Báo Mỹ: Người Ukraine bấp bênh trước quyết định cắt giảm viện trợ của ông Trump

[Romano]

Trong gần 3 năm qua, hàng nghìn binh sĩ và cựu chiến binh Ukraine cùng gia đình của họ đã dựa vào một đường dây nóng do Mỹ tài trợ để nhận hỗ trợ tâm lý, pháp lý và y tế.

Theo Washington Post, đối với nhiều người, đặc biệt là những binh sĩ ở tiền tuyến, đây không chỉ là một dịch vụ mà còn là “cứu cánh” giúp họ tìm lại sự ổn định trong cuộc sống hậu chiến. Nhưng rồi, chỉ sau một đêm, đường dây ấy tắt lịm.

Một sắc lệnh hành pháp do Tổng thống Donald Trump ký vào tuần trước đã đình chỉ hầu hết các chương trình viện trợ nước ngoài của Mỹ trong 90 ngày. Những người gọi đến đường dây trợ giúp giờ đây chỉ nhận được một tin nhắn ghi âm lạnh lùng: "Đường dây hỗ trợ tạm thời không hoạt động. Trung tâm cựu chiến binh cảm ơn sự tin tưởng của bạn. Các cố vấn sẽ quay lại làm việc ngay khi có thể".

Quyết định gây rúng động

Động thái đột ngột này không chỉ tác động đến Ukraine mà còn khiến nhiều quốc gia lâm vào cảnh bất ổn khi họ phải tìm cách duy trì các chương trình xã hội quan trọng mà không có nguồn tài trợ từ Washington. Đối với Ukraine, tình hình đặc biệt nghiêm trọng. Việc đình chỉ viện trợ khiến nhiều người tự hỏi tương lai sẽ ra sao, không chỉ đối với viện trợ nhân đạo mà còn cả hỗ trợ quân sự.

Một trợ lý quốc hội Mỹ, yêu cầu giấu tên vì tính nhạy cảm của vấn đề, xác nhận rằng lệnh đình chỉ này có thể đã ngừng hẳn nguồn tài trợ quân sự cũng như hỗ trợ kinh tế trực tiếp từ Mỹ cho Ukraine. Điều này đặt ra những nghi vấn về việc liệu Washington có còn cam kết bảo vệ Kyiv trong cuộc xung đột với Nga hay không.

Từ khi Nga phát động cuộc chiến ở Ukraine vào tháng 2.2022, USAID (Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ) đã cung cấp hơn 7,6 tỉ USD viện trợ nhân đạo và phát triển, cùng với 30 tỉ USD hỗ trợ ngân sách trực tiếp để giúp chính phủ Ukraine duy trì hoạt động trong thời chiến.

Một quan chức Ukraine giấu tên cho biết, mặc dù khoản viện trợ ngân sách trực tiếp vẫn chưa bị ảnh hưởng, nhưng nhiều chương trình quan trọng khác – từ hỗ trợ nhân đạo, bảo đảm năng lượng đến các sáng kiến chống tham nhũng – đều đã bị dừng lại.

Những tác động thực tế

Một trong những tổ chức bị ảnh hưởng nặng nề nhất là Veteran Hub, nơi cung cấp hỗ trợ cho hàng nghìn cựu chiến binh trên khắp Ukraine. Chỉ sau một ngày lệnh tạm dừng có hiệu lực, tổ chức này đã buộc phải đóng cửa một trong hai trung tâm của mình tại Vinnytsia, nơi trước đây phục vụ khoảng 700 người mỗi tháng. Đường dây hỗ trợ của họ cũng ngừng hoạt động hoàn toàn.

Ivona Kostyna, 28 tuổi, đồng sáng lập Veteran Hub, cho biết quyết định này đã gây ra hậu quả tức thì và nghiêm trọng. “Vấn đề lớn nhất không phải là việc thiếu nguồn tài trợ của Mỹ, mà là cách mà nó bị cắt đột ngột, không có bất kỳ cảnh báo nào. Chúng tôi buộc phải sa thải 30 nhân viên chỉ trong một ngày”, cô nói.

Cô cũng nhấn mạnh rằng nhân viên của tổ chức không thể chờ đợi ba tháng để biết liệu nguồn tài trợ có được khôi phục hay không. “Ba tháng không phải là một khoảng dừng tạm thời, đó là sự sụp đổ hoàn toàn của hệ thống và là mất mát nhân lực không thể bù đắp”, Kostyna cho biết thêm.

