Tiềm năng kinh tế từ lòng yêu cái đẹp

Nói đến tiềm năng kinh tế nhiều khi ta nghĩ ngay đến những dự án “hoành tráng”, những sản phẩm qua việc đầu tư, nghiên cứu và ứng dụng dài hơi, lớn lao. Thực ra, trong quá trình làm giàu, nhiều doanh nhân đã thành công từ chính lòng yêu cái đẹp.

Tiềm năng từ… “âm phủ”

Cách nay dăm năm, hẳn chưa mấy ai biết đến nghề chơi đá cảnh và những cục đá cứ ngủ yên dưới lòng đất như vẫn vậy nhiêu năm qua. Nhiều công trình xây dựng, giao thông, thủy điện, khai khoáng… nổ mìn, phá vỡ hàng triệu mét khối đá là chuyện bình thường.

Nhưng, với những người có bộ óc duy mỹ, nhạy bén với cái đẹp, những phiến đá có màu thiên nhiên từ từ sống dậy, trở thành danh mục hàng hóa quý hiếm, độc đáo không chỉ lưu hành trong nước mà đang vươn tới thị trường nước ngoài.

Anh Trần Tân ở ven hồ Hai Bà, gần dốc Thọ Lão, Hà Nội là người thành công trong việc này. Anh vốn là người chơi đồ cổ, nhưng nhận thấy chủng hàng này ngày càng hiếm và nhiều rủi ro nên để tâm nghiên cứu, sưu tầm hàng đá cảnh.

Phiến đá trong ảnh trên của anh có chiều rộng gần 1m, chiều dài 2,5m, dày hơn ba chục phân, có thể “bóc tách” thành 160 mặt dựa ghế salon sang trọng, độc đáo và giá xuất xưởng cho mỗi cái mặt ghế này không ít hơn 1 triệu đồng. Như vậy, phiến đá nặng hơn ba tấn này, vốn ngủ yên hàng triệu năm qua, nay có giá hơn trăm triệu đồng.

Loại đá này đủ màu sắc, vân dáng đa dạng như rồng bay phượng múa, như tranh thủy mặc, như bộ tứ bình đủ hình đủ vẻ.

Ở Tây Sơn, Bình Định thì có Võ Thái Sơn, một thầy thuốc đông y chơi đá cảnh như một thú vui, nhưng hiện nay thú vui của anh được xem như một tiềm năng để thành tỷ phú. Một bộ 10/12 con giáp bằng đá nguyên khối, không chế tác, đủ màu khách trả gần một tỷ chưa bán. Anh tính, nếu thêm được chú mèo và chú rắn nữa thì bộ này vô giá (hiện anh có hai chú rồng, nhưng không phải rắn, phiến đá có thế tự nhiên giống rắn khó vô cùng. Anh đã chi ra vài chục triệu cho các “cộng tác viên” tìm kiếm mà chưa được.

Tiềm năng từ… củi

Khối rễ cây trong ảnh dưới trị giá vài trăm triệu đồng qua bàn tay chế tác tài hoa, công phu.

Mặt hàng này tận dụng phần gốc chìm dưới đất của cây cối đã khai thác phần gỗ thân cây, nhưng nếu quan sát giàn sản phẩm đa dạng xuất xứ từ… “âm phủ” này dọc đường Xuyên Á sau ngã tư An Sương hay dãy show room mộc cao cấp ở đường Cộng Hòa, quận Tân Bình, TP.HCM thì thấy “không phải chuyện đùa”.

“Tác phẩm” này từ mặt cắt của một khối “nu” sát gốc cây, cộng với năm công
điêu khắc nữa, trị giá hơn mười hai triệu đồng.

Còn đây là một bàn tiếp khách theo trường phái chân thực, nguyên khối gốc, rộng 1,6m, dày 12cm. Mặc dù “đơn giản” nhưng giá bộ này “xêm xêm” 70 triệu đồng.

Rõ ràng, trong các dạng tiềm năng của thời đại hội nhập, ta đang có một dạng tiềm năng độc đáo, rộng lớn và giàu sức sống là những bàn tay, khối óc vừa hóm hỉnh, vừa có dấu ấn của những trình độ mỹ học rất cao, đang tạo nên những giá trị lớn, kể cả tính ra USD hay EUR cũng vậy.

