|
Cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và ông Zelensky tại Nhà Trắng cho thấy Washington đang chuyển hướng từ viện trợ quân sự sang thúc đẩy đàm phán ḥa b́nh, dù Ukraine vẫn cần tên lửa Tomahawk để chống Nga.Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đă đến Nhà Trắng hôm 17/10 với kỳ vọng nhận được thêm vũ khí để tiếp tục cuộc chiến chống Nga, nhưng ông gặp một Tổng thống Mỹ dường như quan tâm hơn đến việc môi giới ḥa b́nh hơn là nâng cấp kho vũ khí của Ukraine.
Trong khi Tổng thống Mỹ Donald Trump không loại trừ khả năng cung cấp tên lửa tầm xa Tomahawk mà ông Zelensky mong muốn, ông tỏ ra lạnh nhạt với viễn cảnh này khi hướng tới cuộc gặp với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Hungary trong vài tuần tới.
Sau hơn hai giờ tṛ chuyện với ông Zelensky, ông Trump kêu gọi cả Ukraine và Nga “ngừng chiến ngay lập tức”, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc Ukraine phải nhượng lại lănh thổ.
“Các bên hăy dừng lại ở chiến tuyến, ai về nhà nấy, về với gia đ́nh ḿnh”, ông Trump nói với các phóng viên trên đường trở về nhà riêng ở West Palm Beach, Florida. “Hăy dừng việc giết chóc lại. Chỉ cần dừng ngay bây giờ, tại chiến tuyến. Tôi đă nói điều đó với Tổng thống Zelensky. Tôi cũng nói điều đó với Tổng thống Putin”.
Động thái tái thiết lập liên lạc với ông Putin – chiến lược từng khiến ông Zelensky và một số đồng minh châu Âu thất vọng trong quá khứ – phủ bóng lên cuộc gặp vốn được xem là thân thiện giữa hai nhà lănh đạo Mỹ–Ukraine khi họ trao đổi cùng báo giới trước bữa trưa riêng.
Sau đó, hai nhà lănh đạo họp kín, bàn về cuộc điện đàm giữa ông Trump và ông Putin diễn ra một ngày trước đó. Ông Trump vẫn tự xem ḿnh là “người ḥa giải” giữa hai bên tham chiến, dù thực tế là Nga đă phát động cuộc xâm lược Ukraine từ năm 2022.
“Chỉ cần ḥa thuận một chút”
“Tôi nghĩ Tổng thống Zelensky muốn kết thúc chiến tranh, và Tổng thống Putin cũng vậy. Giờ họ chỉ cần ḥa thuận một chút thôi”, ông Trump nói với phóng viên.
Ông Zelensky, tuy nhiên, nhấn mạnh việc đạt được thỏa thuận ngừng bắn là vô cùng khó khăn. “Chúng tôi muốn điều đó. Nhưng ông Putin th́ không”, ông nói thẳng.
Nhà lănh đạo Ukraine cũng thẳng thắn nói với ông Trump rằng Ukraine có hàng ngh́n máy bay không người lái sẵn sàng cho các đợt tấn công vào mục tiêu Nga, nhưng họ cần thêm tên lửa Mỹ.
“Chúng tôi không có Tomahawk, v́ vậy chúng tôi cần Tomahawk” ông Zelensky nói.
Ông Trump đáp lại: “Chúng tôi muốn họ không cần đến Tomahawk th́ tốt hơn”.
Sau đó, ông Trump nhấn mạnh Mỹ muốn giữ lại vũ khí cho riêng ḿnh. “Chúng tôi cũng cần Tomahawk. Chúng tôi không muốn đem cho những thứ cần thiết để bảo vệ đất nước ḿnh”, ông nói.
Kết thúc cuộc gặp mà ông Zelensky mô tả là “hiệu quả”, ông nói với báo giới rằng không muốn bàn sâu về tên lửa tầm xa, v́ Mỹ “không muốn leo thang xung đột” và ông “thực tế” về cơ hội nhận được chúng.
Ông Zelensky – người đă gọi điện cho các lănh đạo châu Âu sau buổi gặp – cho biết ông trông đợi ông Trump gây sức ép lên ông Putin “để chấm dứt cuộc chiến này”.
Khi được hỏi về b́nh luận của ông Trump, ông Zelensky nói: “Tổng thống Trump nói đúng, chúng ta phải dừng lại tại nơi chúng ta đang đứng. Điều đó quan trọng – dừng lại, rồi mới nói chuyện tiếp”.