Valeriia Netrebchuk, 29 tuổi, điều phối viên của đường dây trợ giúp, cho biết nhiều người gọi đến đường dây là những cựu binh đang tuyệt vọng, không biết bấu víu vào đâu sau những mất mát ở tiền tuyến.

“Đôi khi, chúng tôi nhận được các cuộc gọi từ những người có ý định tự tử. Họ gặp khó khăn trong việc quay trở lại cuộc sống dân sự, cảm thấy xa cách với những người không trải qua cùng những chấn thương như họ”, Valeriia chia sẻ.

Phản ứng từ cộng đồng cựu chiến binh Ukraine

Serhii Columbet, 32 tuổi, từng là một người lính chiến đấu tại miền đông Ukraine. Một năm trước, một quả đạn xe tăng Nga đã xé toạc chân phải của anh. Sau khi phải cắt cụt phần còn lại, anh được chuyển đến Vinnytsia, nơi các nhân viên của Veteran Hub đã giúp anh tìm được sự hỗ trợ pháp lý và tâm lý. Đối với Serhii, đó là nơi đầu tiên sau chấn thương khiến anh cảm thấy được thấu hiểu.

Anh sửng sốt khi biết tổ chức này bị buộc phải đóng cửa. “Chúng tôi đang bảo vệ đất nước của mình. Nếu ai đó phải chịu trừng phạt, thì đó phải là kẻ chiếm đóng, chứ không phải những người đang tự vệ”, anh nói.

Trong khi đó, Veniamin, 28 tuổi, một người lính Ukraine bị thương hai lần bởi mìn của Nga, đã phải trải qua hơn 20 cuộc phẫu thuật. Anh dựa vào Veteran Hub để tìm kiếm sự kết nối với cộng đồng cựu chiến binh và tái hòa nhập cuộc sống bình thường.

“Trong suốt thời gian ở tiền tuyến, tôi luôn đeo một miếng vá hình cờ Mỹ trên quân phục của mình. Tôi không hiểu tại sao Washington lại quyết định cắt bỏ sự hỗ trợ cho những người như chúng tôi”, anh cho hay.

Anh cho biết nếu có cơ hội, anh muốn gửi thư cho Tổng thống Trump để hỏi tại sao điều này lại xảy ra. “Tôi hiểu rằng có nhiều người Mỹ không tin tưởng Ukraine. Nhưng hầu hết chúng tôi đều rất thân thiện với Mỹ. Tại sao không phải ai ở Mỹ cũng cảm nhận như vậy về chúng tôi?”, Veniamin nhấn mạnh.

Những lo ngại về tương lai

Không chỉ riêng Veteran Hub, hàng loạt tổ chức khác tại Ukraine cũng đang chịu tác động nghiêm trọng từ quyết định này. Một người có liên hệ với các chương trình của USAID tại Ukraine cho biết viện trợ của Mỹ không chỉ là hỗ trợ nhân đạo mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ lợi ích của Mỹ tại khu vực này.

“USAID đã giúp Ukraine trong nhiều lĩnh vực quan trọng như đảm bảo nguồn năng lượng, cứu trợ nhân đạo, hỗ trợ giáo dục – đặc biệt là xây dựng nơi trú ẩn cho trường học trước các cuộc tấn công của Nga. Tôi lo ngại rằng chính quyền hiện tại không quan tâm nhiều đến những khía cạnh nhân đạo này”, người này cho biết.

Bên cạnh đó, Nhà Trắng đã đình chỉ hàng chục viên chức của USAID, giữa lúc xuất hiện những cáo buộc rằng một số người trong tổ chức này đang tìm cách lách lệnh của Trump để tiếp tục duy trì viện trợ. Hiện không rõ liệu sau 90 ngày, viện trợ của Mỹ có được khôi phục hay không. Nhưng một điều chắc chắn: hậu quả của lệnh đình chỉ này đã và đang làm thay đổi cuộc sống của hàng nghìn người Ukraine.

Các cựu chiến binh, những người từng chiến đấu để giúp Ukraine phòng vệ, giờ đây bị bỏ lại trong sự bất an và hoang mang. Họ không chỉ mất đi sự hỗ trợ về tài chính, y tế và tâm lý, mà còn mất đi niềm tin vào một đối tác mà họ từng coi là đồng minh quan trọng nhất.