Bạn đă có bao giờ để ư hiện tượng này chưa: bàn tay của một số người trông thật mịn màng và thanh tú, trong khi một số người khác lại có
"gân xanh" nổi rơ bất thường ở trên mu bàn tay.
(Minh họa)
Liên quan đến hiện tượng
"gân xanh" này, trên mạng thường có những lời đồn đại cho rằng, nổi "
gân xanh" trên cánh tay là dấu hiệu của các vấn đề về nội tạng, sự tŕ trệ nào đó trong cơ thể... Sau khi đọc ra, mọi người không khỏi phải bị lo lắng liệu rằng cơ thể ḿnh có xảy ra vấn đề ǵ hay không, nhưng trong hầu hết các trường hợp,
"gân xanh" nổi trên da là b́nh thường và khỏe mạnh.
Cái gọi là "mạch xanh" thực chất là ǵ?
Tĩnh mạch có màu xanh thực chất là các tĩnh mạch nằm dưới da. Nhiệm vụ chính của chúng là giúp vận chuyển máu từ các bộ phận khác nhau của cơ thể trở về tim. So với động mạch, tĩnh mạch có thành mỏng hơn và nằm nông hơn, giúp dễ quan sát ra hơn.
Nhưng tại sao các tĩnh mạch này lại có màu xanh dưới da thay v́ màu đỏ?
Điều này chủ yếu có liên quan đến độ sâu thâm nhập của ánh sáng, đặc điểm phản xạ và cơ chế nhận thức màu sắc của mắt người.
Ánh sáng xanh khi xuyên qua làn da sẽ kém sâu hơn là ánh sáng đỏ, do đó sự phản xạ của ánh sáng xanh ít bị ảnh hưởng bởi độ sâu của mạch máu, trong khi ánh sáng đỏ lại xuyên sâu hơn và được
deoxyhemoglobin hấp thụ, làm giảm sự phản xạ nhiều hơn. Sự khác biệt về khả năng phản xạ này khiến cho các tĩnh mạch trông có màu xanh lam, c̣n màu xanh lam và một lượng nhỏ màu xanh lục lại trông có màu lục lam.
Sự thay đổi cường độ mô phỏng của bước sóng ngắn (450 nm, ánh sáng xanh), bước sóng trung b́nh (550 nm, ánh sáng xanh lá cây) và bước sóng dài (633 nm, ánh sáng đỏ) phản xạ từ vùng tĩnh mạch sau khi đi qua da (Minh họa)
Theo lư thuyết
Retinex, mắt người cảm nhận màu sắc bằng cách so sánh tỷ lệ ánh sáng phản xạ từ vùng mạch máu với mô chung quanh. Do sự phản xạ của ánh sáng màu đỏ giảm đi đáng kể, nên mắt người cuối cùng sẽ nhận biết ra các tĩnh mạch có màu lục lam rơ nét hơn.
Sự khác biệt về cường độ phản xạ ánh sáng giữa vùng tĩnh mạch và vùng chung quanh ở các bước sóng khác nhau (minh họa)
Độ sâu và đường kính của các tĩnh mạch cũng có tác động: các mạch máu nằm sâu hơn và lớn hơn sẽ làm tăng khả năng nhận biết màu xanh này. Nói tóm lại, màu xanh của tĩnh mạch là kết quả của hiệu ứng kết hợp giữa tính chất quang học và nhận thức về thị giác.
Tại sao một số người lại có tĩnh mạch nổi?
Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy một số người có thể nh́n thấy các đường gân xanh rất rơ ở mu bàn tay và cánh tay, trong khi những người khác hầu như không nh́n thấy bất cứ dấu vết nào của mạch máu. Sự khác biệt này có liên quan đến nhiều yếu tố trong cơ thể.
1/ Độ dày của lớp mỡ cơ thể
Nếu một người có ít mỡ dưới da, chẳng hạn như người gầy hoặc người tập thể dục thường xuyên, các tĩnh mạch sẽ dễ nh́n thấy hơn, đặc biệt là sau khi tập thể dục, khi lưu thông máu tăng tốc, lưu lượng máu tĩnh mạch sẽ tăng lên và các mạch máu sẽ ph́nh ra đáng kể trong thời gian ngắn. Đối với những người có lớp mỡ dưới da dày hơn, lớp mỡ này hoạt động như một "
vách ngăn" khiến cho các tĩnh mạch khó nh́n thấy hơn.