Phần trên nói về những tuyệt công từ một phần thực ra rất quý và đang trở thành hiếm hoi của lâm sản, nhưng nhìn tấm ảnh dưới đây, hẳn bạn đọc phì cười vì tính hài hước, dí dỏm và độc đáo của sản phẩm.

Với loại này, nhà nghề không phải lên rừng, xuống biển tìm tòi gian khổ nguồn nguyên liệu. Ở bất cứ làng quê Việt Nam nào, loại “nguyên liệu” này rất sẵn, có điều xưa nay người ta chỉ quen đem đun thôi. Nhưng ở trong tay một nghệ nhân Phú Thọ, nó sẽ thành… USD, nó đang được một doanh gia Nhật Bản “nối mạng” để xuất khẩu. Giá một “cụ” này khoảng 90.000 đồng tại gốc. Mỗi ông thợ một ngày tạo được dăm “cụ” từ đống củi cuối sân. Như vậy, tổ hợp bốn ông cháu nhà này mỗi năm cũng làm ra bạc tỷ.

Tiềm năng từ sự “giỡn đùa”

Sau khi chỉ thị về việc buộc người đi đường phải đội mũ bảo hiểm, một “hệ lụy” mới xuất hiện, đó là nhu cầu phô diễn cái đẹp của phái nữ.

Làm thế nào “kéo lại” cho chị em ta vẻ hài hòa, nữ tính và tạo nên sự đa dạng, vui mắt là việc anh Hồ Kiếm ở Đông Hưng Thuận, quận 12, TP.HCM trăn trở.

Anh mày mò nghiên cứu và may thử. Một tuần sau, hàng loạt vành mũ ra đời. Hàng của anh thời 2007 làm không kịp bán. Lượng vốn ở “đầu vào” so với nghề may cả chiếc mũ hoàn chỉnh khi xưa giảm rất nhiều. Công nghệ cũng đơn giản hơn nhưng do đúng thời nên lợi nhuận rất lớn.

Hiện nay, anh nghiên cứu thành công và tung ra sản phẩm “bao bọc mũ” đa dạng, đẹp, độc đáo với cả mũ cho nam giới, trẻ em rất vui mắt.

“Công nghệ” của anh như nhân tố trì kéo bằng được nghề may mũ, vốn là nghề truyền thống của xứ này, tưởng đã “đứt” nguồn sau khi chỉ thị về việc đội mũ bảo hiểm trên tất cả các tuyến đường được thực hiện.

(còn tiếp)

Bài và ảnh: Nguyễn Huy Cường
(TamnhinNet)

Khác với người chơi đá cảnh, để có vài chục triệu một phiến đá, anh phải nhọc công tìm ra nguồn đá trên rừng xanh núi thẳm, còn cô giáo tiểu học Hồng Hoa thì cứ lấy… giấy làm tiền. Chuyện có vẻ huyễn tưởng nhưng rất thật.

Máy in tiền của “nhà ảo thuật”

Mỗi khách hàng đến với cô giáo - nghệ sỹ - nhà ảo thuật ở Hóc Môn TP.HCM này thường rất “hao” tiền. Họ luôn bị cuốn vào những trò chơi… không tiêu tiền không được. Hôm nay vừa bỏ ra vài trăm ngàn mua một bồn sen giấy đầy sáng tạo, đẹp rực rỡ thì ngày mai, khi đến chơi nhà có thể bạn sẽ phải móc tiền ra ẵm gọn một con tàu biển về trưng trong tủ kính.

Nhiều khách du lịch Tây khi đến đây thì khỏi đi nữa, họ coi việc ngồi xem chị “hành nghề” cũng là một thứ hạnh phúc. Chỉ mất chừng một giờ là mớ giấy xanh đỏ tím vàng biến thành rồng bay, phượng múa biến ảo, lộng lẫy vô cùng. Buổi sớm 20 tháng Giêng năm nay, tôi ngồi thần người coi chị “xin gọn” của khách Tây 200USD sau khi giao cho họ bốn con thiên nga nặng chưa tới nửa kg… giấy.

