Với việc coi Covid-19 là tình trạng khẩn cấp quốc gia, các bang của Mỹ sẽ có thêm nguồn lực và y bác sĩ được linh hoạt hơn khi đối phó dịch, lúc Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Covid-19 là tình trạng khẩn cấp quốc gia khi số ca nhiễm tại nước này đang gia tăng khá nhanh, nên kêu gọi các bang của Mỹ ngay lập tức thiết lập các trung tâm ứng biến khẩn cấp với COVID-19 và mọi bệnh viện trên cả nước cần kích hoạt kế hoạch phòng bị tình huống khẩn cấp lúc này.
Một đôi vợ chồng đi mua sắm ở khu Brooklyn, thành phố New York hôm 13-3 nhưng nhiều kệ hàng trong siêu thị đã bị vét sạch - Ảnh: New York Times
Phát biểu tại Nhà Trắng rạng sáng 14-3 (giờ Việt Nam), Tổng thống Donald Trump cho biết với tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia, nguồn ngân sách bổ sung 50 tỉ USD sẽ được giải ngân để tiếp sức thêm cho các bang, địa phương và các vùng lãnh thổ của Mỹ trong dịch bệnh COVID-19.
Tính đến chiều 14-3 (giờ Việt Nam), đã có 49/50 tiểu bang ở Mỹ có ca bệnh COVID-19, ngoại trừ bang West Virginia. Ông Trump cũng kêu gọi các bang của Mỹ ngay lập tức thiết lập các trung tâm ứng biến khẩn cấp và mọi bệnh viện trên cả nước cần kích hoạt kế hoạch phòng bị tình huống khẩn cấp lúc này.
Người Mỹ là những người mạnh mẽ và bền bỉ nhất trên quả đất và trong những tuần tới đây, tất cả chúng ta sẽ phải có những thay đổi và những hi sinh, nhưng những hi sinh ngắn hạn này sẽ mang lại những thành quả lâu dài.
Tổng thống DONALD Trump phát biểu hôm 14-3.
Người Mỹ cũng vét sạch mì ăn liền, dung dịch khử trùng, giấy vệ sinh...
Việc ký sắc lệnh tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia là một quyền đặc biệt tổng thống Mỹ có thể vận dụng trong những tình huống rất cấp thiết. Trên thực tế, ông Trump đã buộc phải đưa ra tuyên bố này trong bối cảnh nguy cơ lây lan dịch bệnh COVID-19 làm đảo lộn cuộc sống thường nhật của mọi người dân Mỹ. Từ chuyện học hành, công việc, tín ngưỡng, chính trị cho tới vui chơi, giải trí.
Thành phố Boston đã hoãn lại giải thi đấu marathon tiếng tăm, một sự kiện thường niên từ năm 1987, đến mùa thu. Giải golf Masters cũng đã hoãn. Tập đoàn Berkshire Hathaway của tỉ phú Warren Buffett thông báo hội nghị thường niên của họ sẽ chuyển sang tổ chức online. Các sân khấu Broadway buộc phải "tắt đèn" và giới chuyên gia trong ngành ước tính mức thiệt hại lên tới 100 triệu USD.
Bang Louisiana dời cuộc bầu cử sơ bộ cho tới tháng 6. Học khu thống nhất Los Angeles (LAUSD), học khu lớn thứ hai ở Mỹ, cũng đóng cửa mọi trường thuộc hệ thống. Ít nhất 11 bang và hàng chục thành phố khác của Mỹ đã có quyết định này.
Bộ An toàn giao thông Mỹ đã phải chỉnh sửa lại quy định mang chất lỏng lên máy bay khi cho hành khách được phép mang những lọ dung dịch rửa tay lớn hơn.
Trên toàn lãnh thổ Mỹ, theo ghi nhận của tờ Wall Street Journal (WSJ), tại khắp các cửa hàng bán tạp hóa và nhu yếu phẩm gia đình, những hàng dài người nối nhau ngoài cửa.
Nhiều người Mỹ bắt đầu lo sợ tình huống hàng hóa khan hiếm nên đã vét sạch các kệ hàng từ mì sợi cho tới dung dịch khử trùng, giấy vệ sinh. Kỳ lạ hơn khi các nhà bán lẻ súng cũng ghi nhận tình trạng sốt các mặt hàng súng, đạn trong hoàn cảnh này.
Trước khi ông Trump ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia, ít nhất 25 bang và thủ đô Washington, D.C. đã ban hành sắc lệnh khẩn cấp trong hai tuần qua. Các thống đốc bang đều đã muốn triển khai những biện pháp chống dịch mạnh mẽ hơn.
Theo cập nhật của tạp chí Newsweek, tính tới 14-3, nước này có gần 2.500 ca bệnh, ít nhất 50 người chết. Những số liệu này dự kiến sẽ tăng nhanh khi năng lực xét nghiệm được cải thiện, đặc biệt sau tuyên bố của ông Trump.
Cải thiện năng lực xét nghiệm
Trong bài phát biểu, ông Trump nhắc tới những nỗ lực của chính quyền trong việc tăng cường năng lực xét nghiệm virus corona.
Dư luận Mỹ những ngày qua dấy lên lo ngại về tình trạng thiếu thốn xét nghiệm virus corona. Các y bác sĩ tại bang Washington là những người thuộc nhóm đầu tiên đối mặt với khủng hoảng dịch bệnh. Họ cũng là những người lên tiếng trước tiên về sự chậm chạp của giới chức y tế liên bang, cũng như nỗi bức xúc vì sự thiếu thốn trang thiết bị đã cản trở khả năng chống dịch của họ.
Ông Trump nói chính quyền liên bang sẽ hợp tác với các tổ chức tư nhân để đẩy nhanh năng lực xét nghiệm. Theo ông, chính phủ đang đàm phán với các hãng dược và các nhà bán lẻ để có thể làm những xét nghiệm tiện lợi kiểu "drive-thru", tức là người dân được xét nghiệm nhanh chóng ngay trong xe hơi, không cần phải bước ra ngoài như Hàn Quốc đang áp dụng.
Ngoài ra một kiểu xét nghiệm mới, tốc độ hơn do Công ty Roche Holding AG phát triển cũng đã được Cơ quan Quản lý thuốc và thực phẩm (FDA) Mỹ phê chuẩn. Xét nghiệm này được thiết kế để thực hiện trên các máy tự động của công ty đã được cài đặt tại hơn 100 phòng thí nghiệm trên toàn nước Mỹ.
Theo đó, cho đến đầu tuần tới, ông Trump ước tính sẽ có thêm nửa triệu xét nghiệm virus corona sẵn sàng và 5 triệu xét nghiệm khác cũng sẽ có trong vòng 1 tháng. Tuy nhiên Tổng thống Mỹ không khuyến khích tất cả mọi người dân nên làm xét nghiệm. "Chúng tôi không muốn mọi người làm xét nghiệm này. Điều đó hoàn toàn không cần thiết" - ông Trump nói.
Theo ông Trump, tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia với dịch COVID-19 cũng sẽ cho phép các cơ quan liên bang trọng yếu miễn bỏ những quy định có thể gây cản trở cho nỗ lực chống dịch. Cụ thể trong đó có những hạn chế liên quan tới việc các bệnh viện có thể điều trị và thu xếp việc tiếp nhận người bệnh COVID-19 như thế nào.
Bài phát biểu của ông Trump rõ ràng đã trấn an các nhà đầu tư. Thị trường chứng khoán đã khởi sắc sau đó, chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones tăng gần 2.000 điểm (hơn 9%) trong phiên giao dịch 13-3.
