đạp, chúng ta xin tạ lỗi.
Đối với bất cứ lời nói, hành động hối lỗi nào, tôi nhận thấy nó c̣n có giá trị thêm ở hai điểm. Thứ nhất, lời xin lỗi trực tiếp xác nhận sự đàn áp, bất công đă xảy ra trong quá khứ. Nó minh bạch hóa vấn đề và trả sự thật về với sự thật.
Thứ hai và quan trọng hơn, nó gián tiếp đánh thức ḷng tự trọng và sự thành thật ở tất cả mọi người trong xă hội. Ai cũng có thể nói sai, làm bậy trong đời. Nhưng điều đầu tiên chúng ta cần phải làm là biết nhận lỗi và hối lỗi. Để trong tương lai chúng ta, con chúng ta, cháu chúng ta biết đường mà… tránh.
Cái hay của lời xin lỗi là ở chổ đó. Tôi không nghĩ nó chỉ là một lời nói suông, một câu nói để cho có nói mà là một cách ứng xử rất văn hóa, rất văn minh trong các xă hội Tây Phương.
Và dĩ nhiên nó khác rất nhiều so với văn hóa, cách ứng xử hiện nay ở Việt Nam.
Trên phương diện xă hội, cách đối xử giữa người và người với nhau trong thường ngày tôi nhận thấy rất ít khi tôi nghe được câu “xin lỗi”. Ở nhà nếu cha mẹ lỡ làm sai, la sai th́ sau khi bằng chứng được đưa ra hẳn hoi, các bậc phụ huynh thường chỉ cười trừ đại loại theo kiểu “rồi, được rồi, hiểu rồi”. Chứ ít khi nào chúng ta nghe được câu “cho ba mẹ xin lỗi con nha!”.
Ra đường xe đạp, xe gắn máy, xe hơi mạnh ai nấy đi, chèn ép lẫn nhau, xem như đó là chuyện dĩ nhiên và chẳng ai thèm nói với ai một câu xin lỗi. Ngay cả khi bằng chứng có thể thấy ngay trước mặt, người mạnh hiếp kẻ yếu, ỷ thế đông, có tiền nên chẳng cần sắp hàng đứng chờ như người khác, cứ tự động nhảy rào nhưng vẫn được tiếp xúc như ai. Điều này tôi thấy xảy ra ở tất cả mọi nơi. Từ chổ bán vé ngay cạnh bến xe cảng cho đến cảnh đứng sắp hàng đợi bàn ăn trưa ở những quán ăn đắt khách, đông người. Ở Sài G̣n lẫn Hà Nội.
Người Việt Nam nói chung rất hà tiện nói câu xin lỗi.
Trên phương diện đất nước, giữa nhà nước và người dân, điều này xét ra c̣n tệ hơn. V́ những sai lầm trong quá khứ đă mang đến biết bao mất mát, đau khổ cho biết bao gia đ́nh Việt Nam, từ Nam ra Bắc.
Đă có bao nhiêu người ở miền Bắc bị bức hại trong cải cách ruộng đất trong thập niên 1950?
Sau năm 1975 ở miền Nam, đă có bao nhiêu gia đ́nh bị ly tán v́ chính sách học tập cải tạo và sau đó là kinh tế mới, tịch thu tài sản? Bao nhiêu người bị giết và bao nhiêu trẻ em phải chết v́ thiếu thuốc men, dinh dưỡng trên khắp tất cả các vùng kinh tế mới ở những vùng sâu, vùng xa?
Gần đây hơn, theo ước tính của UNHCR tức Cao uỷ Tỵ nạn Liên Hiệp Quốc, sau khi so sánh số người ra đi, bị cho là mất tích và tổng số thuyền nhân Việt Nam đến được các trại tỵ nạn ở Đông Nam Á trong thập niên 1980, có tổng cộng khoảng độ chừng 30% trong số này vĩnh viễn không đến được bến bờ.
Nếu vậy, nếu hiện nay dự đoán có khoảng trên 1 triệu thuyền nhân tỵ nạn Việt Nam đang có mặt trên khắp quả địa cầu này th́ có phải chăng đă có trên 300.000 người bỏ thây trên biển cả?
300 ngàn người. Người Việt Nam. Cùng chung một ḍng, một giống.
Một con số không hề nhỏ.
Ai sẽ nói lời xin lỗi đối với vong linh họ? Gia đ́nh họ? Những bà mẹ, ông cha, anh chị em của những người đă vĩnh viễn ra đi?
Hỏi đă là trả lời. Và nếu cho đến nay vẫn chưa có câu xin lỗi chính thức và thành tâm đến từ những người cầm quyền th́ chúng ta ai cũng biết tại sao.
Đơn giản là v́ Đảng Cộng Sản Việt Nam vẫn chưa có đủ sự tự tin để xác nhận những lỗi lầm to lớn trong quá khứ. Và v́ vậy họ vẫn chưa thể và không thể trả sự thật về với sự thật.
Trong bài viết gần đây của tôi có tựa đề là “Ba Giai Đoạn”, tôi có nhắc đến việc nếu có dịp tôi sẽ chia sẻ với các bạn một số tâm niệm của tôi. Tôi muốn nói thật, nói rơ những ǵ tôi nghĩ.
Hôm nay tôi muốn nói thật, nói rơ điều thứ nhất. Đó là ngày nào sự thật vẫn bị chối bỏ, ngày nào Đảng Cộng Sản Việt Nam vẫn tiếp tục làm lơ không nói một lời xin lỗi với dân tộc, th́ khó mà chúng ta, đất nước chúng ta, giữa cộng đồng người Việt hải ngoại và trong nước thật sự có thể ḥa hợp, ḥa giải, hàn gắn vết thương dân tộc.
Để lần tới tôi sẽ nói thật, nói rơ với các bạn điều thứ hai.
Chúc các bạn cuối tuần vui vẻ.
Nguồn: Blog Trịnh Hội (VOA)
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
Xin lỗi