Hình như, nếu tính ra kg, thiên nga thật chắc khó mà đắt hơn thiên nga giả của chị này. Chị đang cần mẫn kiện toàn một tổ hợp chừng mười em để đào tạo ra thế hệ kế tiếp. Theo chị, cứ mười em học chỉ “đậu” được dăm em, nghề này “chọn” người dữ lắm. Học viên phải có tố chất đầu tiên là lòng yêu cái đẹp.

Làm nón không để… đội

Một lần xe bị sự cố ở Huế, phải chờ thợ ra Đà Nẵng mua đồ thay thế rất lâu, tôi vào nhà hàng gần đó ăn và nghỉ ngơi. Tại đây, tôi nhận thức ra một cung cách kinh doanh mới lạ là tạo hấp lực cho cửa hàng ăn bằng những thứ… không ăn được.

Khách đến đây, thay vì lại bàn ngồi chờ món ăn, có thể thong thả đi ngắm tranh thư pháp treo xung quanh bốn bức tường nhà hàng. Bức nào cũng đẹp, cũng bắt mắt. Tôi hỏi thêm một vài khách mua hàng mới hay họ được chỉ dẫn trước khi đến đây, hoặc từng mua hàng ở đây, nay mua lần nữa.

Tại vị trí cổng vào có một gian hàng lưu niệm mà theo tôi nhẩm tính thì lượng tiền thu được ở đây không ít hơn tiền bán đồ ăn bao nhiêu cả. Người ta mua những chiếc nón nho nhỏ, xinh xinh không phải để đội mà để đem theo “một chút gì như Huế” về nhà sau mỗi chuyến đi qua xứ này.

Nhưng cái nón bé xíu ấy, cho dù “đầu vào” nhỏ hơn vốn làm một cái nón thật rất nhiều, nhưng giá bán ra thì lại lớn hơn. Một triết lý mới hình thành: khi người ta đã thích thì “nhỏ” giá hơn “to” là chuyện thường. Nghiệp chủ cửa hàng này đã sống vì triết lý đó.

Người không ghét bộ mặt… nạ

Ai đó có thể khinh ghét những người giả dối, hay đem trên mình bộ “mặt nạ” không thể hiện đúng nhân cách họ nhưng với những hộ dân trong xóm nghề ở Gò Vấp, đây là nguồn thu không kém một số ngành thời thượng khác.

Để việc tiêu thụ luôn tốt, anh Thao - Họa sĩ tạo dáng, nói: “Phải luôn bám sát tình hình… thời sự. Trên màn ảnh nhỏ tung ra Bao Công, anh phải có ngay Bao Công. “Họ” ra thứ gì thì chỉ hai ngày sau “ta” ra thứ đó.

Ngay một hình tượng thôi cũng phải cho ra nhiều mẫu mã khác nhau mới “moi” được tiền thiên hạ. Với 160m2 xưởng, 5 lao động, mỗi tháng thu không ít hơn 30 triệu đồng lợi nhuận, là con số nhiều người phải mơ ước.

Gặp người bán “thầy trò Đường Tăng”

Vị nghiệp chủ này “nghiện” Tây Du ký và buộc khách hàng nghiện theo mình bằng những bộ đồ hàng như ảnh trên. Ông nói, để giúp cho thầy trò Đường Tăng tiến thật nhanh về… trưng bày quanh những biệt thự nguy nga, những khu du lịch sinh thái phải có sản phẩm đẹp. Muốn có sản phẩm đẹp phải chịu quan sát, thấy hết và truyền được cái thần của nhân vật vào xi măng, cát sỏi.

Ông tạo ra nhiều cảnh, nhiều mẫu và nhiều kích cỡ. Có bộ nhỏ có thể bày trong phòng khách, có bộ lớn như thật, nhưng bộ nào cũng đắt tiền cả. Có bộ cả bốn thầy trò cùng con ngựa chỉ nặng sáu chục ký nhưng giá bán đến hai chục triệu đồng, ấy vậy mà ông xoa tay nói “vẫn còn rẻ chán!”.