2/ Tuổi tác
Người trẻ có làn da dễ đàn hồi, săn chắc và dày dặn hơn, nên dù cho mạch máu có hơi lồi ra th́ cũng không có ǵ đáng kể. Tuy nhiên, khi tuổi tác đă tăng lên, lớp da dần dần sẽ trở nên lỏng lẻo và mỏng hơn, các tĩnh mạch khi mất đi lớp bảo vệ và sẽ nổi rơ hơn. Đây là lư do tại sao người cao tuổi dễ gặp phải t́nh trạng nổi
"tĩnh mạch xanh".
(Minh họa)
Về việc ai sẽ khỏe mạnh hơn, không thể chỉ nh́n vào
"số lượng gân xanh" đang nổi lên để cho đánh giá. Điều này vẫn cần phải có sự kết hợp với t́nh trạng thể chất tổng quát.
Hăy chú ư đến hiện tượng bị ph́nh tĩnh mạch xanh bất thường này
Trong hầu hết các trường hợp, sự xuất hiện của tĩnh mạch xanh là hiện tượng sinh lư b́nh thường và chúng ta không cần phải lo lắng ǵ. Tuy nhiên, có một số trường hợp có thể là tín hiệu cầu cứu từ cơ thể. Chúng ta có thể cho đánh giá kịp thời liệu có vấn đề sức khỏe tiềm tàng nào hay không dựa trên vị trí, h́nh dạng và các triệu chứng đi kèm của tĩnh mạch xanh.
Ph́nh tĩnh mạch ở phần chi dưới
Nếu bạn thấy các tĩnh mạch ở phần chi dưới bị phồng lên, đặc biệt là sau khi đứng hoặc ngồi lâu, các tĩnh mạch ở chân nổi rơ, mỗi đoạn dày không đều, thậm chí kèm theo đau nhức hoặc mệt mỏi, th́ đó có thể là dấu hiệu của
"bệnh giăn tĩnh mạch". Bạn nên đến gặp bác sĩ phẫu thuật mạch máu càng sớm càng tốt để loại trừ bệnh tĩnh mạch măn tính. Nếu t́nh trạng không được cải thiện trong thời gian dài, có thể dẫn đến phù nề, lỡ loét hoặc thậm chí bị huyết khối ở phần chi dưới.
Xuất hiện các tĩnh mạch xanh cục bộ
Một điều khác cần lưu ư là sự xuất hiện của các tĩnh mạch xanh nổi lên sau khi đột ngột bị đau, sưng hoặc nóng da ở phần chi dưới, đặc biệt nếu chỉ xảy ra ở một bên cơ thể. Đây có thể là biểu hiện của
"huyết khối tĩnh mạch sâu cấp tính" hoặc các tĩnh mạch xanh xuất hiện trở lại ở phía chi dưới bên đó 6 tháng sau khi đột ngột đau, sưng hoặc nóng da ở một bên, kèm theo cảm giác nặng nề, đau căng, ngứa da, tăng sắc tố, chàm. Cần xem xét khả năng huyết khối tĩnh mạch sâu măn tính , và một số người thậm chí có thể bị giăn tĩnh mạch ở bụng vào thời điểm này. Những triệu chứng này cần phải được điều trị qua phẫu thuật mạch máu càng sớm càng tốt.
Tĩnh mạch ở bụng ph́nh ra
Tuy nhiên, nếu các tĩnh mạch xanh ở bụng bị phồng lên, nguyên nhân phổ biến hơn là sự chèn ép của hai hệ thống tĩnh mạch chính, tĩnh mạch cửa và tĩnh mạch chủ dưới, thường gặp ở bệnh xơ gan cổ trướng, huyết khối tĩnh mạch chủ dưới, v...v...
Những đường gân xanh ở cổ vẫn tiếp tục hiện ra rơ
Ngoài ra, sự xuất hiện đột ngột và dai dẳng của các tĩnh mạch xanh ở nơi cổ có thể có liên quan đến chứng suy tim phải và hội chứng tĩnh mạch chủ ở chi trên. Chứng
"suy tim phải" thường đi kèm với bị phù ở chi dưới và gây khó thở, trong khi hội chứng tĩnh mạch chủ ở chi trên thường đi kèm với phù chi ở trên và phù ở mặt.
Nh́n chung, nếu bạn thấy tĩnh mạch nổi lên bất thường kèm theo bị đau, sưng, thay đổi da, v.v., bạn nên đi khám bác sĩ càng sớm càng tốt để tránh tŕ hoăn việc điều trị. Tĩnh mạch khỏe mạnh thường
"yên tĩnh", và bất cứ dấu hiệu
"bất ổn" nào đều đáng được mọi người đề cao cảnh giác trước các bệnh tật xảy ra.
