|
Trước khi con đập khổng lồ trên sông Dnipro bị phá hủy, hồ chứa Kakhovka từng rộng mênh mông, sâu tới 26 mét. Quy mô của nó lớn đến mức nhiều người dân sống ven bờ gọi đây là một “biển nội địa”.
Vụ vỡ đập xảy ra vào tháng 6/2023, khoảng 16 tháng sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự toàn diện ở Ukraine, đã khiến mực nước sụt giảm mạnh. Phần lớn lòng hồ bị rút cạn, trong khi một số khu vực khác chỉ còn ngập nước nông. Hồ chứa này vốn là một phần của hệ thống sông Dnipro và cũng chính là tuyến tiền tuyến trong cuộc chiến.
Ở hạ lưu, vụ vỡ đập gây ra thảm họa lũ lụt nghiêm trọng. Nhưng ở thượng lưu, nó bất ngờ để lộ những dấu tích của quá khứ – từ một chiếc sọ người đội mũ sắt thời Đức Quốc xã, đến một con thuyền được cho là có niên đại khoảng 500 năm. Đồng thời, thảm thực vật cũng phát triển mạnh trên lớp đất từng bị ngập nước suốt nhiều thập kỷ.
Thảm thực vật bất ngờ biến thành lớp che chắn tự nhiên
Giờ đây, theo quân đội Ukraine, các lực lượng Nga đang lợi dụng lớp che phủ tự nhiên ngày càng rậm rạp - cây cối mọc nhanh, bụi rậm chằng chịt và lau sậy cao quá đầu người - để tìm cách tiến vào các khu vực do Ukraine kiểm soát ở phía nam thành phố Zaporizhzhya, đô thị lớn thứ sáu của Ukraine và là thủ phủ của một trong năm vùng lãnh thổ mà Nga tuyên bố sáp nhập.
“Ở khu vực làng Prymorske, quân Nga đang cố xâm nhập vào sườn phòng tuyến của chúng tôi thông qua khu vực từng là hồ chứa Kakhovka, nơi hiện có thảm thực vật rậm rạp và lau sậy cao vài mét”, Lực lượng Phòng thủ Miền Nam Ukraine cho biết trong một thông báo ngày 6/11, đồng thời khẳng định quân Ukraine đang “tiêu diệt họ”.
Prymorske nằm trên bờ tây của lòng hồ cũ, cách trung tâm Zaporizhzhya khoảng 30 km về phía đông nam.
Hai ngày trước đó, Cục Tình báo Quân đội Ukraine (HUR) cho biết các lực lượng đặc nhiệm đã “phát hiện và tiêu diệt” một số binh sĩ Nga không xác định gần một nhóm đảo cũ, cách bờ khoảng 7 km. Cuộc đụng độ diễn ra trong “vùng xám” - thuật ngữ chỉ những khu vực mà ranh giới tiền tuyến không rõ ràng.
Trên lòng hồ đầy cỏ dại, việc phát hiện hoạt động của đối phương trở nên vô cùng khó khăn.
“Các bụi rậm dày đặc và địa hình phức tạp như khe rãnh, bờ đất tạo ra lớp che chắn tự nhiên, khiến việc quan sát trực tiếp và sử dụng UAV để giám sát toàn bộ khu vực trở nên khó khăn. Quân Nga đang khá tích cực khai thác những thay đổi địa hình này để tiến hành trinh sát và phá hoại”, ông Serhiy Bratchuk, phát ngôn viên của Quân đội Tình nguyện Ukraine, cho biết.
Theo ông, chiến thuật chủ yếu của Nga là sử dụng lòng hồ cạn để vòng qua các vị trí phòng thủ. Trong “vùng xám”, các cuộc đụng độ và pháo kích thường xuyên xảy ra trên các đảo và khu vực ven bờ - những nơi nay đã trở nên dễ tiếp cận hơn. Ông cũng lưu ý rằng cả hai bên đều đang tích cực rải mìn tại các khu vực đã rút nước, làm gia tăng nguy cơ.