Những người đem hồn quê ra tỉnh

Nhìn tấm ảnh trên, bạn có thể nghĩ đây là vùng ngoại thành và người bán đang chở những vật dụng thiết yếu cho người mua. Không phải, đó là ảnh chụp nội thành Sài Gòn. Những hàng hóa này chẳng dùng vào công việc đúng “chức năng” của nó mà chỉ đem đến cho người chơi hình ảnh quê xứ họ.

Một con thuyền nhỏ để nhớ bến sông xưa, một đôi quang gánh để nhớ mẹ già một thời tần tảo, một cái giỏ chứa đầy niềm vui thuở thiếu thời, một cái thúng nhỏ để nhắc lại quá khứ lần từng bữa…

Giá bán những thứ này rất đắt. So với những tiêu bản thực, nó đắt gấp vài lần “hàng thật” nhưng vẫn bán được và nghiệp chủ vẫn làm giàu dễ như bỡn.

Những người buôn màu xanh huyền diệu

Nhiều ngành hàng của Việt Nam rất chật vật để vươn tới giá trị châu lục hoặc hy hữu, đạt được đẳng cấp quốc tế. Nhưng xem ra, có một ngành các nghệ nhân Việt Nam hình như đạt bậc thượng thừa, đáng để cho thế giới học hỏi, có thể làm cho dân chơi và đồng nghiệp trên thế giới giật mình là nghề cây cảnh (cây kiểng - nói theo âm Nam bộ).

Cây trong ảnh được trưng bày tại TP. Việt Trì, trị giá bằng một chiếc Camry 2.0 đời 2010 nhập từ nước ngoài. Hiện có những cây cảnh Việt Nam giá vài triệu USD, thậm chí “vô giá” bởi có người trả vài chục tỷ đồng mà chủ không muốn bán.

Bạn có thể dễ dàng tìm những thông tin hạng “khủng” này qua http://caycanhvietnam.vn nhưng phải chuẩn bị bộ thần kinh thép và túi tiền lớn bằng cái… xe tải nhẹ.

Để có được nghề này, ngoài sự đam mê, tài lực thì trước hết, lòng yêu cái đẹp là yếu tố hàng đầu. Anh phải nhìn ra ưu thế, dáng thể của hàng hóa từ cái vẻ nguyên sơ của nó, phải “đặt tên cho cây” từ trong tâm tưởng và định tính cho sản phẩm của mình. Ông Nguyễn Văn Việt là một dân chơi cây cảnh ở khu 8 xã Phương Xá, huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ. Khi vào một xã miền núi, ông thấy và chi ra 500.000 đồng để mua một cây… ổi “nằm chơi” mất chục năm nay trong đơn lẻ ngoài bờ ao của một hộ nghèo. Nhưng chỉ một ngày sau, ông đã “gả” cây này cho một người thích nó với giá 20 lần hơn.

Còn ông Nguyễn Huy Lộc ở xã Yên Kỳ, huyện Hạ Hòa thì khác các bạn chơi cùng “ngành” ở chỗ chuyên sưu tầm, những cây… không giống ai. Nhưng rồi, có thể cái cây còi cọc, dị thường ấy sẽ được ông đặt cho cái tên mới như “Lão dương sinh quý tử” hay “ Tương quân bên Mỹ nhân tri kỷ” và kéo giá nó lên gấp dăm… chục lần. Lợi nhuận nằm ở chỗ tìm ra tên gọi thích hợp, xác đáng và giàu ý nghĩa nhất cho hàng hóa.

Từ trái sang: Tổng biên tập caycanhvietnam Xuân Lập, ông Vũ Văn Nứa, nữ tỉ phú khách hàng, ông Nguyễn Huy Lộc và tác giả

Ai đã đến nhà ông Vũ Văn Nứa ở Ấm Thượng, thị trấn Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ một lần khó mà nhớ được con đường vào “Tĩnh gia trang” của ông bởi nó nằm khuất nẻo trong cánh rừng yên ắng. Nhưng đã đến rồi thì khó ra được mà phải ở lại, phải uống rượu, phải nhìn nhắm để cùng thưởng thức những giá trị như bất tuyệt từ ngôi nhà cổ đến giàn cây cảnh nhà ông. Để đến khi ra về, có phải bỏ lại vài trăm triệu để “xin” một chú si, sanh hay lộc vừng gì đó cũng là chuyện thường.

