Mỹ “đóng cửa chính phủ” dài nhất lịch sử: 14 tỷ USD bốc hơi, GDP sụt mạnh

[nguoiduatinabc]

Đợt “đóng cửa chính phủ” kéo dài nhất trong lịch sử nước Mỹ đang gây ra những tổn thất kinh tế chưa từng có: hàng triệu người không nhận được trợ cấp, hàng triệu nhân viên liên bang bị nợ lương, dữ liệu kinh tế bị tê liệt và tăng trưởng GDP có thể mất tới 2 điểm phần trăm. Các chuyên gia cảnh báo, nếu tình trạng này tiếp diễn, nền kinh tế số một thế giới có thể chịu cú sốc lớn hơn nhiều trong năm 2025.

Đợt đóng cửa chính phủ Mỹ bắt đầu từ ngày 1/10 đã kéo dài 36 ngày – lâu nhất trong lịch sử quốc gia này. Việc Quốc hội chưa thông qua gói ngân sách mới khiến toàn bộ các cơ quan liên bang phải ngừng hoạt động hoặc vận hành cầm chừng.

Khoảng 1,4 triệu nhân viên liên bang vẫn phải đi làm mà không có lương, trong khi hàng triệu người dân mất quyền tiếp cận các khoản trợ cấp thực phẩm. Việc phát hành các dữ liệu kinh tế quan trọng như tỷ lệ thất nghiệp, lạm phát và tăng trưởng cũng bị tạm dừng, khiến các nhà đầu tư và hoạch định chính sách “mù mờ” trước diễn biến của nền kinh tế.

Alec Phillips, chuyên gia kinh tế chính trị tại Goldman Sachs nhận định đây “có thể là lần đóng cửa chính phủ gây thiệt hại kinh tế nặng nề nhất trong lịch sử Mỹ”.

Thiệt hại kinh tế lớn đến mức nào?

Theo Goldman Sachs, chỉ riêng trong quý IV/2025, GDP của Mỹ có thể giảm 1,15 điểm phần trăm vì tình trạng tê liệt ngân sách. Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) ước tính thiệt hại có thể lên tới 2 điểm phần trăm nếu tình hình kéo dài.

CBO cho biết phần lớn thiệt hại có thể phục hồi sau khi chính phủ hoạt động trở lại, song từ 7–14 tỷ USD có thể mất vĩnh viễn do các hoạt động kinh tế bị đình trệ hoàn toàn trong thời gian dài. “Càng kéo dài, thiệt hại sẽ càng sâu,” CBO cảnh báo.

David Kelly, chiến lược gia trưởng toàn cầu tại JPMorgan Asset Management cho rằng thời điểm này đặc biệt nhạy cảm: “Kinh tế Mỹ vốn đang chậm lại vì thuế quan cao, dòng nhập cư giảm và người dân vừa phải trả lại nợ vay sinh viên. Việc chính phủ đóng cửa chỉ khiến mọi thứ tồi tệ hơn.”

Vì sao đợt đóng cửa năm 2025 được xem là tồi tệ nhất?

Đợt đóng cửa năm 2018–2019 từng giữ “kỷ lục” 35 ngày, nhưng khi đó chỉ ảnh hưởng khoảng 10% chi tiêu công. Năm 2025, toàn bộ 100% ngân sách liên bang bị đình trệ, khiến mọi hoạt động chính phủ gần như tê liệt.

Goldman Sachs nhận định tăng trưởng quý IV có thể chỉ đạt 1%, mức thấp nhất trong nhiều năm. Trong khi đó, nền kinh tế đang mất các “bộ lọc an toàn”: báo cáo kinh tế không được phát hành, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) phải ra quyết định lãi suất mà không có dữ liệu việc làm và lạm phát.



Chủ tịch Fed Jerome Powell ví tình hình như “lái xe trong sương mù”: “Khi không nhìn rõ phía trước, bạn buộc phải đi chậm lại.”

Trong suốt thời gian đóng cửa, chỉ có duy nhất một báo cáo – chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9 được công bố để tính toán điều chỉnh lương hưu. Còn lại, tất cả các dữ liệu trọng yếu như báo cáo việc làm, chi tiêu tiêu dùng, hay chỉ số lạm phát lõi đều bị hoãn vô thời hạn.

Điều này khiến các nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp và nhà đầu tư “đi trong bóng tối”. Lần đầu tiên trong lịch sử, Fed phải quyết định chính sách lãi suất mà không có dữ liệu việc làm hằng tháng, yếu tố vốn được coi là “kim chỉ nam” cho các quyết định tài chính của Mỹ.

Sau khi chính phủ hoạt động trở lại, các chuyên gia lo ngại chất lượng dữ liệu kinh tế sẽ bị suy giảm vì các khảo sát doanh nghiệp và người tiêu dùng trong thời gian qua không thể thực hiện đầy đủ.

Có thể phục hồi sau “cơn bão” này không?

Goldman Sachs dự đoán phần lớn thiệt hại sẽ được bù đắp trong quý I/2026, khi chính phủ mở cửa và hàng triệu nhân viên liên bang quay lại làm việc. GDP có thể bật tăng thêm 1,3 điểm phần trăm, đạt tốc độ tăng trưởng 3,1% trong quý đầu năm sau.

Tuy nhiên, khả năng phục hồi phụ thuộc lớn vào việc các nhân viên bị buộc nghỉ có được hoàn trả lương hay không. Dù từng ký luật đảm bảo trả lại lương trong nhiệm kỳ đầu, Tổng thống Donald Trump gần đây lại tỏ ra lưỡng lự về chính sách này. Nhà Trắng cũng chưa xác nhận liệu người lao động có được hoàn lương khi chính phủ mở cửa trở lại hay không.

Nếu không, tổn thất sẽ không chỉ là tạm thời mà là một “vết sẹo” dài hạn cho nền kinh tế lớn nhất thế giới.