"Con đường ngắn nhất” tới Zaporizhzhya
Quân Nga chuyển hướng sang lòng hồ sau khi không thể tiến về Zaporizhzhya theo hướng khác, ông Oleh Tyahnybok - chỉ huy một tiểu đoàn thuộc Lữ đoàn Cơ giới Hạng nặng số 128 của Ukraine - nói với RFE/RL hồi tháng 8, khi mô tả tình hình gần Kamyanske, một khu vực do Nga kiểm soát nằm ở rìa phía nam của lòng hồ.
“Về mặt chiến lược, khu vực này rất quan trọng với Nga vì đây là con đường ngắn nhất dẫn tới Zaporizhzhya. Họ từng cố tiếp cận thành phố qua Orekhiv nhưng thất bại – quân đội chúng tôi đã chặn đứng họ. Do đó, họ đã tập trung lực lượng đáng kể theo hướng Kamyanske và đang tìm cách đột phá”, ông Tyahnybok nói.
Theo ông, binh sĩ Nga đôi khi “bò rất tốt, rất khó phát hiện”, đặc biệt là qua khu vực từng là hồ chứa Kakhovka, nay đã biến thành những bụi rậm gần như không thể xuyên qua.
Dù thảm thực vật dày đặc có thể che chắn binh sĩ khỏi tầm nhìn trực tiếp trên mặt đất, ông Vladyslav Voloshyn - phát ngôn viên Lực lượng Phòng thủ Miền Nam Ukraine - nhấn mạnh trong một đoạn video tháng 11 rằng: “Không có gì có thể che giấu bạn khỏi máy bay không người lái”.
Nguy cơ không chỉ giới hạn ở Zaporizhzhya
Cây liễu và cây dương đang mọc dày đặc ở những khu vực trước đây từng bị ngập sâu nhiều mét nước. Theo ông Mykhaylo Mulenko, quyền trưởng bộ phận bảo tồn thiên nhiên của Khu bảo tồn Quốc gia Khortytsia, thảm thực vật này khiến việc di chuyển của binh sĩ cả hai bên đều trở nên cực kỳ khó khăn.
“Nếu đi vào những bụi rậm này – liễu, dương – con người sẽ rất dễ mất phương hướng, vì quá dày đặc và gần như không thể xác định phương hướng”, ông nói.
Trong khi các tuyên bố của cả Nga và Ukraine về diễn biến chiến trường đều khó kiểm chứng, ông Roman Pohoriliy – đồng sáng lập nhóm phân tích nguồn mở DeepState – cho rằng Nga đạt được rất ít tiến triển trên lòng hồ cạn.
“Họ đang cố bò qua, nhưng không mấy thành công”, ông nói, cho rằng đây không phải tuyến chính để Nga tiến về Prymorske.
Tuy vậy, theo ông Bratchuk, những mối đe dọa tương tự cũng tồn tại ở các khu vực ven sông thuộc vùng Kherson và Mykolaiv, nơi hệ thống sông Dnipro và các vùng trũng cũng đã thay đổi đáng kể sau vụ vỡ đập.
“Khả năng đối phương bí mật vượt sông và tận dụng địa hình phức tạp làm gia tăng rủi ro xâm nhập vào hậu phương”, ông cảnh báo.
Theo DeepState, nguy cơ Nga đột nhập “tồn tại ở khắp nơi”, dọc theo hơn 1.000 km tiền tuyến kéo dài từ đông bắc, qua Donbass, xuống đồng bằng châu thổ sông Dnipro ở Kherson.
“Nhiệm vụ là phải giám sát và phản ứng kịp thời: biết rằng họ có thể lén lút xâm nhập và chuẩn bị đẩy lùi – nếu không, sẽ thất bại trong việc bảo vệ đất nước”, ông Pohoriliy nhấn mạnh.
|
|