Đất nước tiến sâu vào thời bình, nhu cầu hưởng thụ của con người phát triển rất nhanh. Trong đó, nhu cầu đem lại cho cuộc sống những giá trị thẩm mỹ đang ở ngay hàng đầu. Những “nghệ nhân - nhà kinh doanh” nắm được điều đó là nắm được chìa khóa kho vàng ròng bất tận.

Những thành công của họ, như được điểm trong loạt bài này, cũng là một nét gì đó khá độc đáo, rất “Việt Nam” và chúng ta có quyền tự hào về họ.

(Còn nữa)

Bài và ảnh: Nguyễn Huy Cường
(Tamnhin)

Có thể nói không ngoa rằng, so với nhiều ngành sản xuất, kinh doanh thì những nghề vận dụng kiến thức mỹ học, nâng niu cái đẹp là một tiềm năng, một loại “công nghệ siêu sạch” và rất giàu sức sống.

Nghề bày cỗ

Nhìn anh trung niên gầy gò bày xong mâm tiệc vừa nhiều dinh dưỡng, vừa đẹp đến nao lòng, tôi gợi chuyện nhằm làm sáng tỏ lí do nào khiến anh gầy vậy. Té ra, mỗi “nghề” đều có cái nghiệt ngã của nó.

Anh có biệt tài về nghề làm cỗ và có thể nói cả giờ đồng hồ chưa hết những “quy phạm” nghề nghiệp. Từ lễ tạ, lễ cầu tài, lễ động thổ, lễ kỳ yên đến giỗ, có giỗ nhật lâm bình thường (người Nam gọi là cúng kỵ cơm) rồi giỗ dối, giỗ họ, giỗ tổ...

Thì ra, từ sâu thẳm văn hóa Việt, những lễ tiết này đã có khởi thủy từ lâu đời.

Để nắm bắt được, làm không bị “khước” thực là rất khó.

Đơn cử như việc mổ con gà đại lễ nặng tới 5kg, ngay từ khâu làm lông phải bảo đảm không một vết xước nhỏ. Khi luộc, thế nào mà trong chín, ngoài không bị nứt nẻ là cả một tuyệt công. Còn việc “om” lửa phải sao cho gà luộc xong có màu vàng đều, da mịn, không mất màu từng vùng.

Từ khâu mổ đến khi con gà chín đều, màu đẹp còn phải kèm thêm tiêu chuẩn là tạo được “thế phượng” cho gà lễ.

Làm sao con gà phải đầy khí phách, muốn vươn tới như khát vọng của con cháu.

Anh tâm sự: không cứ gì ngày lễ trọng đâu, xã hội từ chỗ “ăn no mặc ấm” đã tiến lên “ăn ngon mặc đẹp” từ hồi nào, giờ đây có vẻ đã lại bỏ cái ngưỡng này rồi, đang tiến đến mức “ăn đẹp” nữa cơ, nên để nâng cấp mình cập nhật những mặt đó không hề dễ.

Mỗi khi có “đơn đặt hàng”, lúc thì của một gia tộc, có khi của một nhà hàng mình phải thức cả đêm là chuyện thường. Vừa lo thiết kế cấu trúc mâm bàn, vừa trang trí, thể hiện. Thức đêm nhiều, thần kinh vị giác cũng bị “trụy” với hầu như tất cả của ngon vật lạ, nên gần như mất thói quen thèm ăn, người cứ gầy rộc đi.

Anh Thảo, người Sơn Tây, với vốn liếng được truyền từ vài đời, nay đã trở thành “cây đa cây đề” của xứ Đoài. Đám xá nào lớn, đình đám đều qua tay anh xếp đặt và thù lao cũng không phải nhỏ. “Chuyên viên” này cùng 5 cộng sự của mình có tháng thu nửa trăm triệu.

Giờ đây, do được tiến cử của một người Hoa, anh vào Sài Gòn hành nghề, một bước phát triển mới đang chờ đón anh ở mảnh đất phồn thực này.

Nghề... lang thang

Nếu ai hỏi Trọng Mỹ làm gì, anh trả lời: làm nghề… lang thang thì đừng nghi ngờ anh không nghiêm túc.

