Ukraine vô hiệu Buk M3, Nga gắn Igla; Mỹ triển khai Ford

[Romano]

GUR xác nhận phá hủy một bệ phóng Buk M3 và hai radar Nebo-SVU ở Zaporizhzhia, Kherson và Crimea; Nga lắp MANPADS Igla lên Mi-28N để săn UAV; Mỹ đưa nhóm tác chiến USS Gerald R. Ford tới Caribe.

Cơ quan Tình báo Quân đội Ukraine (GUR) xác nhận đã phá hủy một bệ phóng Buk M3 và hai radar cảnh giới 1L119 Nebo-SVU của Nga tại Zaporizhzhia, Kherson và Crimea. Đòn đánh loại bỏ các mắt xích then chốt trong mạng phòng không tầm trung – tầm xa, tạo “cửa sổ” tác chiến cho UAV và tên lửa tầm xa của Ukraine. Song song, Nga tích hợp tên lửa vác vai Igla lên trực thăng Mi-28N nhằm tăng hiệu quả chống UAV. Tại Tây Bán Cầu, Mỹ triển khai nhóm tác chiến tàu sân bay USS Gerald R. Ford tới Caribe và Nam Mỹ để tăng cường chiến dịch chống buôn ma túy.

Tác chiến áp chế phòng không: Ukraine đánh vào Buk M3 và Nebo-SVU
Buk M3 là hệ thống tên lửa đất đối không tầm trung hiện đại, có khả năng đánh chặn máy bay, tên lửa hành trình và bom dẫn đường trong phạm vi 2,5 – 70 km. Trong cấu trúc phòng không nhiều tầng, Buk M3 đóng vai trò lớp trung gian giữa S-400 (tầm xa) và các tổ hợp tầm ngắn. Việc mất một bệ phóng khiến khả năng đánh chặn đồng thời nhiều mục tiêu của Nga suy giảm, đặc biệt quanh các khu vực trọng yếu như cầu vượt sông Dnipro và tuyến hậu cần trên hướng Crimea.

Về cảnh giới, radar 1L119 Nebo-SVU là radar mảng điện tử chủ động (AESA) hoạt động băng VHF, có ưu thế phát hiện mục tiêu có diện tích phản xạ radar nhỏ, kể cả mục tiêu tàng hình, ở khoảng cách hàng trăm km. Hai radar loại này bị phá hủy trong vòng 48 giờ làm gián đoạn năng lực cảnh báo sớm và chỉ thị mục tiêu cho đơn vị phòng không, gây “tê liệt tạm thời” một phần mạng cảnh giới tầm xa.Theo hướng tiếp cận “bóc từng lớp”, Ukraine kết hợp tình báo chính xác với đòn tấn công bằng tên lửa và UAV tầm xa. Mục tiêu là làm suy yếu lớp radar cảnh giới – chỉ thị mục tiêu và bệ phóng tầm trung, từ đó mở khoảng trống thời gian – không gian để phương tiện tấn công đi sâu hơn vào bán đảo Crimea với xác suất xuyên phá cao hơn.

Nga lắp MANPADS Igla lên Mi-28N để săn UAV
Nga triển khai giải pháp sử dụng hệ thống Strelets với mô-đun bốn ống phóng để mang tên lửa vác vai Igla trên trực thăng Mi-28N. Cấu hình này cho phép phóng điều khiển từ xa và tận dụng ống phóng tiêu chuẩn vốn dùng cho bộ binh; các điều chỉnh chủ yếu liên quan đến bố trí bộ nguồn và hệ thống làm mát trên khung thân trực thăng.

Lý do chính là đạn pháo đôi khi kém hiệu quả trước mục tiêu bay nhanh, ở tầm cao/xa, hoặc điều kiện quan sát hạn chế. Tên lửa Igla dùng đầu tự dẫn hồng ngoại giúp tăng xác suất tiêu diệt trong một số kịch bản, dù chi phí khai hỏa cao hơn. Hạn chế tồn tại ở chữ ký nhiệt yếu của nhiều UAV cỡ nhỏ, khiến đầu dò khó bắt bám; do đó, kíp lái có thể cần bắn loạt và phối hợp thêm cảm biến để nâng tỷ lệ thành công. Về tổng thể, đây là biện pháp thực dụng, mở rộng lựa chọn tác chiến chống UAV nhưng không phải giải pháp toàn diện.

Nhóm tác chiến USS Gerald R. Ford tăng cường hiện diện ở Caribe
Lầu Năm Góc ngày 24.10 thông báo triển khai nhóm tác chiến tàu sân bay USS Gerald R. Ford (CVN-78) tới Caribe và Nam Mỹ nhằm tăng cường chiến dịch chống các tổ chức buôn ma túy xuyên quốc gia. Thành phần gồm tàu sân bay hạt nhân Gerald R. Ford cùng ba tàu khu trục tên lửa dẫn đường lớp Arleigh Burke: USS Mahan, USS Bainbridge và USS Winston S. Churchill. Lực lượng này phối hợp với nhóm đổ bộ USS Iwo Jima và các đơn vị hải – không quân Mỹ đang hoạt động quanh Puerto Rico và biển Caribe, tạo nên hiện diện hải quân mạnh trong khu vực kể từ đầu thập niên 1990.

Về năng lực, nhóm tác chiến mang theo tiêm kích F/A-18 Super Hornet, máy bay tác chiến điện tử EA-18G Growler và khả năng tấn công tầm xa bằng tên lửa Tomahawk, qua đó tăng cường bao phủ trên không, trinh sát – giám sát biển và ngăn chặn trên một không gian rộng. Các khí tài này hỗ trợ đáng kể cho nhiệm vụ nhận dạng – theo dõi – chặn bắt mục tiêu trên biển trong chiến dịch chống buôn ma túy.

Tác động quân sự và cán cân khu vực
Trên chiến trường Ukraine, việc vô hiệu hóa đồng thời bệ phóng Buk M3 và radar Nebo-SVU làm giảm mật độ hỏa lực tầm trung và suy yếu cảnh báo sớm, giúp tăng xác suất thành công cho UAV cảm tử và tên lửa tầm xa của Ukraine trong khoảng thời gian nhất định.

Với Nga, tích hợp MANPADS Igla lên Mi-28N giúp đa dạng hóa phương án đánh chặn UAV, nhất là khi mục tiêu vượt ngoài hiệu quả của pháo. Tuy nhiên, hiệu quả còn phụ thuộc vào chữ ký nhiệt mục tiêu và chiến thuật sử dụng (bắn loạt, phối hợp cảm biến).

Tại Caribe, sự hiện diện của nhóm tác chiến USS Gerald R. Ford nâng năng lực trinh sát, kiểm soát không – biển và phản ứng nhanh của Mỹ, qua đó tăng hiệu quả của chiến dịch chống buôn ma túy trên phạm vi rộng mà không cần bổ sung giả định về mục tiêu chính trị.