Trở lại bàn đàm phán
Chưa rơ điều ǵ khiến ông Trump đồng ư gặp ông Putin trong thời gian tới, sau khi hội nghị thượng đỉnh giữa họ tại Alaska hồi tháng 8 kết thúc sớm mà không đạt đột phá nào.
Điện Kremlin cho biết c̣n nhiều điều phải thảo luận và cuộc gặp có thể “lùi lại đôi chút” so với khung thời gian hai tuần mà ông Trump đề cập.
Giọng điệu ḥa giải của ông Trump sau cuộc gọi với ông Putin đă làm dấy lên nghi ngờ về khả năng Mỹ sớm viện trợ thêm cho Ukraine, đồng thời khơi lại lo ngại ở châu Âu về một thỏa thuận có lợi cho Nga.
Người phát ngôn Liên minh châu Âu nói khối này hoan nghênh các cuộc đối thoại nếu chúng có thể giúp mang lại ḥa b́nh cho Ukraine.
Khi được hỏi liệu có lo ngại ông Putin đang “câu giờ” bằng các cuộc đàm phán hay không, ông Trump trả lời: “Các anh biết đấy, cả đời tôi đă bị những người giỏi nhất ‘chơi’ rồi, và tôi đều vượt qua tốt đẹp, nên chuyện đó cũng có thể xảy ra”.
Michael Carpenter, cựu quan chức Mỹ và hiện là học giả cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), nhận định cuộc gặp này không đúng kỳ vọng của ông Zelensky, nhưng phù hợp với hướng tiếp cận của chính quyền Trump.
“Thực tế cơ bản là họ không có ư định gây thêm tổn thất cho Nga”, ông nói.
Ông Trump cũng thể hiện sự thân thiện với ông Zelensky, thậm chí khen ông “rất phong cách” khi mặc áo khoác tối màu – sau khi từng bị chê v́ đến Nhà Trắng mà không mặc áo vest. “Ông ấy trông rất đẹp trong chiếc áo đó”, Trump nói. “Tôi hy vọng mọi người để ư”.
Cuộc chiến vẫn leo thang
Ông Trump, người đă vận động để giành giải Nobel Ḥa b́nh, dường như muốn bổ sung thêm “một cuộc chiến kết thúc dưới tay ông” vào danh sách thành tích của ḿnh.
Hơn ba năm rưỡi sau khi xung đột Nga-Ukraine bùng nổ, Moscow đă giành được một số lănh thổ trong năm nay, nhưng Tổng tư lệnh Ukraine, Tướng Oleksandr Syrskyi, cho biết hôm thứ Năm rằng cuộc tấn công của Nga “đă thất bại”.
Ông Putin trong tháng này tuyên bố lực lượng của ông đă chiếm thêm gần 5.000 km² đất ở Ukraine trong năm 2025 – tương đương khoảng 1% lănh thổ Ukraine – bổ sung vào gần 20% vùng đất mà Nga đă kiểm soát.
Cả hai bên cũng gia tăng các cuộc tấn công vào hệ thống năng lượng của đối phương, và máy bay không người lái cùng chiến đấu cơ Nga đă nhiều lần xâm phạm không phận các nước NATO.
Nhà Trắng gần đây dường như ngày càng thất vọng với ông Putin và có xu hướng xem xét viện trợ thêm cho Ukraine, bao gồm cả tên lửa Tomahawk – loại vũ khí mà Kiev cho rằng có thể giúp họ gây thiệt hại lớn cho bộ máy chiến tranh của Nga.
Sau cuộc gặp hôm thứ Sáu, ông Zelensky nói Nga “sợ” Tomahawk. Moscow cảnh báo rằng việc cung cấp những tên lửa như vậy sẽ là “một bước leo thang nghiêm trọng”.
Theo chuyên gia Max Bergmann của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), động thái của ông Putin dường như nhằm khiến Mỹ chần chừ hơn trong việc chuyển giao loại vũ khí này.
Mykola Bielieskov, nhà phân tích cấp cao tại tổ chức Come Back Alive – một tổ chức phi chính phủ lớn chuyên hỗ trợ thiết bị cho quân đội Ukraine – nói rằng tên lửa Tomahawk sẽ giúp “cân bằng cán cân” đang nghiêng về phía Nga.
“Chúng tôi không mong Nga sụp đổ chỉ sau một, hai hay ba cuộc tấn công”, ông nói. “Nhưng điều quan trọng là tạo áp lực liên tục – làm gián đoạn hệ thống công nghiệp–quân sự của họ”.
|
|
