Theo ông Yong Wei, chuyên gia nghiên cứu cao cấp thuộc Đại học Washington và Pḥng thí nghiệm Môi trường Biển Thái B́nh Dương (NOAA), sóng thần có thể di chuyển với tốc độ lên tới 700 km/h, tương đương một chiếc máy bay phản lực.
Một đợt sóng thần đă ập vào bờ biển vùng Viễn Đông của Nga vào ngày 30/7, gây ngập lụt tại thị trấn cảng Severo-Kurilsk - nơi sinh sống của khoảng 2.000 người. Ảnh: Bộ an ninh Khẩn cấp Nga
Chia sẻ với CNN, ông Wei nhận định bờ biển phía Bắc của Hawaii “nhiều khả năng” sẽ bị ngập khi các đợt sóng thần tràn vào, trong khi vùng bờ Tây nước Mỹ có thể chỉ hứng chịu những đợt sóng nhỏ hơn.
Ông cũng nhấn mạnh rằng sóng thần hoàn toàn khác với sóng biển thông thường, cả về cấu trúc lẫn mức độ nguy hiểm.
“Khi sóng thần di chuyển vào vùng nước nông, năng lượng dồn nén sẽ chuyển hóa thành độ cao của sóng, gây thiệt hại nghiêm trọng cho các khu vực ven biển”, ông Wei giải thích.
Chuyên gia này kêu gọi người dân tuyệt đối không đến gần các băi biển trong thời điểm sóng thần có thể xuất hiện và luôn theo dơi thông tin từ cơ quan chức năng.
Sóng thần là ǵ?
Sóng thần (tsunami) theo định nghĩa của Cục Quản lư Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) là hiện tượng một loạt sóng lớn trên biển được tạo ra bởi các chuyển động đột ngột của khối lượng nước, thường do động đất dưới đáy biển, sạt lở ngầm, núi lửa phun trào hoặc va chạm thiên thạch.
Không giống sóng biển thông thường vốn chỉ ảnh hưởng đến bề mặt nước, sóng thần là sự dịch chuyển toàn bộ khối nước từ đáy lên mặt biển, mang theo năng lượng cực lớn.
Dù nhiều người nghĩ rằng sóng thần phải cao tới vài mét mới nguy hiểm, thực tế, sóng thần chỉ cao 30-50 cm vẫn có thể gây thiệt hại nặng nếu tràn sâu vào đất liền.
Theo UNESCO/IOC, sóng thần cao dưới 1 m vẫn có thể lật tàu, cuốn trôi người hoặc phá hủy cơ sở hạ tầng ven biển, đặc biệt ở các vịnh nhỏ và cảng hẹp - nơi sóng bị cộng hưởng và khuếch đại mạnh.
Tốc độ của sóng thần cũng vượt xa sóng thường, có thể đạt 500-800 km/h ở vùng biển sâu. Khi tiếp cận bờ, sóng chậm lại nhưng cao lên và dồn lực vào các khu dân cư ven biển, tạo ra sức phá hủy không ngờ.
Cảnh báo sóng thần ở nhiều nơi trên Thái B́nh Dương
Sau trận động đất mạnh 8,8 độ tại vùng Viễn Đông của Nga, sóng thần và nguy cơ sóng thần đă ảnh hưởng nhiều nơi quanh Thái B́nh Dương.
Mỹ: Hawaii đă ghi nhận những đợt sóng thần đầu tiên sau trận động đất mạnh tại Thái B́nh Dương. Theo dự báo, các đợt sóng tiếp theo có thể cao đến 3 mét, vượt xa mực nước biển thông thường, CNN cho biết.
Chính quyền địa phương đang triển khai sơ tán và tăng cường cảnh báo tại các khu vực ven biển.
Nga: Động đất ngoài khơi vùng Viễn Đông đă gây thiệt hại tại một số công tŕnh, trong đó có một trường mẫu giáo bị sập. Sóng thần nhanh chóng tràn vào quận Severo-Kurilsk ở cực nam bán đảo Kamchatka.
Theo hăng tin TASS, khu vực này đă tuyên bố t́nh trạng khẩn cấp. Video lan truyền cho thấy nước lũ tràn qua giữa các ṭa nhà, làm hư hại cơ sở hạ tầng công nghiệp và cuốn trôi nhiều vật thể lớn.
Trung Quốc: Trung tâm cảnh báo sóng thần Trung Quốc đă ban hành cảnh báo cho các khu vực bờ biển phía đông dọc theo các tỉnh Thượng Hải và Chiết Giang, vốn đă được đặt trong t́nh trạng báo động khi cơn băo CoMay dự kiến đổ bộ vào tỉnh Chiết Giang hôm nay.
Nhật Bản: Nhật Bản đang hứng chịu sóng thần tại nhiều khu vực ven biển phía đông, từ đảo Hokkaido ở cực Bắc đến các tỉnh gần thủ đô Tokyo.
Cơ quan Khí tượng Nhật Bản cho biết, một đợt sóng thần cao 1,3 mét đă được ghi nhận tại cảng Kuji, tỉnh Iwate - khu vực ven biển phía đông bắc đất nước. Được biết, mức dự báo ban đầu trong đợt sóng thần lần này là 3 mét.
Cơ quan này cũng cảnh báo, các đợt sóng thần vẫn đang tiếp tục dâng cao và t́nh h́nh có thể diễn biến phức tạp hơn trong những giờ tới.
Trước đó, Cơ quan Quản lư Hỏa hoạn và Thiên tai Nhật Bản đă phát đi lệnh sơ tán khẩn cấp tới hơn 1,9 triệu người dân tại hơn 130 đô thị ven Thái B́nh Dương, trải dài từ đảo Hokkaido ở phía Bắc đến tỉnh Okinawa ở cực Nam.
Những người dân sinh sống tại khu vực ven biển được yêu cầu lập tức di chuyển đến vùng đất cao hơn, đề pḥng nguy cơ sóng thần có thể xảy ra bất cứ lúc nào.
Một số quốc gia và vùng lănh thổ khác quanh Thái B́nh Dương cũng ban hành cảnh báo sóng thần. Danh sách bao gồm: Philippines, Indonesia, New Zealand, Chile, Peru, Ecuador, Mexico, Panama và Đài Loan (Trung Quốc).
Mới nhất, Cơ quan Quản lư Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) cũng đă phát đi cảnh báo sóng thần đối với Papua New Guinea, quần đảo Solomon và Vanuatu.
Các đảo quốc Thái B́nh Dương kêu gọi tránh xa bờ biển
Nhiều quốc đảo ở Thái B́nh Dương đă cảnh báo người dân tránh xa các khu vực ven biển và chuẩn bị sẵn sàng các tuyến sơ tán.
Tuy chưa ban hành lệnh sơ tán chính thức, giới chức tại các nước như Fiji, Samoa, Tonga, Micronesia và Quần đảo Solomon đều phát đi cảnh báo khẩn cấp.
Các đảo quốc nằm thấp này được xem là những nơi dễ bị tổn thương nhất trước sóng thần và mực nước biển dâng cao.
Chính quyền các nước đang theo dơi sát sao diễn biến và yêu cầu người dân tránh xa khu vực ven biển.
VietBF@ sưu tập