Anh làm nghề lang thang. Có điều, “lương” của anh có tháng bằng lối 5 kỹ sư xây dựng.

Trọng Mỹ sinh năm 1957, ba chục năm cầm lái xe tải, đồng lương chỉ đủ ăn và tần tảo nuôi ba nhóc ăn học .

Một ngày nào đó, anh bị sếp sa thải vì tính lãng mạn của mình. Anh có thể bỏ nhiệm vụ để lang thang đến mê đắm vào một vùng hoang sơ nhưng đẹp như tiên giới, bỏ cả xe hàng nằm đó cho trời trông.

Loại tư duy trời biển này mà còn cầm lái thì rất phiền, nên năm 1998 anh bỏ nghề, theo học vài tháng quay phim, chụp ảnh.

Ở miền Trung quê anh khi ấy, nghề này dễ “móm” lắm, cả tháng được vài chủ nhật có đám. Hết đám, hết tiền!

Một lần, anh gặp một nghệ sỹ Việt kiều và bà này đã coi kho ảnh của anh. Coi xong, bà ta chọn 20 bức và trả 2.000 USD hẳn hoi. Anh bàng hoàng không tin vào sự thể nữa.

Trước khi chia tay, người phụ nữ này xin số điện thoại, địa chỉ email và nói: “Nếu theo nghề săn ảnh, anh sẽ có cơ phát triển”.

Lời tiên tri ấy theo anh hơn hai mươi năm nay và anh hiện giữ được khoảng 15kg phim chụp cùng lối 20 “ghi” (Gb) ảnh số.

Ghi nhận ngôn ngữ tĩnh lặng của hồng hoang xong lại về biển tích cóp thêm cảm xúc cho mình.

Anh quên hết vụ áo cơm thế tục, lâng lâng chia xẻ cảm xúc với con người.

Và có lúc bỏ cả chuyến xe với giá vé 300.000 đồng để thẫn thờ trước cái đẹp một miền sơn dã.

Ngày nay, các studio tìm đến anh, mua ảnh nền của anh để lồng ghép cho ảnh cưới, liên hoan thêm đa dạng, sinh động. Có những “gói hàng” 17 tấm, anh bán cho một đại gia 30 triệu đồng.

Có tình huống, hai nhà dịch vụ đến một lúc với cùng yêu cầu. Khi anh bán cho nhà này, nhà kia bứt rứt tiếc nuối như mất của. Bán xong, anh quay lại xuất tiếp cho nhà kia một “sê ri” mới, khác hẳn bộ trước và có một vẻ đẹp, một chủ đề khác, đến lượt bên này lại “tiếc đứt ruột”.

Anh thuộc “típ” người thực tế, không cần danh, chỉ cần tiền mặt. Ai đó mua ảnh, mua luôn cả tác quyền, tùy, miễn là trả bằng USD!

Và anh đang giàu lên rất nhanh! Anh cũng vừa tậu con Nikon D7000 gì đó, giá gần dăm chục triệu cả bộ phụ kiện, làm “cần câu cơm” mới.

Và anh lại lang thang. Anh đang đặt vé cho một chuyến “đại lang thang” qua Nepan, Ấn Độ vài tháng để thực hiện mơ ước của mình.

Nghề tạo biểu tượng

Một sự kiện gì đó qua đi, những hưởng thụ của người tham dự bằng lời nói, bằng tiệc tùng rồi cũng phôi phai; thậm chí bằng tiền cũng có lúc tiêu hết.

Nắm bắt được điều đó, nghề tạo biểu trưng ra đời. Mỗi dịp hội thảo, kỷ niệm thường niên, họp mặt, khánh thành… ngành này tạo ra một sản phẩm để làm quà lưu niệm cho đại biểu.

Ngoài ra, với từng nhóm đối tượng, từng khung thời gian, từng ý nghĩa sự kiện, họ còn tạo ra những vật phẩm làm ấm lòng người.

Cuộc sống năng động và phát triển đang ngày càng tạo thêm môi trường cho mọi khả năng thăng hoa, cho tài hoa phát tiết và đem lại những tiềm năng kinh tế đáng kể, góp phần vì cuộc sống đẹp giàu.

Bài và ảnh: Nguyễn Huy Cường
(Tamnhin)